O pamięci w eseistyce dotyczącej polskości - między esencjalizmem a konstruktywizmem
Abstrakt
Artykuł zawiera rozważania nad zróżnicowaniem tekstów eseistycznych dotyczących problematyki polskości, wynikającym z różnorodnej roli pamięci w poszczególnych koncepcjach narodowej tożsamości. Celem szkicu jest podjęcie refleksji nad relacją, w jaką wchodzą teksty, dające się określić jako tradycjonalistyczne oraz modernizacyjne, z orientacjami esencjalistycznymi i kontruktywistycznymi. Przedmiot analizy zawartej w tekście stanowią przede wszystkim dwie publikacje: Awangardowy konserwatyzm Pawła Rojka oraz Polska: wspólnota fantazmatyczna Agaty Bielik-Robson. Eseje te pozwalają się traktować jako reprezentatywne przykłady złożonych zależności ideowych występujących w obszarze refleksji nad polskością.
Bibliografia
Bielik-Robson A., Pamięć, czyli farmakon, „Teksty Drugie” 2016, nr 6, s. 68–78.
Bielik-Robson A., Polska: wspólnota fantazmatyczna, w: Kim są Polacy?, Agora, Warszawa 2013.
Bokszański Z., Tożsamości zbiorowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
Bauman Z., O tarapatach tożsamości w ciasnym świecie, w: W. Kalaga (red.), Dylematy wielokulturowości, Universitas, Kraków 2004.
Czapliński P., Horror polonicus, w: Kim są Polacy?, Agora, Warszawa 2013.
Dziekanowska M., Tożsamość społeczna a globalizacja, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego” 2018, nr 18 (517), s. 33–48.
Giddens A., Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, tłum. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
Gierycz M., Blaski i cienie konstruktywizmu w studiach europejskich, „Przegląd Europejski” 2016, nr 2 (40), s. 138–145.
Grad P., O pojęciu tradycji. Studium krytyczne kultury pamięci, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa 2017.
Hall E.T., Bezgłośny język, przeł. R. Zimand, A. Skarbińska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1987.
Jastrzębski B., Tradycjonaliści i progresywiści na kulturowej wojnie, „Teologia Polityczna” 6 marca.2017 https://teologiapolityczna.pl/prof-bartosz-jastrzebski-radycjonalisci-i-progresisci-na-kulturowej-wojnie-tpct-49-.
Kaszczyszyn P., Wielo-Polak, „Pressje” 2018, teka 55.
Król M., Patriotyzm przyszłości, Rosner & Wspólnicy, Warszawa 2004.
Mazur K., Polska ejdetyczna, „Pressje” 2010, teka 22/23.
Mencwel A., Przedwiośnie czy potop 2. Nowe krytyki postaw polskich, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2019.
Rojek P., Awangardowy konserwatyzm. Idea polska w późnej nowoczesności, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2016.
Skrzypczak K., Jaka tożsamość kulturowa dla dzisiejszej Europy?, „Refleksje” 2010, nr 1, s. 203–218.
Wendland M., Konstruktywizm komunikacyjny, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii Uniwrsytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2011.
Wiktorska-Święcka A., Wyznaczanie granic i konstruowanie tożsamości Europy, w: A. Pacześniak, M. Klimowicz (red.), Procesy integracyjne i dezintegracyjne w Europie. Podręcznik akademicki, OTO, Wrocław 2014.
Zybertowicz A., Przemoc i poznanie: studium z nie-klasycznej socjologii wiedzy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 1995.
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Polska
https://orcid.org/0000-0003-4410-1930
Doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, asystent na Wydziale Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, sekretarz redakcji czasopisma „Załącznik Kulturoznawczy”. Zainteresowania naukowe: perswazyjność kultury artystycznej, współczesne koncepcje tożsamości polskiej, przekład intersemiotyczny.
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
