Studium marginalizacji – Andrzej Drawicz w polskiej przestrzeni opinii o Rosji


Abstrakt

The aim of the article is to show the evolution of structural divisions within Polish elites from the perspective of changes in Polish-Russian relations after 1989. In order to describe the formation of the Polish space of opinion on the topic, the author interprets the unexpected marginalization of the famous Russian expert Andrzej Drawicz (1939–1997) in the Third Polish Republic. The article contributes to an understanding of the dynamics shaping Polish debates about Russia, and also – by tracing Drawicz’s career trajectory – presents a model of biographical analysis that allows the social dimension to be taken into account.


Słowa kluczowe

Andrzej Drawicz; stosunki polsko-rosyjskie; analiza biograficzna; przestrzeń opinii; historia Polski po 1989 roku

Bieleń Stanisław, 1991, Związek Radziecki a Polska racja stanu, Uniwersytet Warszawski, Centrum Badań Radzieckich, Warszawa.

Bieleń Stanisław, 1997, Długa droga do przyszłości, „Wiadomości Kulturalne”, nr 51–52, s. 17.

Bieleń Stanisław, 1998, Andrzej Drawicz — rzecznik zbliżenia dwu państw i narodów, w: Michał Dobroczyński (red.), Polacy i Rosjanie. Czynniki zbliżenia, Centrum Badań Wschodnich Uniwersytetu Warszawskiego–Wydawnictwo Adam Marszałek, Warszawa–Toruń, s. 9–36.

Borkowicz Jacek, 2007, W poszukiwaniu gwarancji. Prometejski nurt polskiej mysli wschodniej, w: Jacek Borkowicz, Jacek Cichocki, Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz (red.), Okręt Koszykowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 47–63.

Bourdieu Pierre, 1975, L’ontologie politique de Martin Heidegger, „Actes de la recherche en sciences sociales” (https://doi.org/10.3406/arss.1975.2485).

Bourdieu Pierre, 1984, Homo academicus, Les Éditions de Minuit, Paris.

Bourdieu Pierre, Wacquant Loïc J. D. 2001. Zaproszenie do socjologii refleksyjnej, tłum. Anna Sawisz, Oficyna Naukowa, Warszawa.

Bratkiewicz Jarosław, 1994, Kierunek wschodni: perspektywy podejścia strategicznego, w: Roman Kuźniar (red.), Między polityką a strategią: Polska w środowisku międzynarodowym, Scholar, Warszawa.

Bromke Adam, 1967, Poland’s Politics: Idealism vs. Realism, Harvard University Press, Cambridge.

Chudziński Edward, Komorowski Adam, Rydzewski Włodzimierz, 1996, „Trzech na jednego” z Andrzejem Drawiczem, „Zdanie” 108 (2).

Czech Mirosław, 2015, Profesor opiewa Putina, „Gazeta Wyborcza”, 18–19 lipca (http://wyborcza.pl/magazyn/1,124059,18376633,profesor-opiewa-putina.html).

Drawicz Andrzej, 1989a, Pocałunek na mrozie, Polonia, London.

Drawicz Andrzej, 1989b, Widmo a sprawa polska, „Gazeta Wyborcza”, nr 41, 4 lipca.

Drawicz Andrzej, 1991a, Moskiewskie przedwiośnie, „Tygodnik Powszechny”, nr 13.

Drawicz Andrzej, 1991b, Wschód i polityka, „Życie Warszawy”, nr 218, 17 września.

Drawicz Andrzej, 1993, Rosjo dokąd?, „Przekrój”, nr 18, 2 maja.

Drawicz Andrzej, 1995, Kwaśniewski, mimo wszystko, „Gazeta Wyborcza”, nr 264, 14 listopada.

Drawicz Andrzej, 1997, Wczasy pod lufą, Philip Wilson, Warszawa.

Drawicz Andrzej, Bereś Witold, 1994, Pojąć Rosję rozumem, „Tygodnik Powszechny”, nr 22.

Drawicz Andrzej, Bikont Anna, Szczęsna Joanna, 1996, Nie liczy się przeszłość, ale osobowość, „Gazeta Wyborcza”, nr 59, 9 marca.

Dudek Antoni, 2016, Historia polityczna Polski 1989–2015, Znak Horyzont, Kraków.

Dudek Antoni, 2019, Od Mazowieckiego do Suchockiej. Pierwsze rządy wolnej Polski, Znak Horyzont, Kraków.

Engelgard Jan, 2014, Co zostało z myśli politycznej Ruchu Młodej Polski?, „Myśl Polska” (http://www.mysl-polska.pl/node/5).

Friszke Andrzej, 1994, Opozycja polityczna w PRL 1945–1980, Aneks, Londyn.

Gasztold-Seń, 2019, Towarzysze z betonu, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa.

Gdula Maciej, 2016, Kaczyński na rodeo, „Krytyka Polityczna” (https://krytykapolityczna.pl/felietony/maciej-gdula/gdula-kaczynski-na-rodeo/).

Georgakakis Didier, Lebaron Frédéric, 2018, Yanis (Varoufakis), the Minotaur, and the Field of Eurocracy, „Historical Social Research” (https://doi.org/10.12759/hsr.43.2018.3.216-247).

Giedroyc Jerzy, 1990, W poszukiwaniu dróg wyjścia z kryzysu, „Kultura” 520–521 (1–2), s. 78–83.

Giedroyc Jerzy, 1996, Notatki Redaktora, „Kultura”, nr 7–8, s. 131.

Goldfar Jeffrey C., 1980, The Persistence of Freedom: The Sociological Implications of Polish Student Theate, Westview Press, Boulder.

Golińczak Marek, 2009, Związek Radziecki w myśli politycznej polskiej opozycji w latach 1976–1989, Arcana, Kraków.

Grabowska Mirosława, 2004, Podział postkomunistyczny, Scholar, Warszawa.

Grochowska Magdalena, 2014, Jerzy Giedroyc: do Polski ze snu, Wielka Litera, Warszawa.

Heller Michał, 1989, Maszyna i śrubki: Jak hartował się człowiek sowiecki, Pomost, Warszawa.

Hilgers Mathieu, Mangez Eric, 2015, Introduction to Pierre Bourdieu’s Theory of Social Fields, w: Mathieu Hilgers, Eric Mangez (red.), Bourdieu’s Theory of Social Fields: Concepts and Applications, Routledge, London.

Hofman Iwona, Unger Leopold (red.), 2010, Teczki Giedroycia, Wydawnictwo UMCS, Lublin.

Jacobs Ronald N., Townsley Eleanor, 2011, The Space of Opinion: Media Intellectuals and the Public Sphere, Oxford University Press, New York–Oxford (https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199797929.001.0001).

Jastrun Tomasz (Smecz), 1990, Z ukosa, „Kultura” 513 (6).

Kania Dorota, Targalski Jerzy, Marosz Maciej, 2013, Resortowe dzieci. Media, Wydawnictwo Fronda, Warszawa.

Kolasa-Nowak Agnieszka, 2010, Zmiana systemowa w Polsce w interpretacjach socjologicznych, Wydawnictwo UMCS, Lublin.

Kornat Marek, 1998, Spory o Kucharzewskiego, „Arcana”, nr 25–26.

Kornat Marek, 2007, Niezwykła koniunktura, niewykorzystane szanse (Jerzy Giedroyc i Okrągły Stół – 1989), w: Łukasz Jasina, Jerzy Kłoczowski, Andrzej Gil (red.), Aktualność przesłania paryskiej „Kultury” w dzisiejszej Europie, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin, s. 219–242.

Kornat Marek (red.), 2012, Jerzy Giedroyc – Czesław Miłosz. Listy 1973–2000, Czytelnik, Warszawa.

Kornat Marek, 2017, „Czy geopolityka straciła znaczenie?”. Stefan Kisielewski i Jerzy Giedroyc oraz ich spór o realizm i stosunek do Rosji, w: Iwona Hofman (red.), „Kultura” i jej odbiór w Polsce, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń–Paryż, s. 229–255.

Kowal Paweł, 2018, Testament Prometeusza, Instytut Studiów Politycznych PAN–Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego, Warszawa.

Łagowski Bronisław, 2016, Polska chora na Rosję, Fundacja Oratio Recta, Warszawa.

Lebaron Frédéric, 2017, Foucault and Bourdieu at the Collège de France, „Praktiske Grunde”, nr 1–2, s. 17–28.

Ligarski Sebastian, Majchrzak Grzegorz, 2016, Wojna o eter. Media elektroniczne od solidarnościowego karnawału do początków rządów solidarnościowych, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.

Majewski Michał, Reszka Paweł, 2002, I ty byłeś w Towarzystwie, „Rzeczpospolita”, 16 marca (https://archiwum.rp.pl/artykul/377499 I_ty_byles_w_towarzystwie.html).

Michnik Adam, 1989, Pałka i kompleks, „Gazeta Wyborcza”, 7 czerwca.

Michnik Adam, 1990, Wolność Litwy to wolność Rosji, „Gazeta Wyborcza”, 4 kwietnia.

Michnik Adam, 1991a, Demonstranci i wojsko, „Gazeta Wyborcza”, 29 marca.

Michnik Adam, 1991b, Do przyjaciół Litwinów, „Gazeta Wyborcza”, 14 stycznia.

Michnik Adam, 1991c, Układ pogrzebany, „Gazeta Wyborcza”, 2 lipca.

Michnik Adam, 1994, Żadnych marzeń panowie, „Gazeta Wyborcza”, 28 grudnia.

Mieroszewski Juliusz, 1973, Polska Ostpolitik, „Kultura” 309 (6).

Nowak Andrzej, 1995, Jak rozbić rosyjskie imperium, Warszawska Oficyna Wydawnicza GRYF, Warszawa.

Nowak Andrzej, 1998, Polacy, Rosjanie i biesy: studia i szkice historyczne z XIX i XX wieku, Arcana, Kraków.

Nowakowska, Agata, Michnik Adam, 1995, Nasze podjudzanie, „Gazeta Wyborcza”, 4 października.

Ostrowski Michał, 1987, Ex oriente lux, „Kultura” 477 (6).

Pawłowski Witold, 1992, Sowietologia stosowana, „Polityka”, nr 42.

Popper Karl, 1968, The Autonomy of Sociology, w: J. B. Schneewind (red.), Mill. Modern Studies in Philosophy, Palgrave Macmillan, London (https://doi.org/10.1007/978-1-349-15313-819.

Pracz Ryszard, 1994, Teatr satyryków STS, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa.

Przebinda Grzegorz, 1996, Rosja Polaków. Między sentymentem a resentymentem, „Rzeczpospolita”, 14–15 grudnia.

Przebinda Grzegorz, 1998, Historia obudzona metaforą… (Andrzej Drawicz w „Tygodniku Powszechnym”, 1982–1995), w: Aleksandra Wieczorek (red.), Rosyjskie ślady Andrzeja Drawicza: materiały z sympozjum, które odbyło się 22 maja 1998 r. w Uniwersytecie Opolskim w pierwszą rocznicę śmierci Andrzeja Drawicza, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 31–50.

Romanowski Andrzej, 1997, Zmarł Andrzej Drawicz, „Tygodnik Powszechny”, nr 21.

Rzetelska-Feleszko Ewa, 1998, Andrzej Drawicz — Profesor w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, w: Aleksandra Wieczorek (red.), Rosyjskie ślady Andrzeja Drawicza: materiały z sympozjum, które odbyło się 22 maja 1998 r. w Uniwersytecie Opolskim w pierwszą rocznicę śmierci Andrzeja Drawicza, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 27–30.

Sasanka Paweł, 2018. Historia walki na dwa fronty. Władza – prasa – dziennikarze 1953–1955/1956, „Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały” 16, s. 85–137.

Semczuk Antoni, 1998, Młodość rusycystyczna polonisty Andrzeja Drawicza, w: Aleksandra Wieczorek (red.), Rosyjskie ślady Andrzeja Drawicza: materiały z sympozjum, które odbyło się 22 maja 1998 r. w Uniwersytecie Opolskim w pierwszą rocznicę śmierci Andrzeja Drawicza, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 19–25.

Semczuk Antoni, 2016, Kartki o powstaniu i rozwoju rusycystyki na Uniwersytecie Warszawskim, w: Zofia Boglewska-Hulanicka (red.), Nasz Uniwersytet. Wspomnienia pracowników Uniwersytetu Warszawskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 377–387.

Skalski Ernest, 1996, Sejmowa woń PRL, „Gazeta Wyborcza”, 23 czerwca.

Skaradziński Bohdan, 1997, Andrzejowi Drawiczowi – remanent pamięci, „Więź”, nr 465.

Skubiszewski Piotr, Stańczyk Janusz (red.), 2016, Krzysztof Skubiszewski. Minister Spraw Zagranicznych RP 1989–1993, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Staniszkis Jadwiga, 1995, Polityka postkomunistycznej instytucjonalizacji w perspektywie historycznej, w: Antoni Sułek, Józef Styk (red.), Ludzie i instytucje. Stawanie się ładu społecznego.

Staniszkis Jadwiga, 2001, Postkomunizm, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.

Stasiński Piotr, 1995, Polityka jawna i polityka wstydliwa?, „Gazeta Wyborcza”, 2 października.

Sucharski Tadeusz, 2008, Polskie poszukiwania „innej” Rosji. O nurcie rosyjskim w literaturze Drugiej Emigracji, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.

Szczukin Wasilij, 1998, Te ślady zatrzeć się nie mogą. O życiu i pracach Andrzeja Drawicza (1939–1997), w: Aleksandra Wieczorek (red.), Rosyjskie ślady Andrzeja Drawicza: materiały z sympozjum, które odbyło się 22 maja 1998 r. w Uniwersytecie Opolskim w pierwszą rocznicę śmierci Andrzeja Drawicza, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 7–17.

Szeląg Stanisław, Bieleń Stanisław, 2014, Prof. Stanisław Bieleń: rusofobia jest zjawiskiem powszechnym w Polsce, Onet.pl (https://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/prof-stanislaw-bielen-rusofobia-jest-zjawiskiem-powszechnym-w-polsce/bwyzh).

Śliwowska Wiktoria, Śliwowski Reneé, 1997, Andrzej Drawicz (1932–1997), „Slavia Orientalism” 46 (3), s. 355–357.

Targalski Jerzy, 2014, Polacy wobec kwestii wschodniej, w: Jan Skórzyński (red.), Na przekór geopolityce. Europa Środkowo-Wschodnia w myśli politycznej polskiej opozycji demokratycznej 1976–1989, Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa, s. 99–112.

Turkowski Andrzej, 2019, Nauka w służbie polityki wschodniej, „Res Publica Nova”, nr 1 (232).

Turkowski Andrzej, 2020, Zmagania na peryferiach, Scholar, Warszawa.

Walicki Andrzej, 2019, O Rosji inaczej, Fundacja Oratio Recta, Warszawa.

Warczok Tomasz, Dębska Hanna, 2019, Nierówności w nauce i ich uwarunkowania: polskie (sub)pole filozofii prawa, „Przegląd Socjologiczny”, t. 68 (2), s. 55–79.

Wiatr Jerzy, 2020, Andrzej Walicki — filozof niepokorny, „Dziennik Trybuna”, 24 sierpnia (https://trybuna.info/polska/andrzej-walicki-filozof-niepokorny/).

Wojciechowski Marcin, 2000, Zawód Rosja, „Gazeta Wyborcza”, 25 maja.

Zajączkowski Wojciech, 1990, Przyszłość polskiej polityki wschodniej, „Res Publica”, nr 9.

Zarycki Tomasz, 2004, Uses of Russia: The Role of Russia in the Modern Polish National Identity, „East European Politics and Societies”, t. 8(4), s. 595–627 (https://doi.org/10.1177/0888325404269758).

Zarycki Tomasz, 2009, The power of the intelligentsia: The Rywin Affair and the challenge of applying the concept of cultural capital to analyze Poland’s elites, „Theory and Society”, t. 38(6), s. 613–648.

Zarycki Tomasz, 2011, From Soviet to a Western-dominated political scene: the geopolitical context of politics in Poland, w: Barbara Törnquist-Plewa, Krzysztof Stala (red.), Cultural Transformations after Communism: Central and Eastern Europe in Focus, Nordic Academic Press, Lund, s. 82–108.

Pobierz

Opublikowane : 2021-06-28


Turkowski, A. (2021). Studium marginalizacji – Andrzej Drawicz w polskiej przestrzeni opinii o Rosji. Kultura I Społeczeństwo, 65(2), 43-62. https://doi.org/10.35757/KiS.2021.65.2.3

Andrzej Turkowski  andrzej.turkowski@uw.edu.pl
Uniwersytet Warszawski  Polska
https://orcid.org/0000-0003-3946-7049




Inne teksty tego samego autora