(Nieintuicyjna) sprawczość automatycznego odkurzacza
Abstrakt
Niniejszy artykuł stanowi raport z badania obiektu użytku codziennego – inteligentnego automatycznego odkurzacza. Badanie miało charakter jakościowy i przeprowadzone zostało metodą wywiadu pogłębionego przeprowadzonego na posiadaczach automatycznego odkurzacza, a także metodą obserwacji niejawnej przeprowadzonej na jednym z respondentów oraz na dziedzinach bawiących się z urządzeniem. Celem projektu było zbadanie, czym dla użytkownika jest automatyczny odkurzacz, w jakie wyposażany jest znaczenia, jakie role pełni w jego życiu, a przez to odkrycie, w jaki sposób urządzenie na różnych poziomach działa. W konsekwencji wskazano na jego performatywny potencjał do oddziaływania na użytkowników, na sprawczość, która wykracza poza przeznaczoną mu – czysto praktyczną – funkcję.
Słowa kluczowe
automatyczny odkurzacz; performatywność przedmiotów; sprawczość przedmiotów; antropologia rzeczy
Bibliografia
Barański Janusz, 2007, Świat rzeczy. Zarys antropologiczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Dant Tim, 2007, Kultura materialna w rzeczywistości społecznej, tłum. Janusz Barański, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Flick Uwe, 2010, Projektowanie badania jakościowego, tłum. Paweł Tomanek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Heidegger Martin, 2004, Bycie i czas, tłum. Bogdan Baran, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Kłosiewicz Olga, 2012, Zabawa w chowanego. Gry i zabawy, które zmieniły filozofię (https://www.asp.wroc.pl/dyskurs/Dyskurs1314/OlgaKlosiewicz.pdf [dostęp: 6.05.2021]).
Kvale Steinar, 2010, Prowadzenie wywiadów, tłum. Agata Dziuban, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Mamzer Hanna, 2017, Zwierzęce imiona — upodmiotowienie czy zawłaszczenie, „Zoophilologica. Polish Journal of Animals Studies”, nr 3, s. 163–178.
Miller Daniel, 2008, The Comfort of Things, Polity Press, Cambridge.
Mudyń Krzysztof, La Torre Amelia, 2014, Uwarunkowania i psychiczne konsekwencje antropomorfizacji, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica”, nr 7, s. 57–68.
Olsen Bjørnar, 2013, W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów, tłum. Bożena Shallcross, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.
Silvia Paul J., Barona Christopher M., 2009, Do People Prefer Curved Objects? Angularity, Expertise, and Aesthetic Preference, „Empirical Studies of the Arts”, t. 27(1), s. 25–42 (doi: 10.2190/EM.27.1.b [dostęp: 06.05.2021]).
Wojnowski Konrad, 2014, Performatyka — teoria katastrof, „Przestrzenie Teorii”, nr 22, s. 117–138.
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0001-7104-0614
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
