Rok 1989 z perspektywy przedstawicieli klasy politycznej


Abstrakt

This article is an attempt to reconstruct the perceptions of 1989 of members of parliament who had a key influence on the systemic changes. The author traces the similarities, differences, and transformations of their narratives on this subject. The article is based on interviews conducted as part of two studies (the first was conducted in 1994–1995, the second in 2018–2020) with the same seven leading Polish politicians from the ruling and opposition political groups. The author describes both studies, with an explanation of the methodology and an analysis of the collected material. Both are presented from the perspective of a researcher belonging to this generation of sociologists, for whom the materials from the first study have become mainly a historical source and were the basis for the work involved in the second research project. The analysis focuses on the similarities and differences in interpreting themes at two points in time, for instance, perceptions of 1989, descriptions of the political elite and its relationship with society, and ways of presenting the phenomena generally referred to as “the transformation.”


Słowa kluczowe

elita polityczna; rok 1989; transformacja; przeszłość

Dudek Antoni, 2016, Historia polityczna Polski 1989–2015, Znak, Kraków.

Kurczewska Joanna, 1995a, Kanon kultury narodowej nowej elity politycznej: kolekcja wywiadów, Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa (http://www.adj.ifispan.pl/katalog-19).

Kurczewska Joanna, 1995b, Polityczne ramy pamięci, „Społeczeństwo Otwarte”, nr 9, s. 3–9.

Kurczewska Joanna, 1996, Party Leaders Facing Poland’s Past and Culture, „Polish Sociological Review”, nr 4, s. 365–380.

Kurczewska Joanna, 1999, Kultura narodowa i polityka w okresie wielkich przemian. Kilka uwag o Europie Środkowej i Wschodniej, w: Piotr Sztompka (red.), Imponderabilia wielkiej zmiany: mentalność, wartości i więzi społeczne czasów transformacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków, s. 315–332.

Kurczewska Joanna (red.), 2000, Kultura narodowa i polityka, Oficyna Naukowa, Warszawa (zwłaszcza Wprowadzenie i rozdz. Kanon kultury narodowej).

Kurczewska Joanna, 2002, Patriotyzmy polskich polityków. Z badań nad świadomością liderów partyjnych lat dziewięćdziesiątych, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.

Kurczewska Joanna, 2003, Politicians Facing Poland’s New Past, „Slovak Foreign Policy Affairs”, t. 4, nr 2, s. 21–30.

Balcerowicz Leszek, 1997, Socjalizm, kapitalizm transformacja. Szkice z przełomu epok, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Burawoy Michael, 2003, Revisits: An Outline of a Theory of Reflexive Ethnography, „American Sociological Review”, t. 68(5), s. 645–679.

Chwedoruk Rafał, 2018, Polityka historyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Cordell Karl, 2000, Poland and the European Union, Routledge, London.

Filipkowski Piotr, 2015, Archiwizacja, reanaliza, rewizyta. O nowych pojęciach i nowych podejściach w badaniach jakościowych, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3, s. 3–30.

Grabowska Mirosława, 2004, Podział postkomunistyczny. Społeczne podstawy polityki w Polsce po 1989 roku, Scholar, Warszawa.

Jarosz Maria, 2005, Transformacja tu i teraz, w: Maria Jarosz (red.), Wygrani i przegrani polskiej transformacji, Oficyna Naukowa–ISP PAN, Warszawa, s. 9–24.

Kolasa-Nowak Anna, 2014, Polish Sociology after Twenty-Five Years of Post-Communist Transformation: An Assessment of Achievements and Overview of Prospects, „Soziologie”, nr 4, s. 399–425.

Kurczewska Joanna, 1995, Democracy in Poland: Traditions and Contexts, w: Edmund Mokrzycki, Christopher G. A. Bryant (red.), Democracy, Civil Society and Pluralism in Comparative Perspective: Poland, Great Britain and the Netherlands, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.

Kurczewska Joanna, 2002, Patriotyzm(y) polskich polityków. Z badań nad świadomością liderów partyjnych lat dziewięćdziesiątych, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.

Kwiatkowski Piotr T., 2008, Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji, Scholar, Warszawa.

Marody Mirosława, 2002, Trzy Polski — instytucjonalny kontekst strategii dostosowawczych, w: Mirosława Marody (red.), Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, Scholar, Warszawa, s. 252–271.

Pajestka Józef, 1991, Polskie frustracje i wyzwania: filozofia transformacji systemowej, „Studia i Materiały”, z. 34, Polska Akademia Nauk, Instytut Nauk Ekonomicznych, Warszawa.

Sawulski Jakub, 2019, Pokolenie ’89. Młodzi o polskiej transformacji, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.

Słomczyński Kazimierz M., Janicka Krystyna, 2005, Pęknięta struktura społeczeństwa polskiego, w: Maria Jarosz (red.), Polska, ale jaka?, Oficyna Naukowa, Warszawa, s. 162–184.

Staniszkis Jadwiga, 2001, Postkomunizm. Próba opisu, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.

Sztompka Piotr, 1994, Teorie zmian społecznych a doświadczenia polskiej transformacji, „Studia Socjologiczne”, nr 1, s. 9–17.

Wawrzyniak Joanna, Leyk Aleksandra, 2019, Cięcia. Mówiona historia transformacji, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.

Pobierz

Opublikowane : 2021-06-28


Karkowska, M. (2021). Rok 1989 z perspektywy przedstawicieli klasy politycznej. Kultura I Społeczeństwo, 65(2), 63-87. https://doi.org/10.35757/KiS.2021.65.2.4

Marta Karkowska  mkarkowska@ifispan.edu.pl
Instytut Filozofii i Socjologii PAN  Polska
https://orcid.org/0000-0003-0747-4332