Pandemia rozbójników: Locus horridus na miarę antyzachowań gangu Olsena


Abstrakt

The article endeavours to describe the COVID-19 reality through the lens of a topos of European culture, locus horridus. In analysing and interpreting online news about crimes with the coronavirus either in the foreground or the background, the author checks whether elements of the locus horridus topos have kept pace with the modern day and whether the pandemic has evoked mythical thinking. He presents a typology of pandemic banditry fit for the Olsen Gang, imbued with humour, comedy and cabaret.


Słowa kluczowe

locus horridus; zaraza; pandemia; COVID-19; przestępczość; etnografia wirtualna; antropologia

Abramowska Janina, 1982, Topos i niektóre miejsca wspólne badań literackich, „Pamiętnik Literacki”, t. 73, nr 1–2, s. 3–23.

Ariès Philippe, 2011, Człowiek i śmierć, tłum. Eligia Bąkowska, Aletheia, Warszawa.

Bachtin Michaił, 1982, Problemy literatury i estetyki, tłum. Wincenty Grajewski, Czytelnik, Warszawa.

Banaś-Korniak Teresa, 2011, Arkadia i zło, miłość i śmierć, czyli o literackich antytezach w poezji polskiej renesansu i baroku, Agencja Artystyczna PARA, Katowice.

Camus Albert, 1957, Dżuma, tłum. Joanna Guze, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Cichocki Piotr, Jędrkiewicz Tomasz, Zydel Robert, 2012, Etnografia wirtualna, w: Dariusz Jemielniak (red.), Badania jakościowe. Metody i narzędzia, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 203–220.

Dajnowicz-Piesiecka Diana, 2020, Kryminologiczny wydźwięk pandemii (https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C81370%2Ckryminologiczny-wydzwiek-pandemii.html [dostęp: 22.10.2020]).

Delumeau Jean, 2017, Historia raju. Ogród rozkoszy, tłum. Eligia Bąkowska, Aletheia, Warszawa.

Eco Umberto, 2013, Historia krain i miejsc legendarnych, tłum. Tomasz Kwiecień, Rebis, Poznań.

Eliade Mircea, 2009, Traktat o historii religii, tłum. Jan Wierusz-Kowalski, Aletheia, Warszawa.

Fitas Adam, 2018, Zalety i wady przyczynkarstwa, „Teksty Drugie”, nr 6, 125–134.

Gajewski R., 2020, Chcą zarobić na pandemii. Oferują testy na koronawirusa (https://sadeczanin.info/pod-paragrafem/chca-zarobic-na-pandemii-oferuja-testy-na-koronawirusa [dostęp 23.04.2020]).

Głowiński Michał, Kostkiewiczowa Teresa, Okopień-Sławińska Aleksandra, Sławiński Janusz (red.), 2008 Słownik terminów literackich, Ossolineum, Wrocław.

Giddens Anthony, Sutton Philip P., 2014, Socjologia. Kluczowe pojęcia, tłum. Olga Siara, Paweł Tomanek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Guriewicz Aron, 1987, Problemy średniowiecznej kultury ludowej, tłum. Zdzisław Dobrzyniecki, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Halicki Piotr, 2020, Uwaga na oszustów. Oferują fałszywe leki na koronawirusa (https://wiadomosci.onet.pl/warszawa/koronawirus-w-polsce-oszusci-oferuja-falszywe-leki-i-specyfiki-na-wirusa/dh4m899 [dostęp 22.10.2020]).

Hine Christine, 2000, Virtual Ethnography, Sage, Thousand Oaks.

Jakubaszek Jakub, 2012, „Usta pełne za jednym pociągnięciem” – internetowa kultura oralna, w: Roman Chymkowski, Anna Jaroszuk, Małgorzata Mostek (red.), Antropologia praktyk kulinarnych. Szkice. Pongo, t. 5, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Klimkowski Marcin, 2020, Złodzieje kradną samochody… „na koronawirusa”?! (https://zdrowie.wprost.pl/koronawirus/w-polsce/10310882/zlodzieje-kradna-samochody-na-koronawirusa.html [dostęp 26.04.2020]).

Kowalski Piotr, 2007, Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Kowalski Piotr, 2004, Popkultura i humaniści. Daleki od kompletności remanent spraw, poglądów i mistyfikacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Krajewski Marek, 2020, Szukanie kozła ofiarnego, rozmawiała Renata Kim, „Newsweek Polska”, 4–10 maja, nr 19, s. 20–24.

Krasnodębski Zdzisław, 2002, Weber Max, w: Encyklopedia socjologii, t. 4, Oficyna Naukowa, Warszawa, s. 301–308.

Krzewińska Anna, 1999, Miejsca rozkoszne i miejsca straszne w tradycjach mitologiczno-religijnych, filozoficznych i literacko-retorycznych, w: Marcin Cieński, Jacek Sokolski (red.), Muzy i Hestia. Studia dedykowane Profesor Ludwice Ślękowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 127–138.

Laba Tomasz, 2020, Pieniądze z naszego konta trafią do rezerw krajowych NBP? Nie, jakieś hieny oszukują na epidemię koronawirusa! (https://bezprawnik.pl/koronawirus-oszustwo/ [dostęp 23.04.2020]).

van der Leeuw Gerardus, 1997, Fenomenologia religii, tłum. Jerzy Prokopiuk, Książka i Wiedza, Warszawa.

Madejski Mateusz, 2020, Koronawirus we Włoszech. Mafia rozwozi jedzenie, ale taka pomoc może być złudna (https://www.money.pl/gospodarka/koronawirus-we-wloszech-mafia-rozwozi-jedzenie-ale-taka-pomoc-moze-byc-zludna-6498670262675073a.html [dostęp 23.04.2020]).

Napiórkowski Marcin, 2018, Mitologia współczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Pankowska Maria, 2020, Przestępczość w czasach zarazy. Jak oszuści wykorzystują pandemię, by żerować na naszym strachu (https://oko.press/przestepczosc-w-czasach-zarazy-jak-oszusci-wykorzystuja-pandemie-by-zerowac-na-naszym-strachu/ [dostęp 30.04.2020]).

Podolski Mikołaj, 2020, Toruń: Złodzieje zatrzymani. Kradli w trakcie epidemii koronawirusa (https://www.onet.pl/informacje/onetkujawskopomorskie/torun-zlodzieje-zatrzymani-kradli-w-trakcie-epidemii-koronawirusa/pcfm94v,79cfc278 [dostęp 30.09.2020]).

Sade-Beck Liav, 2004, Internet Ethnography. Online and Offline, „International Journal of Qualitative Methods”, t. 3(2), s. 1–14.

Schalansky Judith, 2013, Atlas wysp odległych, tłum. Tomasz Ososiński, Wydawnictwo Dwie Siostry, Warszawa.

Słowiński Mirosław, 1990, Błazen. Dzieje postaci i motywu, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.

Stasiuk Andrzej, 2020, Wyczekuję malowniczej katastrofy, rozmawiała Dorota Wodecka, „Gazeta Wyborcza. Magazyn Świąteczny”, 2 maja, s. 6–8.

Sznajderman Monika, 1994, Zaraza. Mitologia dżumy, cholery i AIDS, Semper, Warszawa.

Tokarczuk Olga, 2020, Okno. Olga Tokarczuk o pandemii (https://culture.pl/pl/artykul/okno-olga-tokarczuk-o-pandemii [dostęp 27.04.2020]).

Tomicki Ryszard, 1987, Mit, w: Zofia Staszczak (red.), Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań, s. 244–248.

Turner Victor, 2010, Proces rytualny. Struktura i antystruktura, tłum. Ewa Dżurak, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Uspienski Boris, 1998, Historia i semiotyka, tłum. Bogusław Żyłko, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.

van Gennep Arnold, 2006, Obrzędy przejścia. Systematyczne studium ceremonii, tłum. Beata Biały, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Wojciechowska Sylwia, 2017, Amoenus versus horridus: W kleszczach lęku w świetle konwencji sielankowej, „Litteraria Copernicana”, nr 1, s. 159–167.

Varga Krzysztof, 2020, Czy świat wróci do jakiejś „złotej ery”? Varga polemizuje z Tokarczuk, „Gazeta Wyborcza. Duży Format”, 20 kwietnia (https://wyborcza.pl/duzyformat/7,127290,25874908,czy-swiat-wroci-do-jakiejs-zlotej-ery-varga-polemizuje-z.html [dostęp 06.05.2020)].

Zasada Krzysztof, 2020, Oszustwa przy sprzedaży maseczek i wyłudzenia. Ponad 50 śledztw w związku z epidemią (https://www.rmf24.pl/raporty/raport-koronawirus-z-chin/polska/news-oszustwa-przy-sprzedazy-maseczek-i-wyludzenia-ponad-50-sledz,nId,4456362 [dostęp 23.04.2020]).

Pobierz

Opublikowane : 2021-09-28


Latocha, S. (2021). Pandemia rozbójników: Locus horridus na miarę antyzachowań gangu Olsena. Kultura I Społeczeństwo, 65(3), 93-106. https://doi.org/10.35757/KiS.2021.65.3.5

Sebastian Latocha  sebastian.latocha@uni.lodz.pl
Uniwersytet Łódzki  Polska
https://orcid.org/0000-0003-4226-9131




Inne teksty tego samego autora