Transnarodowość repatriantów z Kazachstanu — kłopoty z urzeczywistnieniem potencjału


Abstrakt

Kazakh Poles arriving in Poland through the repatriation program still feel a close bond with the country where they were born, and for many of them it is an integral part of their daily existence. Maintaining regular contacts with Kazakhstan (direct or mediated by modern means of communication) and the family left there exerts a constant impact on the repatriates, and shapes their way of life. In this article, I attempt to highlight the actions or lifestyles that depend on this relationship, captured in the course of field research, using the categories of the theory of transnationality in the context of research on migration movements. By placing these activities and analysing them within the trans-local social network operating at various levels, I present a number of factors stimulating and hindering transnational activities. One of the outcomes of these deliberations is diagnosis of how the repatriates’ two-culture potential is put to use.


Słowa kluczowe

kazachstańscy Polacy; repatriacja; migracja; transnarodowość

Basch Linda, Glick Schiller Nina, Blanc-Szanton Cristina, 1994, Nations Unbound: Transnational Projects, Postcolonial Predicaments, and Deterritorialized Nation-States, Gordon and Breach, Langhorne, PA.

Bourdieu Pierre, 1986, The Forms of Capital, w: John G. Richardson (red), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education, Greenwood Press, New York, s. 241–258.

Brycesson Deborah F., Vuorella Ulla, 2002, The Transnational Family: New European Frontiers and Global Networks, Berg Publishers, Oxford, s. 3–30.

Castells Manuel, 2007, Społeczeństwo sieci, tłum. Mirosława Marody i in., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Castles Stephen, 1998, New Migrations, Ethnicity and Nationalism in Southeast and East Asia, ESRC Transnational Communities Programme Working Paper WPTC-98-09, Oxford.

Coleman James S., 1988, Social Capital in the Creation of Human Capital, „American Journal of Sociology”, t. 94 (https://www.crcresearch.org/files-crcresearch/File/coleman_88.pdf, s. 95–120 [dostęp: 17.03.2021]).

Danilewicz Wioleta, 2010, Rodzina ponad granicami. Transnarodowe doświadczenia wspólnoty rodzinnej, Trans Humana, Białystok.

Dawidenko Olga, 2002, Polonia na tle procesów narodowościowych Kazachstanu. Wymiary identyfikacji narodowej (http://janek.uek.krakow.pl/_limes/files/el1(1)2002/od_limes1(1).pdf).

Escobar Arturo i in., 1994, Welcome to Cyberia: Notes on the Anthropology of Cyberculture, „Current Anthropology”, t. 35(3), s. 211–231.

Faist Thomas, 2000, Transnationalization in International Migration: Implications for the Study of Citizenship and Culture, WPTC-99-08. (http://archiwum.pwsz.krosno.pl/gfx/pwszkrosno/pl/defaultaktualnosci/506/3/1/s04_hannerz.pdf [dostęp: 17.03.2021]).

Faist Thomas, 2006, The Transnational Social Spaces of Migration. Working Paper – Centre of Migration, Citizenship and Development 10, COMCAD, Bielefeld (https://www.uni-bielefeld.de/(de)/soz/ab6/ag_faist/downloads/workingpaper_10.pdf [dostęp: 14.01 2021]).

Faist Thomas, 2010, O transnarodowym przetwarzaniu granic, przestrzeni i mechanizmów społecznych, w: Łukasz Krzyżowski, Sylwia Urbańska (red.), Mozaiki przestrzeni transnarodowych. Teorie – metody – zjawiska, Nomos, Kraków, s. 29–48.

Glick Schiller Nina, Basch Linda, Blanc-Szanton Cristina, 1992, Transnationalism: A New Analytic Framework for Understanding Migration, w: Nina Glick Schiller, Linda Basch, Cristina Blanc-Szanton (red.), Towards a Transnational Perspective on Migration: Race, Class, Ethnicity, and Nationalism Reconsidered, „Annals of the New York Academy of Science”, s. 1–24.

Gorbaniuk Julia, 2008, Psychospołeczne uwarunkowania zadowolenia z repatriacji Polaków z Kazachstanu, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.

Hansen Randall, Weil Patrick, 2002 Dual Nationality, Social Rights and Federal Citizenship in the U.S. and Europe, Berghahn Books, New York.

Hannerz Ulf, 2006, Powiązania transnarodowe. Kultura, ludzie, miejsca, tłum. Katarzyna Franek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Jakubowska Luba, 2011, Tożsamość kulturowa Polaków z Kazachstanu w kontekście tendencji globalizacyjnych, Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona, Legnica.

Jakubowska-Malicka Luba, 2007, Dylematy tożsamości Polaków z Kazachstanu, w: Danuta Lalak (red.), Migracja, uchodźstwo, wielokulturowość. Zderzenie kultur we współczesnym świecie, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa, s. 191–205.

Kindler Marta, 2008, Transnarodowość. Nowe teorie migracyjne a wyzwania integracji imigrantów, w: Aleksandra Grzymała-Kazłowska, Sławomir Łodziński (red.), Problemy integracji imigrantów. Koncepcje, badania, polityki, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 51–71.

Kość-Ryżko Katarzyna E., 2014, Wykorzenieni. Dylematy samookreślenia polskich repatriantów z Kazachstanu. Studium etno-psychologiczne, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.

Kourilo Olga, 2006, Russlanddeutsche als Vermittler im interkulturellen Dialog, w: Sabine Ipsen-Peitzmeier, Markus Kaiser (red.), Zuhause Fremd — Russlanddeutsche zwischen Russland und Deutschland, Transcript Verlag, Bielefeld, s. 381–405.

Książek Joanna, 2018, Stamtąd – tu. Obrazy tożsamości kazachstańskich Polaków w kontekście repatriacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.

Książek Joanna, 2019a, Adaptacyjne problemy dzieci repatriantów na tle relacji rówieśniczych, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, nr 1 (171), s. 215–233.

Książek Joanna, 2019b, Wspólnota losu czy wspólnota tożsamości? Uchodźcy kontra repatrianci, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, nr 2 (172), s. 237–253.

Kudela-Świątek Wiktoria, 2013, Odpamiętane. O historii mówionej na przykładzie narracji kazachstańskich Polaków o represjach na tle narodowościowym, Universitas, Kraków.

Kudela-Świątek Wiktoria, 2014, „Przyszywani sybiracy”. Kazachstańscy Polacy w rodzimym dyskursie naukowym, „Etnografia Polska”. t. 58, z. 1–2, s. 49–70.

Lesińska Magdalena, 2016, Upolitycznienie emigracji i diaspory. Analiza dyskursu politycznego w Polsce w latach 1991–2015, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, nr 3(161), s. 11–30.

Lesińska Magdalena, 2018, Partycypacja polityczna i publiczna migrantów w przestrzeni transnarodowej – przegląd badań i literatury, CMR Working Papers 112/170 (www.migracje.uw.edu.pl).

Levitt Peggy, Waters Mary C., 2002, Introduction, w: Peggy Levitt, Mary C. Waters (red.), The Changing Face of Home: The Transnational Lives of the Second Generation, Russell Sage, New York, s. 1–30.

Malewska Alicja, Wołek Artur, 2020, Instytucjonalny model samorządowej polityki repatriacyjnej. Ograniczenia i narzędzia wsparcia ze strony władz centralnych, Biuro analiz, dokumentacji i korespondencji, Kancelaria Senatu, Warszawa.

Nikitorowicz Jerzy, 2016, Problemy tożsamościowe obywateli państw powstałych po upadku ZSRR, „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. 27, cz. 1, s. 121–135.

Paleczny Tadeusz, 2019, Międzykulturowe typy tożsamości — pomiędzy integracją a asymilacją, Relacje międzykulturowe, „Intercultural Relations”, t. 3, nr 1(5), s. 11–33.

Portes Alejandro, 1999, Conclusion: Towards a New World – the Origins and Effects of Transnational Activities, „Ethnic and Racial Studies”, t. 22(2), s. 463–477.

Portes Alejandro, 2001, The Debates and Significances of Immigrant Transnationalism, „Global Networks”, nr 3, s. 181–194.

Portes Alejandro, Guarnizo L.E., Haller W., 2002, Transnational Enterpreneurs: An Alternative Form of Immigrant Economic Adaptation, „American Sociological Review”, t. 67 (2), s. 278–298.

Rykowska N., 2017, Organizacje etniczno-kulturowe jako czynnik rozwoju stosunków polsko-kazachstańskich w warunkach niezależności, w: Władysław Sokołowski, Mukhit-Ardager Sydyknazarov (red.), Kazachstan. Tauelsiz memleket znaczy niepodległe państwo, Towarzystwo Naukowe Polska–Wschód, Warszawa, s. 479–490.

Sałacińska-Rewiakin Julia, 2014, Deportowani i repatrianci. Trzy pokolenia kazachstańskich Polaków wobec problemu tożsamości, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.

Slany Krystyna, Ślusarczyk Magdalena, Pustułka Paula, 2016, Polskie rodziny transnarodowe: rodzice, dzieci, instytucje i więzi z krajem, Komitetu Badań nad Migracjami Polskiej Akademii Nauk, Kraków–Warszawa.

Vertovec Steven, 2012, Transnarodowość, tłum. Izabela Kołbon, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Pobierz

Opublikowane : 2021-12-29


Książek, J. (2021). Transnarodowość repatriantów z Kazachstanu — kłopoty z urzeczywistnieniem potencjału. Kultura I Społeczeństwo, 65(4), 3-30. https://doi.org/10.35757/KiS.2021.65.4.1

Joanna Książek  jksiazek@umk.pl
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu  Polska
https://orcid.org/0000-0002-3535-0997