Społeczna rola antropologa — powinność a zaangażowanie
Abstrakt
This paper on engaged anthropology is focused on several issues which, on the one hand, define the characteristic features of this current of anthropology, and, on the other, allow us to reflect on how the social role of an anthropologist can be understood today. The author begins her remarks by pointing to the ambiguity of the term “commitment” and to some of the consequences. She compares Norbert Elias’s position with the ways of understanding commitment adopted by contemporary anthropologists. She draws attention to the basic epistemological problems of engaged anthropology in regard to understanding cognition processes, and above all in regard to understanding the position of the researcher and the subject. She is then able to comment on contemporary attempts to establish the nature of an anthropologist and his or her potential social role. At the same time, she points to similarities with earlier sociological and anthropological concepts, stressing that the project of engaged anthropology shows a particularly clear link between methodology and ethical reflection.
Słowa kluczowe
antropologia zaangażowana; rola społeczna antropologa; badacz i badany; procedury poznania naukowego; refleksja etyczna
Bibliografia
Brocki Marcin, 2013, Antropologia społeczna i kulturowa w przestrzeni publicznej. Problemy, dylematy, kontrowersje, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Elias Norbert, 2003 [1983], Zaangażowanie i neutralność, tłum. Janusz Sławiński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Fortun Kim, 2012, Ethnography in Late Industrialism, „Cultural Anthropology”, t. 27(3), s. 446–464.
Gullestad Marianne, 1984, Kitchen-table Society, Universitetsforlaget, Oslo.
Gullestad Marianne (red.), 1996, Imagined Childhoods: Self and Society in Autobiographical Accounts, Scandinavian University Press, Oslo.
Hastrup Kirsten, 2008 [1995], Droga do antropologii. Między doświadczeniem a teorią, tłum. Ewa Klekot, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Kaniowska Katarzyna, 2003, Antropologia i problem pamięci, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa”, t. 57, nr 3–4, s. 58–65.
Kaniowska Katarzyna, 2017, Współczesna antropologia. Nowy etap w rozwoju dyscypliny? w: Justyna Jasionowska, Katarzyna Kaniowska, Colloquia Anthropologica II. Problemy współczesnej antropologii społecznej, Oficyna Naukowa, Warszawa, s. 9–18.
Majbroda Katarzyna, 2019, W relacjach, sieciach, splotach asamblaży. Wyobraźnia antropologii społeczno-kulturowej wobec aktualnego, Oficyna Wydawnicza Atut, Wrocław.
Myerhoff Barbara, Ruby Jay, 1992, Introduction, w: Jay Ruby (red.),A Crack in the Mirror: Reflexive Perspectives in Anthropology, University of Pennsylvania Press, Philadelphia.
Ossowski Stanisław, 1967, O nauce [Dzieła, t. 4], Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Rabinow Paul, 2010 [1977], Refleksje na temat badań terenowych w Maroku, tłum. Karolina J. Dudek, Sławomir Sikora, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty.
Salzman Philip Carl, Rice Patricia C., 2009, Myśleć jak antropolog, tłum. Ola i Wojciech Kubińscy, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Scheper-Huges Nancy, 2010, Prymat etyki. Perspektywa walczącej antropologii, w: Hana Červinková, Bogusława Dorota Gołębniak (red.), Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław, s. 403–428.
Sikora Mateusz, 2017, Współczesne rodzaje i konteksty praktycznego wykorzystywania antropologii kulturowej w Polsce, „Zeszyty Etnologii Wrocławskiej”, nr 1, s. 143–167.
Songin-Mokrzan Marta, 2013, Antropologia zaangażowana w Polsce. Poza postmodernistyczną koncepcję nauki, „Lud”, t. 97, s. 111–132.
Szaniawski Klemens, 1994, O nauce, rozumowaniu i wartościach. Pisma wybrane, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Taylor Charles, 1989, Sources of the Self , Cambridge University Press, Cambridge [wyd. pol. Źródła podmiotowości: narodziny tożsamości nowoczesnej, tłum. różni, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012].
Wróblewski Filip, Sochacki Łukasz, Steblik Jakub, 2010, Antropologia zaangażowana(?), „Prace Etnograficzne”, z. 38, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Zawistowicz-Adamska Kazimiera, 1948, Społeczność wiejska: doświadczenia i rozważania z badań terenowych w Zaborowie, Polski Instytut Służby Społecznej, Łódź.
Znaniecki Florian, 1984, Społeczne role uczonych, wyb. i tłum. Jerzy Szacki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego Polska
https://orcid.org/0000-0002-4642-3397
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
