Azerbejdżan pod rządami Alijewów
mechanizmy przejmowania i utrzymania władzy w latach 1993-2008.
Abstrakt
In previous years Azerbaijan experienced only a few of leadership changes following independence in 1991. In 1992 Abulfaz Elchibey, the leader of the Popular Front, won first fairly contested presidential election. However the beginning of the current phase political life took place in 1993. As a result of the ensuing war, Armenian armed forces occupied then 14–16 percent of Azerbaijan (20 percent according to Azerbaijani sources), including the Nagorno-Karabakh region and seven surrounding districts. The collapse of the Popular Front government led to Heidar Aliev’s former communist party boss return to Baku as national leader. During his presidency (1993–2003), Aliev ensured political order, economic stabilization and peace, but suppressed political pluralism. At the time Azerbaijan has positioned itself on the international scene as an increasingly important actor, but in domestic politics system crafted by Aliev political power was concentrated in the hands post-Soviet cadres and regional clans. Ilham Aliev became president of the country in 2003. The period immediately preceding and following his reelection for a second term in October 2008 was marked by further steps towards the consolidation of the semiauthoritarian and authoritarian regime established by his father – Heidar.
Słowa kluczowe
Azerbaijan; South Caucasus; Transcaucasia; democratization; semiauthoritarianism; authoritarianism
Bibliografia
Abbasov R., Azerbajdžan: povyšenie zarplaty sotrudnikov dorožnoj policii vrâd li umen′šit ih nelegal′nye dohody, „Institute for War & Peace Reporting” [online], 30 IX 2005 [dostęp: 10 I 2021]: <https://iwpr.net/ru/global-voices/azerbajdžan-povyšenie-zarplaty-sotrudnikov>.
Abdullayev F., Muradova M., Azerbaijan: still waiting for Rasul Guliyev, „Refworld” [online], 17 X 2005 [dostęp: 9 III 2021]: <https://www.refworld.org/docid/46f258bcc.html>.
An act to support freedom and open markets in the independent states of the former Soviet Union, and for other purposes, „Public Law”, 102-511, statute 106, 24 X 1992: <https://www.govinfo.gov/content/pkg/STATUTE-106/pdf/STATUTE-106-Pg3320.pdf> [dostęp: 4 VIII 2020].
Aras B., Turkish foreign policy toward Transcaucasus, „Central Asia and the Caucasus” 2001, No. 5 (11).
Azerbaijan: accusations made against human rights defender, Ms Leyla Yunus, „Front Line Defenders” [online], 14 I 2009 [dostęp: 10 XII 2019]: <https://www.webcitation.org/6A1g1DeEJ>.
Azerbaijan: detention and ill-treatment of several members of Yeni Fikir, „World Organisation Against Torture” [online], 23 IX 2005 [dostęp: 20 V 2021]: <https://www.omct.org/en/resources/urgent-interventions/azerbaijan-detention-and-ill-treatment-of-several-members-of-yeni-fikir>.
Azerbaijan: documenting violence in stolen election, „Human Rights Watch” [online, dostęp: 5 VIII 2020], <https://www.hrw.org/legacy/update/2003/11/#1>.
Azerbaijan: opposition parties prepare to vigorously contest parliamentary election, „Refworld” [online], 28 III 2005 [dostęp: 5 X 2019]: <https://www.refworld.org/docid/46f2589a13.html>.
Azerbaijan: post-election clashes turn deadly, „Human Rights Watch” [online], 16 X 2003 [dostęp: 21 VIII 2020]: <https://www.hrw.org/news/2003/10/16/azerbaijan-post-election-clashes-turn-deadly>.
Azerbaijan: rights groups say post-election detainees tortured, „Eurasianet” [online], 25 X 2003 [dostęp: 24 VIII 2020]: <https://eurasianet.org/azerbaijan-rights-groups-say-post-election-detainees-tortured>.
Azerbaijan: an unending succession, „The Washington Post” [online, dostęp: 11 VIII 2020]: <https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A40291-2003Aug24.html>.
Azerbaijan: vulnerable stability, International Crisis Group, Baku–Tbilisi–Istanbul–Brussels, 3 IX 2010 (Europe Report, 207).
Azerbaijan’s 2005 elections: lost opportunity, International Crisis Group, Baku–Brussels 21 XI 2005 (Europe Briefing, 40).
Azərbaycan Respublikasi Adindan Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin Qərari 2003-cü il oktyabrın 15-də keçirilmiş Azərbaycan Respublikası Prezidenti seçkilərinin nəticələrinin təsdiq və rəsmən elan edilməsinə dair, „Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməs” [online], 28 X 2003 [dostęp: 22 VIII 2020]: <http://supremecourt.gov.az/static/view/113>.
Azərbaycan Respublikasının Korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Komissiyası haqqında Əsasnamənin təsdiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikasının Qanunu, „Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi” [online, dostęp: 10 I 2021]: <https://www.mia.gov.az/?limited/az/content/215/>.
Azeri minister withdraws lawsuit against rights activist, „Radio Free Europe. Radio Liberty” [online], 2 III 2009 [dostęp: 10 XII 2019]: <https://www.rferl.org/a/Azeri_Minister_Withdraws_Lawsuit_Against_Rights_Activist/1502729.html>.
Bolukbasi S., Azerbaijan. A political history, I.B. Tauris, London 2011.
Brief report by „For Human Rights” Public Union and „Democracy Monitor” on violation of property rights, right to fair trial and forced expropriation of the property of Zulfugarly brothers in Azerbaijan, Organization for Security and Co-operation in Europe, Warsaw 26 IX 2021: <https://www.osce.org/files/f/documents/6/4/94348.pdf> [dostęp: 28 V 2021].
Bush letter to Aliyev addresses Azeri election violence and Karabagh, „Absarez” [online], 3 XI 2003 [dostęp: 12 XII 2020]: <http://asbarez.com/49197/bush-letter-to-aliyev-addresses-azeri-election-violence-and-karabagh/>.
Case of Huseyn and others v. Azerbaijan (Applications Nos. 35485/05, 45553/05, 35680/05, 36085/05) judgment, European Court of Human Rights, Strasbourg 26 VII 2011: <http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-105823> [dostęp: 30 XII 2020].
Case of Mammadov (Jalaloglu) v. Azerbaijan (Application No. 34445/04) judgment, European Court of Human Rights, Strasbourg 11 I 2007: <http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-78978> [dostęp: 17 XI 2020].
„Central Election Commission of the Republic of Azerbaijan” [online, dostęp: 12 III 2013]: <http://www.cec.gov.az:80/en/4millimajlis2005/protocol/CEC_protocol.doc>.
Crushing dissent. Repression, violence and Azerbaijan’s elections, „Human Rights Watch” 2004, vol. 16, No. 1 (D): <https://www.hrw.org/sites/default/files/reports/azerbaijan0104full.pdf> [dostęp: 24 V 2021].
Curtis G. E., Armenia, Azerbaijan and Georgia country studies, Federal Research Division, Library of Congress, Washington 1995.
Documents: working papers, 2005 ordinary session (third part), 20–24 VI 2005, vol. 4: Documents 10534–10565, Council of Europe Publishing, Strasbourg 2006.
Dynastic regimes, „The New York Times” [online], 25 VIII 2003 [dostęp: 11 VIII 2020]: <https://www.nytimes.com/2003/08/25/opinion/dynastic-regimes.html>.
Əfəndiyev M., Zülfüqarlı qardaşları iş adamı Poladxan Məmmədkərimovu necə tora salıb qovdular?, „Virtual Azərbaycan” [online], 25 VII 2020 [dostęp: 5 V 2021]: <https://virtualaz.org/aktual/166170>.
Follow-up to Resolution 1359 (2004) on Political Prisoners in Azerbaijan, doc. 10564, Council of Europe Parliamentary Assembly, 31 V 2005: <https://www.refworld.org/docid/4305f6044.html> [dostęp: 14 XII 2019].
Follow-up to Resolution 1359 (2004) on political prisoners in Azerbaijan, [w:] Documents: working papers, 2005 ordinary session (third part), 20–24 VI 2005, vol. 4: Documents 10534–10565, Council of Europe Publishing, Strasbourg 2006.
General Zakir Nasirov vyhodit na svobodu, „Haqqin” [online], 16 III 2017 [dostęp: 28 X 2020]: <https://haqqin.az/news/95086>.
Ibragimhalilova R., Zaderžannyj polkovnik daet pokazaniâ, a prezident strany zaâvlâet, čto ne nameren otstranât′ ministra vnutrennih del Ramilâ Usubova, „Èho”, 15 III 2005, № 48 (1037): <http://oracle.fast-servers.net/~azecho/obshestvo01.shtml> [dostęp: 8 VI 2020].
Ismailova G., Rasul Guliyev failed to return to Azerbaijan, „The Central Asia-Caucasus Analyst” [online], 2 XI 2005 [dostęp: 5 III 2021]: <https://www.cacianalyst.org/publications/field-reports/item/10420-field-reports-caci-analyst-2005-11-2-art-10420.html>.
Ismailzade F., Is Aliyev government meddling in Azerbaijan’s business sector?, „The Jamestown Foundation” [online], 11 I 2006 [dostęp: 3 V 2021]: <https://jamestown.org/program/is-aliyev-government-meddling-in-azerbaijans-business-sector/>.
Ismayilov R., Arrests of entrepreneurs in Azerbaijan likely linked to Political re-shuffle, „Eurasianet” [online], 19 XII 2005 [dostęp: 11 IV 2021]: <https://eurasianet.org/arrests-of-entrepreneurs-in-azerbaijan-likely-linked-to-political-re-shuffle>.
Ismayilov R., Azerbaijan: two more officials sacked, „Refworld” [online], 20 X 2005 [dostęp: 10 III 2021]: <https://www.refworld.org/docid/46f258bec.html>.
Khazar M., Viktor Kozeny: President Aliyev made promises, „Radio Free Europe. Radio Liberty” [online], 20 VII 2001 [dostęp: 11 VIII 2020]: <https://www.rferl.org/a/1340882.html>.
Kim Jong-Ilham. Heidar Aliev’s anointed successor can take Azerbaijan only to new depths, „The Economist” [online], 9 VIII 2003 [dostęp: 10 VIII 2020]: <https://www.economist.com/europe/2003/08/07/kim-jong-ilham>.
Kwiatkiewicz P., Przemiany polityczne w Azerbejdżanie. Od republiki radzieckiej do współczesnego państwa, Wydawnictwo „Adam Marszałek”, Toruń 2013.
Mamedov S., Operaciâ „Černyj poâs” obernulas′ skandalom, „Nezavisimaâ gazeta” [online], 15 III 2005 [dostęp: 7 VI 2020]: <http://www.ng.ru/cis/2005-03-15/5_baku.html>.
Martovskie sobytiâ, Pravozaŝitnyj Centr Azerbajdžana (17 marta 1997 g.), „Civic Solidarity” [online, dostęp: 28 X 2019]: <https://www.civicsolidarity.org/ru/member/1529/pravozashchitnyy-centr-azerbaydzhana>.
McCool G., U.S. envoy Mitchell testifies in bribery trial, „Reuters” [online], 19 VI 2009 [dostęp: 12 VIII 2020]: <https://www.reuters.com/article/us-azerbaijan-trial-mitchell/u-s-envoy-mitchell-testifies-in-bribery-trial-idUSTRE55I4WN20090619>.
Meissner H., Informal politics in Azerbaijan: corruption and rent-seeking patterns, „Caucasus Analytical Digest” 2011, No. 24.
Məmmədov R., „Zavodun sahibi nə Ramiz Mehdiyev deyil, nə də Bəylər Əyyubov...”, „Teref” [online], 22 V 2015 [dostęp: 4 V 2021]: <https://teref.az/manset/3169-zavodun-sahibi-ne-ramiz-mehdiyev-deyil-ne-de-beyler-eyyubov-rasim-memmedov.html>.
Mərzili A., 20 il əvvəlki 8 mart və 1995-ci ilin 13–17 mart hadisələri, „Təzadlar” [online], 17 III 2015 [dostęp: 5 IX 2020]: <http://anl.az/down/meqale/tezadlar/2015/mart/426811.htm>.
NIK kończy projekt Komisji Europejskiej w Azerbejdżanie, „Najwyższa Izba Kontroli” [online], 13 III 2020 [dostęp: 14 III 2021]: <https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/twinning-w-azerbejdzanie.html>.
Noyabrın 23-də Məzahir Pənahovun sədrliyi ilə Mərkəzi Seçki Komissiyasının növbəti iclası keçirilmişdir, „Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyası” [online], 23 XI 2005 [dostęp: 7 III 2021]: <http://www.msk.gov.az/az/newsmsk/174>.
Opposition-police clashes jar Azerbaijan election campaign, „Refworld” [online], 3 X 2005 [dostęp: 7 III 2021]: <https://www.refworld.org/docid/46f258b528.html>.
Patlewicz B., Współczesne oblicza ormiańsko-azerbejdżańskiego konfliktu o Górski Karabach, „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa” 2011, nr 39.
Peuch J.-Ch., Azerbaijan: opposition leaders receive prison sentences, „Eurasianet” [online], 22 X 2004 [dostęp: 6 X 2019]: <https://eurasianet.org/azerbaijan-opposition-leaders-receive-prison-sentences>.
Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 czerwca 2009 r. o nadaniu orderów i odznaczeń, „Monitor Polski” 2009, nr 71, poz. 905, rej. 194/2009.
Post-election violence in Azerbaijan, „Congressional Record – Senate”, 22 X 2003, s. S13046: <https://www.congress.gov/crec/2003/10/22/CREC-2003-10-22-pt1-PgS13046-2.pdf> [dostęp: 11 VI 2021].
Prem′er-ministru Azerbajdžanskoj Respubliki Gospodinu Il′gamu Alievu, „Azerbajdžanskoe gosudarstvennoe informacionnoe agentstvo” [online], 12 VIII 2003 [dostęp: 2 VIII 2020]: <https://azertag.az/ru/xeber/premer_ministru_azerbaidzhanskoi_respubliki_gospodinu_ilgamu_alievu-615766>.
Protocol on the voting results by Central Election Commission of The Republic of Azerbaijan, Central Election Commission of The Republic of Azerbaijan, Baku 15 X 2008: <http://www.msk.gov.az/uploads/protokollar/en_2008_CEC_protocol.pdf> [dostęp: 22 V 2021].
Quliyev İ.İ., Nəbiyev F.H., Kremli fəth etmiş böyük türk oğlu, Min Bir Mahnı, Baki 2008.
Rasim Məmmədovun işinin əsl səbəbi nədir?, „Turan” [online], 3 II 2021 [dostęp: 9 V 2021]: <https://www.turan.az/ext/news/2021/2/free/Social/az/1007.htm>.
Rasul Guliyev detained in Ukraine, „Human Rights House” [online], 17 X 2005 [dostęp: 8 III 2021]: <https://humanrightshouse.org/articles/rasul-guliyev-detained-in-ukraine/>.
Rauf Arifoglu finally released, „Reporters without Borders” [online], 21 III 2005 [dostęp: 17 XI 2019]: <https://rsf.org/en/news/rauf-arifoglu-finally-released>.
Rohoziński J., Święci, biczownicy i czerwoni chanowie, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2005 (Monografie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Seria Humanistyczna).
Şükürov V., „Qara kemer” emeliyyati, „Nurlar” Nasriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, Bakı 2009.
The systematic corruption of the Aliyev dynasty, „Congress” [online], 25 IX 2003 [dostęp: 6 VIII 2020]: <https://www.congress.gov/congressional-record/2003/09/25/house-section/article/H8936-1>.
Sytuacja w Azerbejdżanie w przeddzień wyborów. Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie Azerbejdżanu, Parlament Europejski, P6_TA(2005)0411: <https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-6-2005-0411_PL.html?redirect> [dostęp: 2 IV 2021].
Telmanqizi S., Azerbaijan: public television hit by Bias Claims, „Institute For War & Peace Reporting” [online], 5 V 2006 [dostęp: 19 II 2021]: <https://iwpr.net/global-voices/azerbaijan-public-television-hit-bias-claims>.
[Two thousand twenty] 2020 World Press Freedom Index, „Reporters without Borders” [online, dostęp: 20 II 2021]: <https://rsf.org/en/ranking/2020>.
[Tysâča devât′sot devânosto pâtyj] 1995, „Fond Zaŝity Glasnosti” [online, dostęp: 28 X 2020]: <http://www.gdf.ru/murdered_journalists/list/1995>.
Whelan S., Azerbaijani presidential election fixed with the approval of Bush and Putin, „World Socialist Web Site” [online], 30 X 2003 [dostęp: 17 IX 2020]: <https://www.wsws.org/en/articles/2003/10/azer-o30.html>.
Worldwide Press Freedom Index 2005, „Reporters without Borders” [online, dostęp: 13 XII 2021]: <https://rsf.org/en/worldwide-press-freedom-index-2005>.
Uniwersytet Szczeciński Polska
http://orcid.org/0000-0002-3757-2542
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
