Poradziecka oligarchizacja Ukrainy i Białorusi: procesy, mechanizmy, perspektywy
Abstrakt
In Eastern European countries, the issue of the oligarchisation of the political system is one of the most important factors influencing the process of systemic transformation. In Ukraine, the phenomenon of oligarchisation took on the classic post-Soviet form of influencing the political elite. In Belarus, its importance is smaller and of a different character. When analysing the dynamics of the socio-political development of both republics after 1991, the vision of Ukraine without oligarchs, or inversely – Belarus with the established oligarchic system is not so obvious. The main goal of this article is to compare and evaluate the reforms and socio-political changes in Belarus and Ukraine in the context of the role played by the oligarchisation of these countries.
Słowa kluczowe
Białoruś; Ukraina; oligarchia; transformacja; elity polityczne; system oligarchiczny
Bibliografia
Åslund A., Comparative oligarchy: Russia, Ukraine and the United States, Center for Social and Economic Research, Warsaw 2005 (Studia i Analizy, 296).
Belkovskij S., Gosudarstvo i oligarhiâ, Sovet po nacional′noj strategii, Moskva 2003.
Belkovskij S., Gosudarstvo i oligarhiâ: 10 let spustâ, Fond Stanislava Belkovskogo, Moskva 2013.
Beyond the Euromaidan. Comparative perspectives on advancing reform in Ukraine, ed. H. Hale, R. Orttung, Stanford University Press, Stanford 2016.
Burov N., Belorusskaâ èlita i Lukašenko. Vozmožno li „otkrutit′” situaciû nazad?, „Našemnenie” [online], 18 VIII 2020 [dostęp: 22 X 2020]: <https://nmnby.eu/news/analytics/7189.html>.
Červonenko V., Karta oligarhov Ukrainy i ih vliânie na vlast′, „BBC News”, 27 III 2015 [dostęp: 13 XI 2020]: <https://www.bbc.com/ukrainian/ukraine_in_russian/2015/03/150327_ru_s_oligarch_ukraine_map>.
Chernenko D., Capital structure and oligarch ownership, „Economic Change and Restructuring” 2018, No. 1.
Economic reform in Ukraine. The unfinished agenda, ed. A. Åslund, G. De Menil, M. E. Sharpe, Armonk, NY 2000.
Glazunov V. V., Gegemoniâ oligarhii: sub″ektivnaâ sostavlâûŝaâ, „Gumanìtarnij vìsnik zdìa” 2008, VIP. 33.
Golosov G. V., Sravnitel′naâ politologiâ, INU, Novosibirsk 2013.
Hoffman D., Oligarhi. Bogatstvo i vlast′ v novoj Rossii, KoLibri, Moskva 2007.
Ioffe G., Avtoritarizm bez oligarhii, „Pro et Contra” 2011, № 3–4.
Kłysiński K., Wielki biznes na Białorusi: geneza, uwarunkowania i perspektywy, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 2013 (Komentarze OSW, 113).
Kokot M., Ukraina jest skazana na oligarchię. Do czego doprowadzi nowe rozdanie w Kijowie, „Gazeta Wyborcza” [online], 3 VIII 2019 [dostęp: 17 X 2020]: <https://wyborcza.pl/7,75399,25044772,nowe-rozdanie-w-kijowie.html>.
Kolodìj A. F., „Olìgarhi” j „olìgarhìâ”: Zmìst ponât′ ta ukraїns′ka polìtična dìjsnìst′, „Naukovì zapiski. Polìtičnì nauki” 2001, t. 19.
Konończuk W., Fundament systemu. Starzy i nowi oligarchowie na Ukrainie, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 2016 (Punkt Widzenia, 59).
Koržov G., Olìgarhìčna priroda sučasnogo polìtičnogo režimu v Ukraїnì, „Naukovì zapiski NU” 2008, № 3.
Kowal P., Oligarchat i rewolucja (1991–2014). Przypadek Ukrainy, „Nowa Europa. Przegląd natoliński” 2017, nr 1 (7).
Krûkov O. Ì., Polìtiko-upravlìns′ka elìta Ukraїni âk činnik deržavotvorennâ, Vidav nictvo Nacìonal′noї akademìї deržavnogo upravlìnnâ, Kiїv 2006.
Kudelia S., Corruption in Ukraine: Perpetuum mobile or the endplay of post-Soviet elites?, [w:] Beyond the Euromaidan. Comparative perspectives on advancing reform in Ukraine, ed. H. Hale, R. Orttung, Stanford University Press, Stanford 2016.
Kuzio T., Ukraine. Democratization, corruption and the new Russian imperialism, Santa Barbara 2015.
Lavrent′ev S. N., Latypov R. F., Neoprincipat kak model′ političeskogo režima na post-sovetskom prostranstve, „Vlast′” 2014, t. 22, № 11.
Lazarev E. A., Političeskaâ korrupciâ: ob″âsnââ prirodu postsovetskih transformacij, „Polis. Političeskie issledovaniâ” 2010, № 2.
Linz J., Stepan A., Problems of democratic transition and consolidation. Southern Europe, South America, and post-communist Europe, John Hopkins University Press, Baltimore 1996.
Matuszak S., Demokracja oligarchiczna. Wpływ grup biznesowych na ukraińską politykę, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 2012 (Prace OSW, 42).
Mączak A., Nierówna przyjaźń. Układy klientalne w perspektywie historycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2003.
Medvedev R., Do harakteristiki sučasnoї rosìjs′koї olìgarhìї ta її vzaêmin z novim kerìvnictvom Rosìї – rosìjs′ka olìgarhìâ u personalìâh, „Unìversum. Žurnal polìtologìї, futurologìї, ekonomìki, nauki ta kul′turi” 2000, № 11–12.
Mel′vil′ A. Û., Demokratičeskie tranzity. Teoretiko-metodologičeskie i prikladnye aspekty, Moskovskij obŝestvennyj naučnyj fond, Moskva 1999.
Michels R., Political parties. A sociological study of the oligarchical tendencies of modern democracy, Batoche Books, Kitchener Ontario 2001.
Michels R., Zur Soziologie des Parteiwesens in der modernen Demokratie. Untersuchungen über die oligarchischen Tendenzen des Gruppenlebens, Leipzig 1911.
Myl′nikov P., Štab Viktora Babariko sozdaet partiû „Vmeste”, „Deutsche Welle” [online], 31 VIII 2020 [dostęp: 5 XI 2020]: <https://www.dw.com/ru/shtab-viktora-babariko-sozdaet-partiju-vmeste/a-54775451>.
Olszański T., Ćwierćwiecze niepodległej Ukrainy. Wymiary transformacji, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 2017 (Prace OSW, 64).
Oslund A., Oligarhiâ v sravnenii: Rossiâ, Ukraina i Soedinennye Štaty, „Otečestvennye zapiski” 2005, № 1 (22).
Paharêv A. D., Polìtičnì ìnstituti ì procesi v sučasnìj Ukraїnì. Navčal′nij posìbnik, Ìnstitut polìtičnih ì etnonacìonal′nih doslìdžen′ nan Ukraїni, Kiїv 2011.
The Palgrave handbook of political elites, ed. H. Best, J. Higley, Palgrave Macmillan UK, 2018.
Polìtična korupcìâ: âk rozpìznati ta podolati. Navčal′no-metodičnij posìbnik, red. K. S. Davidenko, Kiїv 2016: <https://www.kas.de/c/document_library/get_file?uuid=07b443db-227a-4ac5-f14b-1d6671ef3106&groupId=252038> [dostęp: 9 XI 2020].
Rovdo V., Specifika i èvolûciâ političeskogo režima Respubliki Belarus′, „Acta Slavica Iaponica” 2004, t. 21.
Rust M., Eastern Ukraine left in limbo, „New Eastern Europe” 2017, No. 3–4.
Rust M., Gdy koszenie trawy nie wystarcza, „Nowa Europa Wschodnia” 2016, nr 6.
Rust M., The need for a long-term approach to Belarus changes, Instytut Europy Środkowej, Lublin 2020 (IEŚ Policy Papers, 8).
Rutland P., The political elite in post-Soviet Russia, [w:] The Palgrave handbook of political elites, ed. H. Best, J. Higley, Palgrave Macmillan UK, 2018.
Schmitter P., Democratization: The role of elites, [w:] The Palgrave handbook of political elites, ed. H. Best, J. Higley, Palgrave Macmillan UK, 2018.
Sehovič V., „Belorusskie oligarhi”: prizraki, rudimenty ili buduŝee?, „Ežednevnik” [online], 7 XII 2016 [dostęp: 25 X 2020]: <https://ej.by/news/economy/2016/12/07/belorusskie-oligarhi-prizraki-rudimenty-ili-buduschee.html>.
Sehovič V., Sud′ba belorusskogo „krasnogo direktorata”: ot rassveta do zakata, „Ežednevnik” [online], 5 III 2013 [dostęp: 21 X 2020]: <https://ej.by/news/economy/2013/03/05/sud_ba_belorusskogo_krasnogo_direktorata_ot_rassveta_do_zakata.html>.
Sinkevich A., Privatisation in Belarus: current situation and prospects for the future, „Belarus Info Letter” 2013, issue 10 (40).
Skorkin K., The demise of the counter-elite: How Zakharchenko’s killing will change Donbas, „Carnegie” [online], 4 IX 2018 [dostęp: 21 IX 2020]: <https://carnegie.ru/commentary/77158>.
Tomenko zaâvlâet, čto pr razblokirovala rabotu vr radi biznes-interesov Ahmetova, „UNÌAN” [online], 13 II 2008 [dostęp: 12 V 2020]: <https://www.unian.net/politics/96154-tomenko-zayavlyaet-chto-pr-razblokirovala-rabotu-vr-radi-biznes-interesov-ahmetova.html>.
Usov P., Oligarhiâ kak vozmožnoe političeskoe buduŝee Belarusi, „Belorusskij partizan” [online], 18 VII 2018 [dostęp: 15 X 2020]: <https://belaruspartisan.by/politic/431792/>.
Vakul′čik: Â mog byt′ na meste Čiža, „Belorusskij partizan” [online], 15 III 2016 [dostęp: 11 XI 2020]: <https://belaruspartisan.by/politic/336585/>.
Zlotnikov L., V petle populizma: ideologiâ, politika i èkonomika v nezavisimoj Belarusi, Ènciklopediks, Minsk 2002.
Zudin A. Û., Oligarhiâ kak političeskaâ problema rossijskogo postkommunizma, „Obŝestvennye nauki i sovremennost′” 1999, № 1.
Ždanov I., Âkimenko Û., Ukraina v XXI veke: vyzovy dlâ političeskoj èlity, „Zerkalo nedeli. Ukraina”, 14–21 XI 2003.
„New Eastern Europe”; Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego Polska
https://orcid.org/0000-0002-5388-2137
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
