Wizyta Josepa Borrella w Moskwie

– logiczny skutek czy zaskakująca porażka polityki Unii Europejskiej wobec Rosji


Abstrakt

Josep Borrell’s visit to Moscow was a substantial political failure of the EU’s diplomacy still it was not an accident neither a surprise. The EU’ policy towards Russia has been based on illusions and the European wishful thinking since the very beginning of the mutual relations that started in 1991-1993. The Borrell’s visit to Moscow rather showed the nature of the Russian attitude towards the EU than produced it. Russia prefers to act within the “great powers concerto” i.e. to deal with both - the leading EU member states (Germany, France) and the non-EU great powers (UK, USA) and not with the EU institutions and representatives who are not respected neither treated seriously in Moscow. There is a deep division within the EU between the Eastern flank member states whose perception of Russian threat is strong and well founded and the western and southern countries the political interests and priorities are focused on other problems. Russian capacity to corrupt the numerous prominent members of the European political class makes the EU policy vis a vis Russia even less coherent and realistic. The article shows the history of the EU-Russia relations in the last 30 years and proves the fiasco of the Borrell’s visit to Moscow was not just an accident still a logical consequence of the ill based EU policy towards Russia.


Słowa kluczowe

Borrell; European Union; Russia; visit

Analityk OSW: Francja w interesie Rosji dąży do wypchnięcia USA z Europy, Polskie Radio Jedynka, Więcej świata [online], 21 XI 2019 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.polskieradio.pl/7/1696/Artykul/2407947,Analityk-OSW-Francja-w-interesie-Rosji-dazy-do-wypchniecia-USA-z-Europy>.

Austriacki polityk w radzie Rosyjskich Kolei. Synekura byłego kanclerza, „TVPInfo” [online], 17 VII 2019 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.tvp.info/43527365/rosja-byly-kanclerz-austrii-christian-kern-dyrektorem-rzd>.

Baluk W., Szafraniec R., Polityka wobec Zachodu (wybrane aspekty), [w:] Europa Wschodnia. Dekada transformacji. Rosja, red., B.J. Albin i W. Baluk, Oficyna Wydawnicza Arboretum, Wrocław 2003.

Baranovsky V., Russia’s attitudes towards the EU: political aspects, Ulkopoliittinen instituutti - Institut für Europäische Politik, Helsinki – Berlin 2002, s. 9-12.

Baranowski M., Do Biden, Merkel, and Macron Agree on the Future for the West?, GMF [online], 1 III 2021, [dostęp: 2 III 2021]: <https://www.gmfus.org/blog/2021/03/01/do-biden-merkel-and-macron-agree-future-west?utm_source=Twitter&utm_medium=Social>.

Barigazzi J., EU set to sanction four Russian officials over Navalny case, “Politico” [online], 26 II 2021 [dostęp: 26 II 2021]: < https://www.politico.eu/article/eu-set-to-sanction-four-russian-officials-over-navalny-case/>.

Barigazzi J., Herszenhorn D.M., EU foreign ministers push new Russia sanctions, “Politico” [online], 22 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.politico.eu/article/eu-foreign-ministers-push-new-russia-sanctions/>.

Bielecki J., Popowski S., Wizy mimo obietnic Chiraca, „Rzeczpospolita”, 23 VII 2002, nr 170 (6247), s. A5.

Bielecki J., Unia nie chce Ukrainy, „Rzeczpospolita”, 5 VII 2000, nr 155(5625), s. A1 i A5.

Bielecki T., UE-Rosja. Będą nowe sankcje za Nawalnego, “Deutsche Welle” [online], 22 II 2021, [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.dw.com/pl/ue-rosja-b%C4%99d%C4%85-nowe-sankcje-za-nawalnego/a-56654166>.

Bodio M., Stosunki między Unią Europejską a Federacją Rosyjską (stan i perspektywy rozwoju), Elipsa, Warszawa 2005.

Bogielski G., Partnerstwo Unii Europejskiej z Rosją, [w:] Kraje Europy Środkowej i Wschodniej wobec procesu integracji europejskiej, red. A. Albin i J. Kupczak, Arboretum, Wrocław 2001.

Borrell w Moskwie. Z Nawalnym się nie spotkał, Ławrowowi przekazał głębokie zaniepokojenie, „TVN24 Świat’ [online], 5 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://tvn24.pl/swiat/rosja-josep-borrell-z-wizyta-w-moskwie-rozmowy-o-aleksieju-nawalnym-5009592.56487184>.

Botched Moscow visit is a wake-up call for the EU, “Financial Times” [online], 11 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.ft.com/content/c7df006e-93ca-451c-a01b-bc07458e6f7d>.

Brzozowski A., Russia receives Borrell with ‘provocative choreography’, „EURACTIV.com” [online], 5 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.euractiv.com/section/global-europe/news/russia-receives-borrell-with-provocative-choreography/>.

Buczkowski B., Kryzys finansowy w Rosji i sposoby jego rozwiązania, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica” 2004, nr 180, s. 29-50.

Budget : Bruxelles a été trop indulgent avec la France (président de l'Eurogroupe), « La tribune.fr » [online], 03 VI 2016 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.latribune.fr/economie/france/budget-bruxelles-a-ete-trop-indulgent-avec-la-france-president-de-l-eurogroupe-576483.html>.

Burchard H. von der, Merkel pushes EU-China investment deal over the finish line despite criticism, “Politico” [online], 29 XII 2020 [dostęp: 25 II 2021]: <https://www.politico.eu/article/eu-china-investment-deal-angela-merkel-pushes-finish-line-despite-criticism/>.

Charalambous A.i Trębski K., Niezatapialny sejf, „Wprost”, 25 I 2004, nr 4(1104), s, 47-49.

Chassany A.S., Macron’s rapprochement with Putin is not worth it, “Financial Times” [online], 30 IX 2020 [dostęp: 3.12.2021]: <https://www.ifri.org/en/espace-media/lifri-medias/macrons-rapprochement-putin-not-worth-it>.

Ciechanowicz A., Unia Europejska. Zachodni politycy i dyplomaci: Borrell powinien podać się do dymisji, PAP [online], 8 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C810314%2Cunia-europejska-zachodni-politycy-i-dyplomaci-borrell-powinien-podac-sie-do>.

Colás X., Rusia expande su poder blando con su vacuna Sputnik V, « El Mundo » [online], 4 II 2021 [dostęp: 2 III 2021]: <https://www.elmundo.es/internacional/2021/02/04/601c3818fc6c83a8798b46cd.html>.

Common Strategy of the European Union of 4 June 1999 on Russia (1999/414/CFSP), „Official Journal of the European Communities” 24 VI 1999, L 157/1.

Conclusions of the Maastricht European Council (9 and 10 December 1991): Treaty on European Union - Enlargement - Uruguay Round - Co-operation in the Spheres of Justice and Home Affairs - Food Supply Situation in Moscow and St. Petersburg - European Political Cooperation - Declaration on the Peace Process in the Middle East, on Developments in the Soviet Union and on Racism and Xenophobia, European Commission, DOC 11 XII 1991: <https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/DOC_91_7> [dostęp: 24 II 2021].

Covid: What’s the problem with the EU vaccine rollout?, BBC News [online], 28 II 2021 [dostęp: 2 III 2021]: <https://www.bbc.com/news/explainers-52380823>.

Crowcroft O., Russia does not want constructive dialogue with Europe, says Borrell after Moscow visit, “Euronews” [online], 8 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.euronews.com/2021/02/07/russia-does-not-want-constructive-dialogue-with-europe-says-borrell-after-moscow-visit>.

Cziomer E., Znaczenie handlu dla współpracy polityczno-gospodarczej Niemiec z Rosją w wymiarze historycznym i współczesnym, „Studia Krakowskie Międzynarodowe” 2019, t. 16, nr 2.

D.Z., Będą wizy, „Rzeczpospolita”, 22 VII 2002, nr 169(6246), s. A1.

Darczewska J., Żochowski P., Rusofobia w strategii Kremla broń masowego rażenia, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 2015 („Punkt Widzenia OSW”, 56), 28 s.

Darias abre la puerta a la vacuna rusa Sputnik V, « El Mundo» [online], 3 II 2021 [dostęp: 2 III 2021]: <https://www.elmundo.es/ciencia-y-salud/salud/2021/02/03/601a7d6921efa0410c8b4648.html>.

Deutsch J., Wheaton S., How Europe fell behind on vaccines, “Politico” [online], 27 I 2021 [dostęp: 2 III 2021]: <https://www.politico.eu/article/europe-coronavirus-vaccine-struggle-pfizer-biontech-astrazeneca/>.

Dlaczego Francja tak długo zwlekała z decyzją w sprawie Mistrali?, Onet. Wiadomości [online], 4 września 2014, [dostęp: 24 II 2021]: <https://wiadomosci.onet.pl/swiat/dlaczego-francja-tak-dlugo-zwlekala-z-decyzja-w-sprawie-mistrali/0nf40>.

Dyner A.M., Polityka Rosji wobec Libii, „Biuletyn PISM”, 15 I 2019, nr 6 (1754).

EU chief admits COVID vaccine blunders, “Deutsche Welle” [online], 5 II 2021 [dostęp: 2 III 2021]: <https://www.dw.com/en/eu-chief-admits-covid-vaccine-blunders/a-56462522>.

EU Poll Names Israel Greatest Threat to World Peace, “Deutsche Welle” [online], 4 XI 2003 [dostęp: 25 II 2021]: <https://www.dw.com/en/eu-poll-names-israel-greatest-threat-to-world-peace/a-1022127>.

Fischer E., Menkiszak M., Popławski K., „Cypryjskie zwycięstwo” Niemiec?, Ośrodek Studiów Wschodnich, „Tydzień na Wschodzie”, 27 III 2013, nr 12(255).

France says Russia refused to hold ministerial meeting on Ukraine, Reuters [online], 9 XI 2021 [dostęp: 3 XII 2021]: <https://www.reuters.com/world/europe/france-says-russia-refused-hold-normandy-format-meeting-ukraine-2021-11-09/>.

Francja i Turcja na kursie kolizyjnym. Powód: Libia, „Defence24” [online], 26 VI 2020, [dostęp: 25 II 2021]: <https://www.defence24.pl/francja-i-turcja-na-kursie-kolizyjnym-powod-libia>.

Giełzak M., Odwrót spod Moskwy. Refleksje po rozmowach Borrell – Ławrow, „Projekt Konsens’, 9 lutego 2021, s. 2.

Glucksmann A., Uwiedzeni Rosją, „Rzeczpospolita”, 17-18 I 2004, nr 14(6697).

Gniazdowski M., Wasiuta M., Seroka M., Żochowski P., Rosyjskie zamachy w Czechach – kontekst krajowy, implikacje, perspektywy, Ośrodek Studiów Wschodnich (Analizy OSW) [online], 20 IV 2021 [dostęp: 25 XI 2021]: <https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2021-04-20/rosyjskie-zamachy-w-czechach-kontekst-krajowy-implikacje-perspektywy>.

Gonzalez C., Gray A., Dallison P., Politico EU Confidential: Message to Moscow — Frontier fracas — Euro English, ”Politico” [online], 27 II 2021 [dostęp: 28 II 2021]: <https://www.politico.eu/newsletter/eu-confidential/politico-eu-confidential-message-to-moscow-frontier-fracas-euro-english/>.

Gotev G., Borrell justifies his ‘controversial’ visit to Moscow, “EURACTIV.com” [online], 2 II 2021, [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.euractiv.com/section/global-europe/news/borrell-justifies-his-controversial-visit-to-moscow/>.

Gowan D., How the EU can help Russia, CER, London 2000.

Havlicek P., Russia and the Costs of EU Foreign Policy Division, GMF [online], 17 II 2021 [dostęp: 2 III 2021]: <https://www.gmfus.org/blog/2021/02/17/russia-and-costs-eu-foreign-policy-division>.

Herszenhorn D.M., Barigazzi J., Borrell stands by as Lavrov calls EU ‘unreliable partner’, “Politico” [online], 5 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.politico.eu/article/borrell-stands-by-as-lavrov-calls-eu-unreliable-partner/>.

Herszenhorn D.M., Barigazzi J., EU leaders, eyeing autonomy, get noisy on defense, „Politico” [online], 26 II 2021 [dostęp: 27 II 2021]: <https://www.politico.eu/article/eu-leaders-eyeing-autonomy-get-noisy-on-defense/>.

Herszenhorn D.M., Views collide as Blinken, Lavrov discuss Ukraine, “Politico” [online], 2 XII 2021: <https://www.politico.eu/article/antony-blinken-sergey-lavrov-ukraine/>.

Hiszpański dziennik: rosyjska szczepionka narzędziem w polityce zagranicznej Kremla, „onet.wiadomości” [online], 5 II 2021 [dostęp 2 III 2021]: <https://wiadomosci.onet.pl/swiat/el-mundo-rosyjska-szczepionka-narzedziem-w-polityce-zagranicznej-kremla/qkg2zwc>.

Høvsgaard: Szantaże i przekupstwo czyli historia Nord Stream (Rozmowa- B. Sawicki), „Biznes Alert” [online], 4 IX 2017 [dostęp: 24 II 2021]: <https://biznesalert.pl/nord-stream-korupcja-ksiazka/>.

Karnitschnig M., EU foreign policy RIP, “Politico” [online], 13 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.politico.eu/article/eu-foreign-policy-rip/>.

Karnitschnig M., EU foreign policy RIP... oraz idem, Why Germany can’t say no to Nord Stream, “Politico” [online], 10 IX 2020 [dostęp: 2 III 2021]: <https://www.politico.eu/article/why-germany-cant-say-no-to-nord-stream/>.

Kolejne restrykcje rosyjskie wobec polskich towarów, Ośrodek Studiów Wschodnich, „Tydzień na Wschodzie”, 10 X 007, nr 25, s. 8.

Kontseptsiya vneshney politiki Rossiyskoy Federatsii, „Zhurnal «Diplomaticheskiy Vestnik»” yanvar' 1993, Spets. Vypusk; tłumaczenie polskie: Rosyjska polityka zagraniczna: Priorytety MSZ. Założenia polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej, „Eurazja” 1994, nr 5-6: Rosja – świat. Polityka zagraniczna FR w dokumentach MSZ, służby wywiadu oraz instytucji pozarządowych, s. 3-29.

Koutsokosta E., Liboreiro J., Sandford A., Navalny: Borrell says EU-Russia relations at 'lowest level' but 'no more sanctions' for now, “Euronews” [online], 5 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.euronews.com/2021/02/04/josep-borrell-eu-s-foreign-affairs-chief-visits-russia-amid-navalny-jailing-fallout>.

Kowal P., Krajobraz z Mistralami w tle, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2011.

Krym, Kreml, kredyt. Jak francuska prawica pokochała Putina, Magazyn TVN24 [online], 30 I 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://tvn24.pl/magazyn-tvn24/krym-kreml-kredyt-jak-francuska-prawica-pokochala-putina,17,349>.

Kublik A., Były kanclerz Austrii w rosyjskiej kompanii naftowej, „Gazeta Wyborcza” [online], 7 III 2019 [dostęp: 24 II 2021]: <https://wyborcza.pl/7,155287,24524011,byly-kanclerz-austrii-w-rosyjskiej-kompanii-naftowej.html>.

Kuczyński G., Rosja upokorzyła UE. Wizyta - katastrofa Borrella, TVP Info [online], 6 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.tvp.info/52165367/rosja-upokorzyla-ue-wizyta-katastrofa-borrella>.

Kuczyński G., Wojna domowa w Libii: polityka i cele Rosji, „Raporty Specjalne Warsaw Institute” [online], 30 IV 2019 [dostęp: 25 II 2021]: <https://warsawinstitute.org/pl/wojna-domowa-w-libii-polityka-cele-rosji/>.

Kurmayer N.J., Merkel ups pressure on Lukashenko in call with Putin, “EURACTIV.de” [online], 11 XI 2021 [dostęp: 3 XII 2021]: <https://www.euractiv.com/section/politics/short_news/merkel-ups-pressure-on-lukashenko-in-call-with-putin/>.

Lavender W., Nagorno-Karabakh: Where does the EU go from here?, ”Emerging Europe” [online], 13 XI 2020, [dostęp: 25 II 2021]: <https://emerging-europe.com/voices/nagorno-karabakh-where-does-the-eu-go-from-here/>.

Litwinienko A., Felsztyński J., Wysadzić Rosję, Rebis, Poznań 2007.

Lynch D., Russia faces Europe, „Chaillot Papers” 2003, no. 60.

Lynch D., Struggling with an indispensable partner, [in:] What Russia sees, ed. D. Lynch, Institute for Security Studies, European Union, Paris 2005 („Chaillot Paper”, nr 74).

Macron defends closer dialogue with Russia, sees no alternative, Reuters [online], 1 II 2020 [dostęp: 3 XII 2021]: <https://www.reuters.com/article/us-germany-security-macron-russia-idUSKBN2090CT>.

Macron, Putin agree on need to de-escalate migration crisis in Belarus-Elysee, Reuters [online], 1 XI 2021 [dostęp: 3 XII 2021]: <https://www.reuters.com/world/europe/macron-putin-agree-need-de-escalate-migration-crisis-belarus-elysee-2021-11-15/>.

Malczyk J., W Kaliningradzie "tylko przyjaciele", „Wiadomości WP.pl” [online], 3 VII 2005 [dostęp 6 VIII 2005]: <https://wiadomosci.wp.pl/w-kaliningradzie-tylko-przyjaciele-6036372376466049a>.

Marciniak W., Rozgrabione imperium. Upadek Związku Sowieckiego i powstanie Federacji Rosyjskiej, „Arcana”, Kraków 2001.

Miedwiediew wściekły na Cypr. „Grabią zagrabione", „Dziennik.pl” [online], 25 III 2013 [dostęp: 24 II 2021]: <https://wiadomosci.dziennik.pl/swiat/artykuly/423122,miedwiediew-wsciekly-na-cypr-zaplaca-rosyjscy-oligarchowie.html>.

Mineyev A., Diplomaticheskaya katastrofa. Rossiyskiy MID reshil pokazat' Yevrosoyuzu yego mesto, «Novaya gazeta» [online], 6 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://novayagazeta.ru/articles/2021/02/06/89079-diplomaticheskaya-katastrofa>.

Nasz wywiad. UE ma problem, a Borrell to jego element. Saryusz-Wolski: „Jest gdzieś granica takiej polityki, schizofrenii czy rozkroku", „wPolityce.pl” [online], 8 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://wpolityce.pl/polityka/538316-wywiadsaryusz-wolski-o-ue-jest-gdzies-granica-schizofrenii>.

Nasz wywiad. Wizyta Borrella w Rosji. Waszczykowski: To był błąd. Sugerowaliśmy mu rozważyć ponownie ten wyjazd i odłożyć go, „wPolityce.pl” [online], 5 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://wpolityce.pl/swiat/537964-wywiad-wizyta-borrella-w-rosji-waszczykowski-to-byl-blad>.

New legal basis and framework for EU-Ukraine relations is established by the EU-Ukraine Association Agreement (AA), EU-Ukraine relations [online], 16 X 2019, Mission of Ukraine to the North Atlantic Treaty Organization, [dostęp: 24 II 2021]: <https://nato.mfa.gov.ua/en/about-ukraine/european-integration/eu-ukraine-relations>.

Odwrót spod Moskwy. Refleksje po rozmowach Borrell – Ławrow, „Projekt Konsens” [online], 9 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://projektkonsens.pl/na-wlasny-rachunek/odwrot-spod-moskwy-refleksje-po-rozmowach-borrell-lawrow/?fbclid=IwAR3qZFm9U5OFrDN5xFgPHKdOtMvYgkWEW7CXQG-HrLpdcIw8IgRmdjF8KYA>.

Osiński Ł, Wizyta Borrella w Moskwie kończy się gorzej niż przewidywali najwięksi pesymiści, PAP [online], 2 V 2021 [dostęp: 24 II 2021], <https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C809031%2Cwizyta-borrella-w-rosji-konczy-sie-gorzej-niz-przewidywali-najwieksi>.

P. Zhuravs'kiy vel' Graєvs'kiy, Gruzіya ta Ukraїna v Chornomors'komu partnerstvі Trimor’ya, “Analіtichniy chasopis «Chornomors'ka bezpeka»”, 2021, no. 1 (39), s. 57.

Partyła M., „Rosjanie upokorzyli Borrella". Ostre komentarze odnośnie wizyty szefa unijnej dyplomacji w Moskwie, RMF24 [online], 5 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.rmf24.pl/fakty/swiat/news-rosjanie-upokorzyli-borrella-ostre-komentarze-odnosnie-wizyt,nId,5031992>.

Pezard S., Radin A., Szayna T.S., Larrabee F.S., European Relations with Russia. Threat Perceptions, Responses, and Strategies in the Wake of the Ukrainian Crisis, Rand Corporation, Santa Monica 2017.

Podraza A., Stosunki polityczne i gospodarcze Wspólnoty Europejskiej z państwami Europy Środkowej i Wschodniej, Wydawnictwo KUL, Lublin 1996.

Popescu N., Why attempts to reset relations with Russia fail, European Council on Foreign Relations [online], 3 II 2021 [dostęp: 2 III 2021]: <https://ecfr.eu/article/why-attempts-to-reset-relations-with-russia-always-fail/>.

Putin na przyjęciu weselnym szefowej MSZ Austrii. „Prawie w ogóle się nie znają”, „Deutsche Welle” [online], 18 VIII 2018 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.dw.com/pl/putin-na-przyj%C4%99ciu-weselnym-szefowej-msz-austrii-prawie-w-og%C3%B3le-si%C4%99-nie-znaj%C4%85/a-45129551>.

Radziwinowicz W., Rosja tropi agentów w organizacjach pozarządowych. Świat protestuje, nagonka trwa, „Gazeta Wyborcza”, 28 III 2013.

Rettman A., Russia humiliates Borrell in Moscow, „Euobserver” [online], 5 II 2021 [dostęp 24 II 2021]: <https://euobserver.com/foreign/150844>.

Rodkiewicz W., Rosja wobec Libii: gra na chaosie, Ośrodek Studiów Wschodnich (Analizy OSW) [online], 10 IV 2019 [dostęp 25 II 2021]: <https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2019-04-10/rosja-wobec-libii-gra-na-chaosiehttps://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2019-04-10/rosja-wobec-libii-gra-na-chaosie>.

Rodkiewicz W., Rosyjski atak na Wielką Brytanię: cele i konsekwencje, Ośrodek Studiów Wschodnich (Analizy OSW) [online], 14 III 2018 [dostęp: 25 II 2021]: <https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2018-03-14/rosyjski-atak-na-wielka-brytanie-cele-i-konsekwencje>.

Rodkiewicz W., Wstrzemięźliwa reakcja Rosji na brytyjski raport o śmierci Litwinienki, Ośrodek Studiów Wschodnich (Analizy OSW) [online], 27 I 2016 [dostęp: 25 II 2021]: <https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2016-01-27/wstrzemiezliwa-reakcja-rosji-na-brytyjski-raport-o-smierci>.

Rogoża J., Wiśniewska I., Sputnik V: badania, produkcja, szczepienia i eksport, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 10 II 2021, s. 2-3 i 8 (Komentarze OSW, 377).

Rosjanie zamieszani w wybuchy składów amunicji w Bułgarii?, „Defence24” [online], 23 IV 2021 [dostęp: 25 XI 2021]: <https://www.defence24.pl/rosjanie-zamieszani-w-wybuchy-skladow-amunicji-w-bulgarii>.

Russia expels diplomats from Germany, Poland and Sweden over Navalny protests claims, “Euronews.” [online], 5 II 2021, [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.euronews.com/2021/02/05/russia-expels-diplomats-from-germany-poland-and-sweden>.

Russian FM Lavrov and EU’s Borrell give joint press conference in Moscow, RT [online], 5 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.youtube.com/watch?v=A7jnZzhxnKc>.

Rybińska A., To nie Borrell jest problemem, ale polityka UE wobec Rosji oraz mrzonki o europejskiej autonomii strategicznej, „w.Polityce” [online], 8 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://wpolityce.pl/swiat/538347-to-nie-borrell-jest-problemem-ale-polityka-ue-wobec-rosji>.

S. Popowski, Francuskie wsparcie dla Kaliningradu, „Rzeczpospolita”, 20-21 VII 2002, nr 168(6245), s. A4.

Sankcje UE wobec Rosji. Ekspert: Rosjanie nazywają je „sankcyjkami", Dr Agnieszka Bryc i dr hab. Kamil Zajączkowski o sankcjach UE wobec Rosji ("Kontrapunkt"), „Polskie Radio 24.pl” [online], 23 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.polskieradio24.pl/130/7263/Artykul/2685218,Sankcje-UE-wobec-Rosji-Ekspert-Rosjanie-nazywaja-je-sankcyjkami?>.

Siebold S., Emmott R., Baczynska G., France and Germany drop Russia summit plan after EU's east objects, Reuters [online], 25 VI 2021 [dostęp: 3 XII 2021]: <https://www.reuters.com/world/europe/france-germany-drop-plans-russia-summit-after-eu-outcry-2021-06-25/>.

Siergiej Ławrow: będziemy rozwijać stosunki z poszczególnymi państwami Unii Europejskiej, PAP, [online] 15 II 2021 [dostęp: 2 III 2021]: <https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C815373%2Csiergiej-lawrow-bedziemy-rozwijac-stosunki-z-poszczegolnymi-panstwami-unii>.

Stańko K., Francja: Macron i Putin rozmawiali o sytuacji w Libii i na Ukrainie, „Dziennik. Gazeta Prawna” [online], 26 VI 2020 [dostęp 25 II 2021]: <https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/1484611,francja-macron-i-putin-rozmawiali-o-sytuacji-w-libii-i-na-ukrainie.html>.

Stockler A., Donald Trump Is 'Greatest Threat to World Peace,' Ahead of Putin and Kim Jong Un, Germans Say in New Poll, “Newsweek” [online], 26 XII 2019, [dostęp: 25 II 2021]: <https://www.newsweek.com/donald-trump-angela-merkel-germans-putin-kim-1479235>.

Strategiya razvitiya otnosheniy Rossiyskoy Federatsii s Yevropeyskim Soyuzom na srednesrochnuyu perspektivu (2000—2010 гг.), ОМ, „Zhurnal «Diplomaticheskiy Vestnik»”, noyabr' 1999, nr 11, s. 1-11.

Strategya razvitya otnosheniy Rossiyskoy Federatsii SEVROPEYSKIM Coyuzom, „Zhurnal «Diplomaticheskiy Vestnik»”, noyabr' 1999, nr 11, s. 20-28.

Szef dyplomacji UE mimo protestów m.in. Polski jedzie do Moskwy, Onet [online], 20 I 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://wiadomosci.onet.pl/swiat/szef-dyplomacji-ue-mimo-protestow-min-polski-jedzie-do-moskwy/pc0fpg8>.

Tatu N., Wielka mała pralnia, „Le Nouvel Observateur” 3 IX 2003, przedruk w „Forum”, 22 IX-28 IX 2003, nr 38(1989), s. 24-25.

Tharoor I., The awkward timing of Europe’s deal with China [online], Jan. 5, 2021, [dostęp: 25 II 2021]: <https://www.washingtonpost.com/world/2021/01/05/europe-china-deal-biden-awkward/>.

The European Union must face up to the real Russia, “The Economist” [online], 13 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.economist.com/europe/2021/02/13/the-european-union-must-face-up-to-the-real-russia?fbclid=IwAR0j4q9VzezrPV3KZMQ4uYhECqNIyATuHgwq76iFJcb_zITm5x8Hmd8Y2ck>.

The EU's Russia policy: Five guiding principles, European Parliament, Think Tank [online], 8 II 2018 [dostęp: 25 II 2021], <https://www.europarl.europa.eu/thinktank/en/document.html?reference=EPRS_BRI(2018)614698>.

Thom F., Russia Europe: Reset?, « La revue géopolitique, Diploweb.com » [online], 1 III 2010 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.diploweb.com/Russia-Europe-Reset.html>.

Tokarski P., Turkowski A., Problem pomocy finansowej dla Cypru w relacjach UE-Rosja, „Biuletyn PISM”, 27 III 2013, nr 32(1008).

Trippe C.F., Powrót Borrella z Moskwy: z pustymi i poobijanymi rękami, „Deutsche Welle” [online], 7 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.dw.com/pl/powr%C3%B3t-borrella-z-moskwy-z-pustymi-i-poobijanymi-r%C4%99kami/a>.

Tyszka F., Węgry: nadzieje na szczepionki z Chin i Rosji, Ośrodek Studiów Wschodnich (Analizy OSW) [online], 2 II 2021 [dostęp: 2 III 2021]: <https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2021-02-26/wegry-nadzieje-na-szczepionki-z-chin-i-rosji>.

Ventura L., The World's Most Indebted Governments 2020, “Global Finance” [online], 31 I 2021 [dostęp: 2 III 2021]: <https://www.gfmag.com/global-data/economic-data/public-debt-percentage-gdp>.

Vizit Zh. Shiraka v Rossiyu, OM, „Zhurnal «Diplomaticheskiy Vestnik»” [online], VIII 2002 [dostęp: 2 III 2005]: <http://www.ln.mid.ru/dip_vest.nsf/99b2ddc4f717c733c32567370042ee43/9787cc0cc626ae28c3256c4b004b4203?OpenDocument>.

Wesel B., EU fails to act on Nagorno-Karabakh conflict between Armenia and Azerbaijan, “Deutsche Welle” [online], 8 X 2020 [dostęp: 25 II 2021]: <https://www.dw.com/en/eu-fails-to-act-on-nagorno-karabakh-conflict-between-armenia-and-azerbaijan/a-55208668>..

Wilk A., Francja i Niemcy zacieśniają współpracę wojskową z Rosją, Ośrodek Studiów Wschodnich, „Analizy OSW” [online], 29 VI 2011 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2011-06-29/francja-i-niemcy-zaciesniaja-wspolprace-wojskowa-z-rosja>.

Winogrodzki K., Aleksiej Nawalny. Rosja wyrzuca europejskich dyplomatów, w tym Polkę, „WP.Wiadomości” [online], 5 II 2021, [dostęp: 24 II 2021]: <https://wiadomosci.wp.pl/aleksiej-nawalny-rosja-wyrzuca-europejskich-dyplomatow-w-tym-polaka-6604927778757248a>.

Wiśniewska I., Kaczmarski M., Embargo w rosyjskiej polityce handlowej – taktyka bez strategii, Ośrodek Studiów Wschodnich, (BEST OSW, 23 [183]), 13 VII 2011, s. 2-5.

Wolska A., Rosja: Sąd odwiesił wyrok wobec Aleksieja Nawalnego. Opozycjonista trafi do kolonii karnej na ponad 2,5 roku, „EURACTIV.pl” [online], 2 II 2021 [dostęp: 24 II 2021]: <https://www.euractiv.pl/section/demokracja/news/rosja-sad-odwiesil-wyrok-wobec-aleksieja-nawalnego-opozycjonista-trafi-do-kolonii-karnej-na-ponad-25-roku/>.

Wróblewski M., Współpraca gospodarcza Unia Europejska-Federacja Rosyjska, [w:] Wymiana handlowa UE z wybranymi regionami świata, red. J. Rymarczyk i M. Wróblewski, Oficyna Wydawnicza Arboretum, Wrocław 2004, s. 115.

Zachód krytykuje kontrole w rosyjskich NGO, „Wiadomości” OSW, 27 III 2013, nr 61.

„Zimna wojna" w NATO o Libię, „Defence24” [online], 8 VII 2020 [dostęp: 25 II 2021]: <https://www.defence24.pl/libia-zimna-wojna-wewnatrz-nato>.

Żurawski vel Grajewski P., „Orzeł obok znaku Pogoni” Białoruś jako wyzwanie dla polskiej polityki zagranicznej, Fundacja Republikańska [online], 30 XII 2020 [dostęp: 25 II 2021]: <https://fundacjarepublikanska.org/orzel-obok-znaku-pogoni-bialorus-jako-wyzwanie-dla-polskiej-polityki-zagranicznej/>.

Żurawski vel Grajewski P., Polityka polska na forum Unii Europejskiej 2005-2007 a cele polityczne Rzeczypospolitej - próba oceny, [w:] Rzeczpospolita na arenie międzynarodowej. Idee i praktyczne dylematy polityki zagranicznej, red. J. Kloczkowski, T. Żukowski, Ośrodek Myśli Politycznej, Warszawa-Kraków 2010.

Żurawski vel Grajewski P., Polityka Unii Europejskiej wobec Rosji a interesy Polski 1991-2004, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2008.

Żurawski vel Grajewski P., Polska polityka wschodnia 1989-2015. Wymiar narodowy i unijny, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2016, s. 79-80.

Żurawski vel Grajewski P., Stosunki UE-Ukraina – studium niepowodzenia wysiłków Kijowa na rzecz uzyskania obietnicy stowarzyszenia z Unią Europejską, [w:] Proces akcesji do Unii Europejskiej, red. P. Żurawski vel Grajewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2001, s. 179-214.

Żurawski vel Grajewski P., Strategia Federacji Rosyjskiej wobec państw basenu Morza Bałtyckiego, Centrum Europejskie Natolin, Warszawa 2011 (Analizy Natolińskie, 4 [52]).

Żurawski vel Grajewski P., Upokorzona Europa. Unia Europejska wobec konfliktów bałkańskich w latach 1991-1999, [w:] Świat po Kosowie, red. A. Magdziak-Miszewska, Centrum Stosunków Międzynarodowych, Warszawa 2000, s. 64-87.

Żurawski vel Grajewski P., XXX szczyt UE-Rosja. Zderzenie z rzeczywistością, Centrum Europejskie Natolin, Warszawa 2007 (Komentarze Natolińskie, 1[11]): <http://www.natolin.edu.pl/pdf/komentarze/Natolin_Komentarze_1_2007.pdf> [dostęp: 24 II 2021].

Pobierz

Opublikowane : 2021-12-30


Żurawski vel Grajewski, P. (2021). Wizyta Josepa Borrella w Moskwie . Sprawy Międzynarodowe, 74(3), 193-236. https://doi.org/10.35757/SM.2021.74.3.13

Przemysław Żurawski vel Grajewski  zurawski.przemyslaw@gmail.com
Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych, Uniwersytet Łódzki  Polska
http://orcid.org/0000-0002-3427-3141