Inicjatywa Trójmorza a perspektywy rozwoju państw regionu Europy Środkowo-Wschodniej w drugiej dekadzie XXI wieku
Abstrakt
Among the consequences of geopolitical changes in the twenty-first century is the increase in the political and economic activity of the countries of Central and Eastern Europe. Between the Baltic Sea, the Black Sea and the Adriatic lies a group of post-communist countries whose economic development is lower than that of other countries belonging to the ‘old’ European Union (EU). A group of these countries has launched a joint political and economic initiative (Three Seas Initiative) in an attempt to limit the growing energy dependence on the Russian Federation and to create prospects for the region’s development. The beginning of 2020 confirmed the desire to intensify this cooperation, which goes beyond the EU environment, creating transatlantic unions and counting on the support of the United States and inducing interest in China (including the concept of ‘One Belt, One Road’ – OBOR). The Three Seas Initiative is part of the broader context of EU development and is not in competition with the EU.
Słowa kluczowe
Inicjatywa Trójmorza; problemy polityczne i gospodarcze; Unia Europejska; relacje transatlantyckie
Bibliografia
Adamus D., Kolejowy Jedwabny Szlak przełamie hegemonię transportu morskiego?, klubjagiellonski.pl [online], 2 IV 2020 [dostęp: 3 IV 2020], dostępny w internecie: <https://klubjagiellonski.pl/2020/04/02/kolejowy-jedwabny-szlak-przelamie-hegemonie-transportu-morskiego/>.
Cabada L., Visegrad Group in the context of other Central European cooperation, „Politics in Central Europe”, nr 13 (2).
Calheiros B., The 3 Seas Initiative: geopolitics and infrastructure, JANUS NET e- journal of International Relations. „Observare” Universidade Autónoma de Lisboa, vol. 10, issue 2 (November 2019–April 2020).
Cienciała A., Poland and the western powers. A study in the interdependence of Eastern and Western Europe, 1938–1939, Routledge & Kegan Paul, London, University of Toronto Press, Toronto 1968.
Ciurtin H., The “16 + 1” becomes the “17 + 1”: Greece joins China’s dwindling cooperation framework in Central and Eastern Europe, „China Brief” 2019, vol. 19, issue 10, May 29, Jamestown Fundation [online], dostępny w internecie [dostęp: 11 III 2020]: <https://jamestown.org/program/the-161-becomes-the-171-greece-joins-chinas-dwindling-cooperation-framework-in-central-and-eastern-europe/>.
Cziomer E., Geneza, struktura oraz przesłanki wdrażania Partnerstwa Wschodniego Unii Europejskiej w latach 2008–2010, [w:] Partnerstwo Wschodnie: wielka szansa dla Europy, red. J. Sawczuk, Wyższa Szkoła Bankowa, Poznań–Chorzów 2011.
Ehl M., Opinie. Trójmorze – nowy instrument w polskiej polityce zagranicznej, „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2017, nr 4 (71).
Europe in the face of US-China rivalry, ed. M. Esteban et al., A report by the European think-tank network on China (ETNC), January 2020.
Garlick J., China’s economic diplomacy in Central and Eastern Europe: A case of offensive mercantilism? „Europe-Asia Studies” 2019, vol. 71, issue 8.
Gizicki W., Łoś P., Geopolityka Trójmorza, „Przestrzeń Społeczna” 2019, nr 1.
Gniazdowski M., Komentarze do struktury inicjatywy Three Seas i Szczyt w Warszawie, „The Polish Quarterly of International Afairs” 2017, nr 26 (2).
Górka M., The Three Seas Initiative as a political challenge for the countries of Central and Eastern Europe, „Politics in Central Europe” 2018, nr 14 (3).
Inicjatywa Trójmorza: geneza, cele i funkcjonowanie, red. P. Kowal, A. Orzelska-Stączek, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2019 (Wschód–Zachód 3).
Jabłoński M., Czy koncepcja „międzymorza” jest dzisiaj aktualna?, Wgospodarce.pl [online], 20 I 2016 [dostęp: 22 IX 2019], dostępny w internecie: <http://wgospodarce.pl/opinie/22584-czy-koncepcja-miedzymorza-jest-dzisiaj-aktualna/>.
Jones J. L. jr., Kempe F., Brzeziński I., US commits $1 billion dollars to develop Central European infrastructure, Atlantic Council [online], 15 II 2020 [dostęp: 17 II 2020], dostępny w internecie: <https://www.atlanticcouncil.org/news/press-releases/us-commits-1-billion-dollars-to-develop-central-european-infrastructure>.
Kisielewski T., Federacja środkowoeuropejska. Pertraktacje polsko-czechosłowackie 1939–1943, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1991.
Kornat M., Polityka równowagi 1934–1939. Polska między Wschodem a Zachodem, Arcana, Kraków 2007.
Kornat M., Ruch p rometejski – ważne doświadczenie polityki zagranicznej II Rzeczypospolitej, „Nowa Europa Wschodnia” 2008, nr 2.
Laruelle M., Rivera E., Imagined geographies of Central and Eastern Europe: the concept of Intermarium, IERES Occasional Papers, Transnational History of the Far Right Series, no 1, March 2019.
Leszczyński A., Szczerski: „Trójmorze to napęd Europy”. Wraca idea Trójmorza i Międzymorza, fantazja o polskim mocarstwie, oko.press [online], 20 VI 2017 [dostęp: 20 IX 2019], dostępny w internecie: <https://oko.press/szczerski-trojmorze-naped-europy-wraca-idea-trojmorza-miedzymorza-fantazja-o-polskim-mocarstwie/>.
Litwin-Lewandowska D., Gruziński epizod w polskiej polityce zagranicznej w okresie prezydentury Lecha Kaczyńskiego (2005–2010), „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. Sectio M, Balcaniensis et Carpathiensis, vol. II, 2017.
Łaptos J., Zakres i formy współpracy polityków środkowoeuropejskich na uchodźstwie podczas II wojny światowej, „Studia Środkowoeuropejskie i Bałkanistyczne” 2017, t. 25, s. 67–85.
Mróz M., Wielki projekt małych krajów. Od Międzymorza do Trójmorza w polityce zagranicznej Polski w dobie drugiego rządu Prawa i Sprawiedliwości, [w:] Polityka zagraniczna Polski wobec państw, regionów i organizacji, „Dyplomacja i Bezpieczeństwo”, red. M. Mróz, A. Drzewicki, Wrocław 2017/2018, nr 1 (5).
Okulewicz P., Koncepcja Międzymorza w myśli i praktyce politycznej obozu J. Piłsudskiego w latach 1918–1926, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001.
Pawlicki J., Doktryna Sikorskiego. Co na to NATO?, Wyborcza. pl [online], 21 XI 2008 [dostęp: 20 I 2020], dostępny w internecie: <https://wyborcza.pl/1,75968,5972960,Doktryna_Sikorskiego__Co_na_to_NATO_.html>.
Radziwinowicz W., Jagielski W., Jesteśmy tu, by podjąć walkę, Wyborcza. pl [online], 13 VIII 2008 [dostęp: 23 IX 2019], dostępny w internecie: <http://wyborcza.pl/1,75399,5583348, Jestesmy_tu__by_podjac_walke.html/>.
Sienkiewicz M., Koncepcja Trójmorza w polityce zagranicznej Polski po 2015 r., [w:] Między wojną i dyplomacją. Polityka zagraniczna Polski w świetle wyzwań na arenie międzynarodowej, „Dyplomacja i Bezpieczeństwo”, red. M. Mróz, Wrocław 2016, nr 1 (4).
Sikorski T., „Międzymorze” w pismach sekcji wschodniej Polskiej Partii Socjalistycznej (1987–1989). Zapomniana historia, „Atheneum. Polskie Studia Politologiczne” 2013, vol. 41.
Stanzel A., China’s investment in influence: the future of 16 + 1 cooperation, China Analysis, December 2016, dostępny w internecie [dostęp: 20 II 2020]: <https://www.ecfr.eu/publications/summary/chinas_investment_in_influence_the_future_of_161_cooperation7204>.
Stępniewski T., Inicjatywa Trójmorza: uwarunkowania geopolityczne i nowy model regionalnej współpracy, „Studia Europejskie” 2018, nr 2.
Szczepański T., Międzymorze. Polityka Środkowoeuropejska KPN, Wydawnictwo Polskie KPN, Warszawa 1993.
Szczerski K., Utopia Europejska. Kryzys integracji i polska inicjatywa naprawy, Wydawnictwo Biały Kruk, Kraków 2017.
Świder K., Europa Środkowa jako obszar projektowania geopolitycznego, „Studia Europejskie” 2018, nr 2.
The digitals 3 Seas Initiative. Mapping the challenges to overcome, ed. A. Konkel, M. Przywała, The Kosciuszko Institute, Kraków 2018.
Ukielski P., Inicjatywa Trójmorza w polskiej polityce zagranicznej, „Studia Europejskie” 2018, nr 2.
Ukielski P., Mapa Trójmorza. Przegląd punktów wspólnych i rozbieżności w polityce 12 państw regionu, „Raport Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego” 2016, nr 3.
Wandycz P. S., Czechoslovak-Poliish confederation and the great powers 1940–1943, Indiana University Publications, Bloomington 1956.
Wemer D. A., The “time is now or never” for Central Europe to grasp Three Seas opportunity, Estonia’s president says, Atlantic Council Fundation [online], 4 III 2020 [dostęp: 28 III 2020], dostępny w internecie: <https://www.atlanticcouncil.org/blogs/new-atlanticist/the-time-is-now-or-never-for-central-europe-to-grasp-three-seas-opportunity-estonias-president-says>.
Wieliński B. T., Niemcy i Francja krytykują w Monachium USA. „Są zagrożeniem dla pokoju tak jak Chiny i Rosja”, Wyborcza.pl [online], 16 II 2020 [dostęp: 17 II 2020], dostępny w internecie: <https://wyborcza.pl/7,75399,25701685,niemcy-i-francja-krytykuja-w-monachium-usa-sa-zagrozeniem.html>.
Wright H., US to put up to $1 billion towards Three Seas Investment Fund, BNS ERR [online], 16 II 2020 [17 II 2020], dostępny w internecie: <https://news.err.ee/1035828/us-to-put-up-to-1-billion-towards-three-seas-investment-fund>.
Znamierowska-Rakk E., Projekty unifikacji państw bałkańskich w latach II wojny światowej, „Dzieje Najnowsze” 2001, nr 3.
Instytut Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie Uniwersytetu Szczecińskiego Polska
https://orcid.org/0000-0002-5615-9438
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
