Zgorzelec–Görlitz oraz Gubin–Guben jako Euromiasta


Abstrakt

The study is an attempt to analyse the specifi cs of border twin cities using the examples of the European cities Gubin/Guben and Zgorzelec/Görlitz. The analysis of the features and characteristics resulting from the location and genesis of the divided cities as well as the confrontation of the ideas and practice of the twin cities allows for the comparison of implemented cross-border initiatives and projects. Social moods conditioned by the internal policies of the neighbouring countries, as well as cultural and social ‘boundaries’ in the period of both closed and open borders are also important in this aspect. The historical and contemporary history of the cities in question show the main determinants of processes taking place in the divided cities, such as geopolitical transformations, systemic transformation, the reunification of Germany and institutional cooperation producing tools for European integration.


Berict von Otto Baumert aus Lauterbach nn Kreis Görlitz, w: red. Schieder i in., Die Vertreibung der deutschen Bevölkerung, nr 301, s. 695. Oryginał w Archiwum Federalnym w Beyreuth (BArch Bayreuth), Ost-Dok. 2/182, fol. 3, za: B. Halicka, Polski Dziki Zachód. Przymusowe migracje i kulturowe oswajanie Nadodrza 1945–1948, przeł. A. Łuczak, Wyd. Universitas, Kraków 2015.

Brandys M., Na granicy, „Gubin i okolice”, Biuletyn Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, nr 1(28), marzec 2015.

Dolińska K., Makaro J., Niedźwiecka-Iwańczuk N., Cud pogranicza? Zgorzelczanie, gubinianie i słubiczanie o życiu w miastach podzielonych, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2018.

Doliński W., Żurko J., Relacje polsko-niemieckie we wspomnieniach pamiętnikarzy, „Opuscula Sociologica” 2013, nr 3 [5].

Eberhardt P., Powojenna zachodnia granica Polski wg projektu Biura Prac Politycznych z października 1940 roku, „Przegląd Geopolityczny” 2018, nr 24.

Gałasiński D., Meinhof U.H., Looking across the River. German-Polish Border Communities and the Construction of the Other, „Journal of Language and Politics” 2002, nr 1 [cyt. za:] E. Opiłowska, Granica państwowa, http://www.polska-niemcy-interakcje.pl/articles/show/33.

Gliński J.B., Mój Zgorzelec [maszynopis], cyt. za: E. Opiłowska, Granica państwowa…

Górny M., Hahn H.H., Kończał K., Traba R., Polsko-niemieckie miejsca pamięci, t. 3, „Paralele” 2012.

Jałowiecki B., Szczepański M.S., Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Wyd. Scholar, Warszawa 2002.

Kłopot S., Jakość życia mieszkańców Wrocławia, w: Sytuacja i rola wielkiego miasta w procesie transformacji. Studium porównawcze rozwoju ekonomicznego i procesów społecznych na przykładzie Wrocławia i Lipska – kontynuacje drugie, red. Z. Kurcz, Z. Morawski, Wrocław 2009.

Marczewska-Rytko M., Granice i pogranicza – próba konceptualizacji w warunkach procesów globalizacji, „Rocznik Lubuski” 2012, t. 38, cz. 1.

Monografia Odry, red. A. Grodek, M. Kiełczewska-Zalewska, A. Zierhoffer, Poznań 1948.

Mój dom nad Odrą. Pamiętniki osadników Ziem Zachodnich po 1945 roku, red. B. Halicka, Wyd. Universitas, Kraków 2016.

Niedźwiecka-Iwańczak N., Transgraniczność w praktykach mieszkańców Zgorzelca, w: Zgorzelec jako miasto pogranicza w opiniach jego mieszkańców, red. K. Dolińska, N. Niedźwiecka-Iwańczak, Wrocław 2011.

Nitschke B., Problem uznania granic jako wyznacznik stosunków polsko-niemieckich, „Rocznik Lubuski” 2012, t. 38, cz. 1.

Olczak M., Kampania 1813. Śląsk i Łużyce, Warszawa 2004.

Opiłowska E., Granica państwowa, http://www.polska-niemcy-interakcje.pl/articles/show/33.

Perzanowski A., Wstęp w: Centrum na peryferiach. Monografia społeczności lokalnej Ejszyszek i okolic na Wileńszczyźnie, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 2005.

Przeprosić za wypędzenie? Wypowiedzi oficjalne oraz debata prasowa o wysiedleniu Niemców po II wojnie światowej, red. K. Bachmann i J. Kranz, Wyd. Znak, Kraków 1997.

Ruchniewicz M., Lata 1945–1948, w: Dolny Śląsk. Monografia historyczna, red. W. Wrzesiński, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006.

Schlögel K., Środek leży na wschodzie. Europa w stadium przejściowym, Warszawa 2006.

Snyder T., Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a Stalinem, przeł. B. Pietrzyk, Kraków 2018.

Sobków M., Do innego kraju, „Karta”1994, nr 14, s. 57–59, za: M. Zaremba, Wielka trwoga. Polska 1944–1947. Ludowa reakcja na kryzys, Wyd. Znak, ISP PAN, Kraków 2012.

Wołk Z., Europa-Miasto Zgorzelec/Görlitz, w: Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Komunikaty i komentarze, t. 2, red. M. Zielińska, Zielona Góra 2008.

Pobierz

Opublikowane : 2020-09-25


Pajdała-Kusińska, I. (2020). Zgorzelec–Görlitz oraz Gubin–Guben jako Euromiasta. Studia Polityczne, 48(2), 125-150. https://doi.org/10.35757/STP.2020.48.2.05

Izabela Pajdała-Kusińska  iza_pajdala@wp.pl
Instytut Studiów Politycznych PAN  Polska
https://orcid.org/0000-0001-8072-0347