Lęk przed infekcją
Otwarte ciało i przepuszczalne granice w Wilder Girls Rory Power i Unicestwieniu Jeffa VanderMeera
Abstrakt
Artykuł podejmuje się pytania o trwałość granic ludzkiego ciała i jego związki z otaczającą rzeczywistością. W odniesieniu do pogłebiającego się w wyniku zmian klimatycznych i zwiększającej się toksyczności środowiska lęku przed tym, co wnika z zewnątrz do naszego ciała, przywołuję koncepcje takich myślicielek, jak Stacy Alaimo, Donna Haraway i Karen Barad, by zastanowić się, w jaki sposób przemyśleć nasze relacje ze środowiskiem. Problem ten poruszam poprzez lekturę dwóch powieści eko-grozy, „Wilder Girls” Rory Power (2019) oraz „Unicestwienia” Jeffa VanderMeera (2014). Najważniejsze tematy analizy to relacja między wnętrzem i zewnętrzem ciała, powiązania między ludźmi a środowiskiem, przemiany ciał wynikajace z zakażenia oraz znaczenie języka. Odwołując się do artykułu Bethany Doane „Sublime Annihilation and Planetary Ecohorror” (2020), zastanawiam się nad etycznym wymiarem podobnych opowieści i ich znaczeniem w obliczu katastrofy klimatycznej.
Słowa kluczowe
eko-horror; środowisko; ciało; skóra; Rory Power; Jeff VanderMeer
Bibliografia
Alaimo S., Dewiacyjni sprawcy. Nauka, kultura oraz polityka wieloczynnikowej nadwrażliwości chemicznej, przeł. M. Rogowska-Stangret, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2017, t. 46, nr 1, s. 33–70.
Annihilation (2018) A Bear in the Cabin Scene (4/10) | Movieclips, Youtube, https://www.youtube.com/watch?v=ZrDL3HQCwE8.
Annihilation (2018) Found Footage Scene (2/10) | Movieclips, Youtube, https://www.youtube.com/watch?v=xC3PGTTjX7E.
Arsen w ryżu. Naukowcy znaleźli sposób by obniżyć jego poziom, WP Wideo, 3.11.2020, https://wideo.wp.pl/arsen-w-ryzu-naukowcy-znalezli-sposob-by-obnizyc-jego-poziom-6571652253927553v?fbclid=IwAR2svzM08jyZq9avs3qj5aYJ0fJ9ocCp9ZengZfqy30dHmnMr_Cj_HZ74jY.
Barad K., Meeting the Universe Halfway. Quantum Physics and the Entanglement of Matter and Meaning, Duke University Press, London Durham 2007.
Barad K., TransMaterialities: Trans*/Matter/Realities and Queer Political Imaginings, „GLQ” 2015, t. 21, nr 2–3, s. 387–422.
Bednarek J., „Upojenie jako triumfalne wtargnięcie w nas rośliny”: obietnice i niebezpieczeństwa roślinnej seksualności, „Teksty Drugie” 2018, nr 2, s. 186–205.
Cielemęcka O., Åsberg C., Introduction: Toxic Embodiment and Feminist Environmental Humanities, „Environmental Humanities” 2019, t. 11, nr 1, s. 101–107.
Doane B., Planetary Ecohorror and Sublime Annihilation, „Modern Language Studies” 2020, t. 49, nr 2, s. 46–61.
Economides L., Shackelford L. (red.), Surreal Entanglements. Essays on Jeff VanderMeer’s Fiction, Routledge, New York London 2021.
Grosz E., Volatile Bodies. Toward Corporeal Feminism, Indiana University Press, Bloomington Indianapolis 1994.
Haraway D., Simians, Cyborgs, and Women. The Reinvention of Nature, Routledge, New York 1991.
Haraway D., Staying with the Trouble. Making Kin in the Chthulucene, Duke University Press, Durham London 2016.
Houser H., Ecosickness in Contemporary U.S. Fiction. Environment and Affect, Columbia University Press, New York 2014.
Kirby V., Quantum Anthropologies. Life at Large, Duke University Press, Durham London 2011.Lacan J., Les quatres concepts fondamentaux de la psychanalyse, Éditions du Seuil, Paris 1973.
Lucien Castaing-Taylor & Verena Paravel talk about „De Humani Corporis Fabrica” at Cannes 2022, Unifrance, Youtube, 25.05.2022, https://www.youtube.com/watch?v=TB4CaWrwWdc, (dostęp: 1.10.2022).
Margulis L., Symbiotyczna planeta, przeł. M. Ryszkiewicz, Wydawnictwo CiS, Warszawa 2000.
Miéville C., Weird Fiction, w: M. Bould i in. (red.), The Routledge Companion to Science Fiction, Routledge, London New York 2009, s. 510–515.
Noys B., Murphy T.S., Introduction: Old and New Weird, „Genre” 2016, nr 2 (49), s. 117–134.
Power R., Wilder Girls, Delacorte Press, New York 2019.
Sperling A., Second Skins: A Body-Ecology of Jeff VanderMeer’s The Southern Reach Trilogy, „Paradoxa” 2016, nr 26, s. 230–255.
VanderMeer J., Hauntings in the Anthropocene, „environmental critique”, https://environmentalcritique.wordpress.com/2016/07/07/hauntings-in-the-anthropocene/, (dostęp: 13.12.2022).
VanderMeer J., Unicestwienie, przeł. A. Gralak, Wydawnictwo Otwarte, Kraków 2014.
VanderMeer A., VanderMeer J. (red.), The New Weird, Tachyon Publications, San Fransisco 2008.
Międzydziedzinowa Szkoła Doktorska Uniwersytetu Warszawskiego Polska
https://orcid.org/0000-0002-5785-2103
Doktorantka w Międzydziedzinowej Szkole Doktorskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Przygotowuje pracę doktorską poświęconą naturze i płci w twórczości Zofii Nałkowskiej. Asystentka redaktorki naczelnej w czasopiśmie „Matter: Journal of New Materialist Research”. Publikowała m.in. w „Tekstach Drugich”, „Małym Formacie” i „Małej Kulturze Współczesnej”.
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
