Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 68 Nr 3 (2024)

Artykuły i rozprawy

Poradnictwo kulinarne okresu PRL jako źródło wiedzy o jedzeniu i ówczesnych warunkach życia codziennego

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2024.68.3.7
Przesłane: 5 kwietnia 2024
Opublikowane: 19 września 2024

Abstrakt

The article presents an attempt to examine what culinary trends were promoted during the Polish People’s Republic in cookbooks and culinary guides published at the time, and what image of the country emerged from such content. The main assumption of the study was that culinary guide writings published during the communist years largely reflected the peculiarities of the era, in its cultural, social and political aspects. In order to examine the subject matter, selected content in publications providing a broad range of household advice was analysed. The conclusions thus reached made it possible to prove that the cuisine of the Polish People’s Republic can be described not only through the lens of rational and collectivised consumption advice, but also in regard to how established traditions were drawn on under conditions of a limited supply of consumer goods.

Bibliografia

  1. Brillat-Savarin Anthelme, 1973, Fizjologia smaku albo medytacje o gastronomii doskonałej, tłum. Joanna Guze, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
  2. Brzostek Błażej, 2010, PRL na widelcu, Wydawnictwo Baobab, Warszawa.
  3. Czekalski Tadeusz, 2011, Przedsiębiorstwa żywienia zbiorowego w realiach PRL. Model żywienia zbiorowego w warunkach przyspieszonej modernizacji i jego realizacja, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica”, t. 5, s. 78–90.
  4. Czerwiński Marcin, 1978, Elementy stylów życia ludności miejskiej. Aspekty ogólne i znamienne zróżnicowania, w: Andrzej Siciński (red.), Styl życia. Przemiany we współczesnej Polsce, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  5. Czubiński Antoni (red.), 1977, Społeczeństwo Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Książka i Wiedza, Warszawa.
  6. Drygas Maciej J., 1960, Jeden dzień w Peerelu, „Karta”, nr 50.
  7. Dziekanowska Małgorzata, Styk Józef (red.), 2011, Tradycja dla współczesności. Ciągłość i zmiana, t. 3: Tradycja w kontekstach społecznych, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
  8. Elias Norbert, 1980, Przemiany obyczajów w cywilizacji Zachodu, tłum. Tadeusz Zabłudowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
  9. Fiedoruk Andrzej, 2011, Prywatne smaki PRL-u, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
  10. Garstka Ewa, 2016, „W czasach, gdy cierpi i wali się w gruzy całe społeczeństwo, prosperuje tylko jedno przedsiębiorstwo: obsługa żołądka”. Zmiany społeczno-kulturowe dostrzegalne dzięki analizie wstępów wybranych polskich książek kucharskich od połowy XIX do początku XXI wieku, w: Waldemar Żarski (red.), Kuchnia i stół w komunikacji społecznej. Dyskurs, tekst, kultura, Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław.
  11. Jaworska Justyna, 2008, Cywilizacja „Przekroju”. Misja obyczajowa w magazynie ilustrowanym, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  12. Kaliński Janusz, 1969, „Bitwa o handel” a rozwój państwowego aparatu obrotu towarowego w Polsce Ludowej, „Przegląd Historyczny”, t. 60, nr 3, s. 510–522.
  13. Kaliński Janusz, 1987, Polityka gospodarcza Polski w latach 1948–1956, Książka i Wiedza, Warszawa.
  14. Kępa Ewa, 2017, Antropologiczna refleksja nad zeszytem z przepisami. Kobieca codzienność kuchenna i PRL, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Białystok.
  15. Kosiński Krzysztof, 2008, Historia pijaństwa w czasach PRL. Polityka — obyczaje — szara strefa — patologie, Wydawnictwo Neriton, Warszawa.
  16. Kot Wiesław, 2009, PRL od kuchni, Wydawnictwo Olimp Media, Poznań.
  17. Lisiak Agata, 2013, [recenzja książki: Paulina Bren, Mary Neuburger, Communism Unwrapped — Consumption in Cold War Easter Europe] „Hungarian Culture Studies”, t. 6, s. 233–238. DOI: https://doi.org/10.5195/ahea.2013.128
  18. Łoziński Jan, Łozińska Maja, 2021, Historia polskiego smaku. Kuchnia/stół/obyczaje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  19. Marzec Dominika, 2023, Na czym polegał domowy matriarchat? — o pozycji kobiet w okresie PRL-u, „Facta Ficta Journal of Theory, Narrative and Media” nr 2, s. 73–87.
  20. Milewska Monika, 2021a, Stołówki w przestrzeni socjalistycznego miasta, „Journal of Urban Ethnology”, t. 19, s. 137–146. DOI: https://doi.org/10.23858/JUE19.2021.009
  21. Milewska Monika, 2021b, Ślepa kuchnia. Jedzenie i ideologia w PRL, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
  22. Mrozek Justyna, 2019, Przemiany pozycji kobiety w PRL-u — wybrane konteksty, „Studia Edukacyjne”, nr 54, s. 257–282. DOI: https://doi.org/10.14746/se.2019.54.15
  23. Paczkowski Andrzej, 1995, Pół wieku dziejów Polski 1939–1989, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  24. Pawełczyńska Anna, Tarkowska Elżbieta, 1978, Style życia jednostek i rodzin, w: Andrzej Siciński (red.), Styl życia. Przemiany we współczesnej Polsce, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  25. Piotrowski Grzegorz, 2005, „Ideologia na talerzu. Antropologia kultury kulinarnej w PRL-u”, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu (praca magisterska).
  26. Przylipiak Wojciech, 2023, Zakupy w PRL: w kolejce po wszystko, Wydawnictwo Muza, Warszawa.
  27. Rejter Artur, 2004, Wzorzec gatunkowy staropolskich poradników myśliwskich i jego uwarunkowania, w: Danuta Ostaszewska (red.), Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 2: Tekst a gatunek, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 247–257.
  28. Smól Joanna, 2016, Wartościowanie w poradnictwie kulinarnym w świetle przeobrażeń społecznych drugiej połowy XX wieku, „Język a Kultura”, t. 26, s. 69–80. DOI: https://doi.org/10.19195/1232-9657.26.6
  29. Sowa Andrzej Leon, 2017, Wielka historia Polski, t. 10: Od drugiej do trzeciej Rzeczypospolitej (1945–2001), Oficyna Wydawnicza Fogra, Kraków.
  30. Spałek Robert, 2020, PRL — państwo niesuwerenne czy „okupowane przez przedstawiciela”. Studium wstępne, w: Robert Spałek (red.), Sprzeczne narracje… Z historii powojennej Polski 1944–1989, Instytut Pamięci Narodowej, Kraków.
  31. Stańczak-Wiślicz Katarzyna, 2014, „Jak związać koniec z końcem”. Jedzenie i konsumpcja w Polsce w latach osiemdziesiątych XX w. w dyskursie eksperckim i kobiecych narracjach osobistych, „Rocznik Antropologii Historii”, nr 2(7), s. 135–163.
  32. Straczuk Justyna, 2016, Modernizacja wzorów żywienia w PRL wobec wiedzy potocznej i codziennych praktyk, w: Joanna Kurczewska (red.), Marta Karkowska (współ.), Przemiany kulturowe we współczesnej Polsce: ramy, właściwości, epizody, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
  33. Studenna-Skrukwa Marta, 2018, „Zbiorowo i zdrowo” — kulinaria w radzieckim przekazie propagandowym w latach 1971–1975, w: Justyna Żychlińska, Anetta Głowacka-Penczyńska (red.), Apetyt na jedzenie. Pokarm w społeczeństwie, kulturze, symbolice na przestrzeni dziejów, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
  34. Szpak Ewelina, 2013, Mentalność ludności wiejskiej. Studium zmian, Scholar, Warszawa.
  35. Tomaszewska-Bolałek Magdalena, 2023, Tradycje kulinarne Polski, Wydawnictwo Hanami, Warszawa.
  36. Węgiel Anna, 2024, Torty z piasku, parafinowe kremy i owoce z plastiku — czyli futuryzm w dyskursie polskiej prasy kobiecej z lat 1970–1979, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 20, nr 1, s. 160–185. DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.20.1.08
  37. Wieczorkiewicz Anna, 2014, Kraj, alkohol, system i ludzie. Alkohol w komediach filmowych PRL-u, w: Urszula Jarecka, Anna Wieczorkiewicz (red.), Terytoria smaku: studia z antropologii i socjologii jedzenia, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
  38. Zajko-Czochańska Justyna, 2021, Edukacyjna rola „Przyjaciółki” w życiu kobiet wiejskich w PRL-u w latach 1956–1975, Uniwersytet w Białymstoku Wydział Historii i Stosunków Międzynarodowych, Białystok.
  39. Zawieja Justyna, 2017, Kuchnia PRL-u — spotkajmy się przy stole, Wydawnictwo Precjoza, Częstochowa.
  40. Zawistowski Andrzej, 2018, Kartkowy handel reglamentowany na ziemiach polskich, „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace”, nr 3(35), Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.
  41. Żarski Waldemar, 2008, Książka kucharska jako tekst, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
  42. Żarski Waldemar, 2010, Wzorzec gatunkowy polskich poradników kucharskich i jego uwarunkowania tekstowe, w: Waldemar Żarski, Bogumiła Staniów (red.), Dobra rada nie zawada: rady, porady, poradniki w języku i kulturze, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Koszalin.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.