Концепт „русского мира” в информационном пространстве Беларуси
Abstrakt
Promocja idei „russkogo mira” stanowi centralny element ideologicznych wpływów Rosji na Białorusi. W wyniku, w białoruskiej przestrzeni informacyjnej aktywnie rozpowszechniane są narracje promujące tę koncepcję. Celowy wpływ informacyjny realizowany jest poprzez sieć prorosyjskich zasobów medialnych, z wykorzystaniem charakterystycznego zestawu tez, narracji i sformułowań, które uzasadniają wspólną historię, pokrewieństwo narodowe, językowe oraz konieczność zjednoczenia narodów białoruskiego i rosyjskiego. Podobne tezy mają miejsce w kontekście białoruskiej humanistyki akademickiej, która często, idąc za tradycją sowiecką, służy ideologicznie hasłem politycznym nowoczesnych prorosyjskich (w tym prorządowych) ośrodków na Białorusi poprzez swego rodzaju interpretację faktów historycznych i ich adaptacji do współczesnych procesów społeczno-politycznych. Ostatecznym celem analizowanych przekazów informacyjnych jest narzucenie społeczeństwu białoruskiemu przekonania, że prorosyjski wektor rozwoju polityki zagranicznej Republiki Białoruś nie ma alternatywy oraz zaprzeczenie faktowi rusyfikacji Białorusinów.
Bibliografia
Aronson È., Pratkanis È., Èpoha propagandy. Mehanizmy ubeždeniâ. Povsednevnoe ispol′zovanie i zloupotreblenie, Prajm-Evroznak, Sankt-Peterburg 2003.
Aver′ânov-Minskij K., Buduŝee Rossii i Belorussii: ot Soûznogo gosudarstva k Rossijskomu Soûzu, „Eurasia Daily” [online], 6 IX 2016 [data dostupa: 25 III 2021]: <https://eadaily.com/ru/news/2016/09/06/budushchee-rossii-i-belorussii-ot-soyuznogo-gosudarstva-k-rossiyskomu-soyuzu>.
Bernays E., Propaganda, H. Liveright, New York 1928.
Boulègue M., Lutsevych O., Marin A., Civil society under Russia’s threat. Building resilience in Ukraine, Belarus and Moldova, Chatham House, [London] 2018: <https://www.chathamhouse.org/sites/default/files/publications/research/2018-11-08-civil-society-russia-threat-ukraine-belarus-moldova-boulegue-lutsevych-marin.pdf> [data dostupa: 1 V 2021].
Devâtov A., V Belarusi internet po populârnosti dogonâet TV. Čto smotrât žiteli strany po televizoru?, „Belaruskaâ asacyâcyâ žurnalìstaŭ” [online], 8 II 2019 [data dostupa: 16 III 2021]: <https://baj.by/be/analytics/v-belarusi-internet-po-populyarnosti-dogonyaet-tv-chto-smotryat-zhiteli-strany-po>.
Dzermant A., Sovremennye simvoly predatel′stva i znaki bedy, „IMHO Club” [online], 4 II 2021 [data dostupa: 26 II 2021]: <https://imhoclub.by/ru/material/sovremenngie_simvoli_predatelstva>.
Geraŝenko A., Buduŝee Soûznogo gosudarstva i konstitucionnaâ reforma v Respublike Belarus′, „Vmeste s Rossiej” [online], 13 X 2020 [data dostupa: 23 III 2021]: <http://ross-bel.ru/analitika-portala-vmeste-s-rossiey/news_post/andrej-gerashchenko-budushchee-soyuznogo-gosudarstva-i-konstitucionnaya-reforma-v-respublike-belarus>.
Geraŝenko A., Naš rodnoj russkij âzyk, „Teleskop” [online], 25 II 2019 [data dostupa: 15 III 2021]: <http://teleskop-by.org/2019/02/25/andrej-gerashhenko-nash-rodnoj-russkij-yazyk/>.
Geraŝenko A., Rossiâ ne sdast Belorussiû pri lûbyh usloviâh, „Vmeste s Rossiej” [online], 5 I 2021 [data dostupa: 18 I 2021]: <http://ross-bel.ru/analitika-portala-vmeste-s-rossiey/news_post/andrej-gerashchenko-rossiya-ne-sdast-belorussiyu-pri-lyubyh-usloviyah>.
Gerasimov V., Cennost′ nauki v predvidenii, „Voenno-promyšlennyj kur′er” 27 II – 5 III 2013.
Gradov S., Belorusskaâ oppoziciâ – pod flagami gitlerovcev, „Vmeste s Rossiej” [online], 21 I 2021 [data dostupa: 8 IV 2021]: <http://ross-bel.ru/about/news_post/belorusskaya-oppoziciya-pod-flagami-gitlerovcev>.
Harlamova O., „Tak nazyvaemyj Den′ Voli”. Rossijskie SMI o sobytiâh 25 marta v Belarusi, „Media IQ”, 26 IIÌ 2021 [data dostupa: 10 IV 2021]: <https://mediaiq.by/article/tak-nazyvaemyy-den-voli-rossiyskie-smi-o-sobytiyah-25-marta-v-belarusi>.
„I Belaâ Rus′, i Velikaâ Rossiâ prinadležat k civilizacii russkogo mira”, „Regnum” [online], 6 XI 2019 [data dostupa: 27 III 2021]: <https://regnum.ru/news/society/2769677.html>.
Ivannikov S., Parazity, „Teleskop” [online], 11 V 2020 [data dostupa: 12 III 2021]: <https://teleskop.media/2020/05/11/sergej-ivannikov-parazity/>.
Jowett Garth S., O’Donnell V., Propaganda and persuasion, SAGE Publications, Los Angeles 2019.
Krištapovič L., Âzyk simvolov ne obmanet, „Vmeste s Rossiej” [online], 10 IX 2020 [data dostupa: 4 IV 2021]: <http://ross-bel.ru/analitika-portala-vmeste-s-rossiey/news_post/lev-krishtapovich-yazyk-simvolov-ne-obmanet>.
Krištapovič L., Belorusskij put′ s Rossiej, „Sonar 2050” [online], 24 VII 2019 [data dostupa: 20 III 2021]: <https://www.sonar2050.org/publications/belorusskiy-put-s-rossiey/>.
Krištapovič L., Fenomen belorusskoj identičnosti, „Teleskop” [online], 10 XI 2018 [data dostupa: 11 IV 2021]: <http://teleskop-by.org/2018/11/10/lev-krishtapovich-fenomen-belorusskoj-identichnosti/>.
Krištapovič L., Pod znakom obŝerusskogo Otečestva ot Bresta do Vladivostoka, „Vmeste s Rossiej” [online], 10 X 2020 [data dostupa: 3 V 2021]: <http://ross-bel.ru/analitika-portala-vmeste-s-rossiey/news_post/lev-krishtapovich-pod-znakom-obshcherusskogo-otechestva-ot-bresta-do-vladivostoka>.
Krištapovič L., Pol′sko-šlâhetskaâ traktovka belorusskoj istorii i Russkij mir, „Teleskop” [online], 23 VIII 2019 [data dostupa: 2 V 2021]: <http://teleskop-by.org/2019/08/23/polsko-shlyahetskaya-traktovka-belorusskoj-istorii-i-russkij-mir/>.
Krištapovič L., Russkij mir kak osnova Soûznogo gosudarstva, „Teleskop” [online], 26 IV 2019 [data dostupa: 26 III 2021]: <https://teleskop-by.org/2019/04/26/lev-krishtapovich-russkij-mir-kak-osnova-soyuznogo-gosudarstva/>.
Krištapovič L., „SSSR vernetsâ” (La URSS volverá), „Vmeste s Rossiej” [online], 11 III 2021 [data dostupa: 1 V 2021]: <http://ross-bel.ru/analitika-portala-vmeste-s-rossiey/news_post/lev-krishtapovich-sssr-vernetsya-la-urss-volvera>.
Lasswell H., The theory of political propaganda, „The American Political Science Review” 1927, vol. 21, No. 3.
Lippman U., Obŝestvennoe mnenie, Institut Fonda „Obŝestvennoe mnenie”, Moskva 2004.
Maško V., Obraz Belorussii i belorusov na stranicah rossijskih gazet, „Novyj istoričeskij vestnik” 2002, № 8: <https://cyberleninka.ru/article/n/obraz-belorussii-i-belorusov-na-stranitsah-rossiyskih-gazet/viewer> [data dostupa: 20 III 2021].
Mel′nìkaŭ Ì., Palìtyka gìstaryčnaj pamâcì âk ìnstrumant rasejskaga ŭplyvu na Belarusì, „Belarus Security Blog” [online], 23 I 2020 [data dostupa: 4 V 2021]: <https://bsblog.info/palityka-gistarychnaj-pamyaci-yak-instrumant-rasejskaga-%D1%9Eplyvu-na-belarusi/>.
Mel′nikov È., Rossijskoe informacionnoe vliânie kak ugroza suverenitetu Belarusi, „Belarus Security Blog” [online], 8 IX 2020 [data dostupa: 19 III 2021]: <https://bsblog.info/rossijskoe-informacionnoe-vliyanie-kak-ugroza-suverenitetu-belarusi/>.
Nye Jr. J., Soft power. The means to success in world politics, Public Affairs, New York 2004.
Ostrâkova E., Den′ voli: Reanimaciâ Belomajdana ne sostoâlas′. No zmagary podkinuli ideû štabu Naval′nogo, „Politnavigator”, 26 ÌII 2021 [data dostupa: 1 IV 2021]: <https://www.politnavigator.net/den-voli-reanimaciya-belomajjdana-ne-sostoyalas-no-zmagary-podkinuli-ideyu-shtabu-navalnogo.html>.
Ozimko K., Den′ rodnyh âzykov, „Teleskop” [online], 26 II 2019 [data dostupa: 12 IV 2021]: <http://teleskop-by.org/2019/02/26/kirill-ozimko-den-rodnyh-yazykov/>.
Počepcov G., Propaganda 2.0, Folio, Har′kov 2018.
Počepcov G., Sučasnì ìnformacìjnì vìjni, Kiêvo-Mogilâns′ka akademìâ, Kiїv 2015.
Pol′ovij T., Tema bìlorus′koї movi v mìscevih prorosìjs′kih ìnternet-ZMÌ (na priklladì Teleskop-by.org), „Vìsnik Nacìonal′nogo tehnìčnogo unìversitetu Ukraїni »Kiїvs′kij polìtehnìčnij ìnstitut«. Polìtologìâ. Socìologìâ. Pravo” 2020, vip. 3.
Polovyi T., Margìnalìzacìâ bìlorus′kogo nacìonalìzmu v rosìjs′kih ìnternet-ZMÌ (na prikladì lenta.ru ta regnum), [v:] Społeczność międzynarodowa w obliczu przemian: ujęcie wieloaspektowe, t. 4, red. A. Kordonska, R. Kordonski, Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn–Lwów 2020.
Sergeev N., Belaâ Rus′ i Rossiâ: ternistyj put′ k edinstv, „Vmeste s Rossiej” [online], 14 XII 2020 [data dostupa: 25 III 2021]: <http://ross-bel.ru/analitika-portala-vmeste-s-rossiey/news_post/nikolaj-sergeev-belaya-rus-i-rossiya-ternistyj-put-k-edinstvu>.
Sergeev N., Gibridnaâ ataka protiv Beloj Rusi, čast′ 1, „Vmeste s Rossiej” [online], 26 VIII 2020 [data dostupa: 29 IV 2021]: <http://ross-bel.ru/analitika-portala-vmeste-s-rossiey/news_post/nikolaj-sergeev-gibridnaya-ataka-protiv-beloj-rusi-chast-1>.
Šimov V., Glavnye mify nacionalistov o belorusskom âzyke, „Teleskop” [online], 30 VIII 2019 [data dostupa: 20 III 2021]: <http://teleskop-by.org/2019/08/30/glavnye-mify-natsionalistov-o-belorusskom-yazyke/>.
Šklovskij G., Krizis v Belorussii: čto delat′ russkim?, „Regnum” [online], 5 XI 2020 [data dostupa: 16 IV 2021]: <https://regnum.ru/news/polit/3107591.html>.
Sorokin A., Neodnokratnaâ Rossiâ, „Sonar 2050” [online], 15 X 2020 [data dostupa: 11 III 2021]: <https://www.sonar2050.org/publications/neodnokratnaya-rossiya/>.
Spatkaj L., Instrumenty rossijskogo vliâniâ v Belarusi (čast′ 2), „Belarus Security Blog” [online], 25 III 2020 [data dostupa: 12 III 2021]: <https://bsblog.info/instrumenty-rossijskogo-vliyaniya-v-belarusi-chast-2/>.
Społeczność międzynarodowa w obliczu przemian: ujęcie wieloaspektowe, t. 4, red. A. Kordonska, R. Kordonski, Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn–Lwów 2020.
Vertâzin A., Russkij âzyk kak rodnoj, „Teleskop” [online], 16 XI 2017 [data dostupa: 13 IV 2021]: <http://teleskop-by.org/2017/11/16/arkadij-vertyazin-russkij-yazyk-kak-rodnoj/>.
Институт украиноведения им. Ивана Крипьякевича Национальной академии наук Украины Ukraina
https://orcid.org/0000-0002-7501-797X
Национальный университет «Львовская политехника» Ukraina
https://orcid.org/0000-0002-7908-6606
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
