Naród polski narodem chłopskim
Abstrakt
The author advances a thesis about the folk pedigree of the modern Polish nation. He sees the present shape of the nation in the history of Polish nationalism and proves that the long period after the nation’s loss of independence favored the nation’s image of itself as an nation “eternally faithful” to the Church, with a common religion, language, and customs. He emphasizes that the struggle for Polishness based on such a view of the nation was folk-oriented, egalitarian, and democratic, and that after the acquisition of statehood the country’s borders were decided by the Greater Poland and Silesian uprisings, which were popular in nature, and by the defeat of the Soviet offensive [sic!] in 1920, thanks to the engagement of the common people. In restored Poland, peasant groupings undertook many political initiatives; a government was formed and announced a revolutionary program for a democratic state. The parliamentary act on agricultural reform, the Constitution of March 1921, and elections according to the new constitution showed that the people’s and workers’ parties had acquired significant power. Thanks to this activeness, the new Polish nation had a peasant face. The author connects his thesis about the folk pedigree of the Polish nation with the present as well. He gives examples of cultural continuity and of the contributions made by classes of the common people. He views the forming middle class as a post-peasant level, unequipped with mature cultural capital but balancing between folk — mainly peasant — culture and mass culture.
Słowa kluczowe
historia Polski; naród; społeczeństwo polskie; chłopi; klasa średnia
Bibliografia
Beyer Gerald J., 2010a, Recovering Solidarity: Lessons from Poland’s Unfinished Revolution, University of Notre Dame Press, Notre Dame, IN.
Beyer Gerald J., 2010b, Przydałby się nam Tischner dzisiaj. Rozmowa z Jarosławem Makowskim, „Gazeta Wyborcza”, 28 czerwca.
Burszta Jerzy, 2014, I ty zostaniesz metachłopem, „Gazeta Wyborcza”, 22–23 lutego.
Czapliński Przemysław, 2014l, Jak literatura nas uwalnia, „Gazeta Wyborcza”, 15 kwietnia.
Duch-Dyngosz Marta, 2012, Zapomniana genealogia Polaków, „Znak”, nr 684, maj.
Engelking Barbara, 2011, Jest taki piękny słoneczny dzień…: losy Żydów szukających ratunku na wsi polskiej 1942–1945, Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, Warszawa.
Fatyga Barbara, 2013, Świat szeroko otwarty. Dla kogo? Wywiad Miłady Jędrysik, „Gazeta Wyborcza”, 21 lutego.
Leder Andrzej, 2014, Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Leder Andrzej, 2014, Folwark polski. Z Andrzejem Lederem rozmawia Grzegorz Sroczyński, „Gazeta Wyborcza”, 12–13 kwietnia.
Legutko Ryszard, 2012, Triumf człowieka pospolitego, Zysk i S-ka, Poznań.
Łuczewski Michał, 2012, Odwieczny naród. Polak i katolik w Żmiącej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja, Toruń.
Mencwel Andrzej, 2012, Wychodzenie z prowincji. Z Andrzejem Mencwelem rozmawia Dominika Kozłowska, „Znak”, nr 684, maj.
Myśliwski Wiesław, 2003, Kres kultury chłopskiej, Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
Myśliwski Wiesław, 2013, Żyło się pod niebem bardziej, „Gazeta Wyborcza”, 5–6 października.
Myśliwski Wiesław, 2014, Rozważania o kulturze chłopskiej, „Kultura Wsi”, nr 1.
Oleksy Józef, 2014, Byłem oportunistą, „Rzeczpospolita”, 20–21 grudnia.
Pacholski Arkadiusz, 2013, Chata wuja chama, „Gazeta Wyborcza”, 15–16 czerwca.
Pilot Marian, 2014, Jestem chłop, ale pan, „Gazeta Wyborcza”, 6–7 grudnia.
Rojek Paweł, 2012, Filozofia haratania w gałę, „Rzeczpospolita”, 8–9 grudnia.
Sierakowski Sławomir, 2013, Jak zorganizować społeczeństwo, „Gazeta Wyborcza”, 20–21 kwietnia.
Szafraniec Krystyna (aut.), Boni Michał (red.), 2011, Młodzi 2011, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa.
Tejchma Józef, 2015, Stary świadek nowej historii Polski, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego–Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, Warszawa.
Tischner Józef, 1985, Polska jest Ojczyzną. W kręgu filozofii pracy, Éditions du Dialogue, Paris.
Tyszka Andrzej, 2016, Aksjologia społeczna. Między PRL a IV RP, Volumen, Warszawa.
Walicki Andrzej, 2013, Odwieczny naród. Czyżby?, „Gazeta Wyborcza”, 23–24 lutego.
Wasilewski Jacek, 2012, Jesteśmy potomkami chłopów. Z Jackiem Wasilewski rozmawia Marta Duch-Dyngosz, „Znak”, nr 684, maj.
Uniwersytet Warszawski Polska
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
