Pochodzenie etniczne a tożsamości narodowe. Narody pluralistyczne na przykładzie krajów Europy Środkowo-Wschodniej
Abstrakt
This article presents a typology of the transformation of ideas about nations and national identity in East Central Europe, with particular consideration of Poland. The author claims that in consequence of accelerating processes affecting the choice of national identity the structure of ethnic peoples is undergoing qualitative changes. Ethnicity is increasingly less likely to determine national identity. However, in spite of manifestations of supranational integration and globalization, individual nations are not declining; on the contrary, national ties primarily turn out to be more important than supra-national interests, which are diluted and not based on strong community ties. At the same time, nations are acquiring pluralist traits.
Słowa kluczowe
Europa Środkowo-Wschodnia; tożsamość narodowa; narody etniczne; narody polityczne; narody pluralistyczne
Bibliografia
Appadurai Arjun, 2009, Strach przed mniejszościami. Esej o geografii gniewu, tłum. Marta Bucholc, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bauman Zygmunt, 1994, Narody i ich granice, „Przegląd Polityczny”, nr 26.
Billig Michael, 2008, Banalny nacjonalizm, tłum. Maciek Sekerdej, Znak, Kraków.
Budyta-Budzyńska Małgorzata, 2010, Socjologia narodu i konfliktów etnicznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Ciszak Przemysław, 2016, Polska liczy na Polback. Wraz z całą Europą Środkowo-Wschodnią błaga migrantów o powrót, portal finansowy money.pl, 29-08-2017 (http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/emigracja-zarobkowa-polakow,188,0,2142396.html).
Donnan Hastings, Wilson Thomas M., 2007, Granice tożsamości, narodu, państwa, tłum. Małgorzata Głowacka-Grajper, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Gellner Ernest, 1991, Narody i nacjonalizm, tłum. Teresa Hołówka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Fenton Steve, 2007, Etniczność, tłum. Ewa Chomicka, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Kłoskowska Antonina, 1996, Kultury narodowe u korzeni, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Majewski Piotr, 2013, (Re) konstrukcje narodu. Odwieczna Macedonia powstaje w XXI wieku, Wydawnictwo Naukowe SWPS, Gdańsk.
Obrębski Józef, 1968, Socjologia powstających narodów, „Przegląd Socjologiczny”, t. 22.
Pasieka Agnieszka, 2013,Wielokulturowość po polsku. O polityce wielokulturowości jako mechanizmie umacniania polskości, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3.
Sadowski Andrzej, 2009, The Borderland of Civilizations as a Research Category in the Sociology of Borderland, „Limes. Cultural Regionalistics”, t. 2, nr 1, s. 82–92.
Sadowski Andrzej, 2011, Cities in Central-Eastern Europe in the Theory of Multiculturalism, „Limes. Borderland Studies”, t. 4, nr 2, s. 113–122.
Sadowski Andrzej, 2013, Konstruowanie społeczeństwa pluralistycznego jako rozwiązywanie sprzeczności pomiędzy różnorodnością a wspólnotą, „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. XXII, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok.
Sadowski Andrzej, 2015, Procesy narodotwórcze na pograniczach Europy Środkowo-Wschodniej, w: Anna Chudzik (red.), Na pograniczach. Kulturowe obrazy ludzi i miejsc, PWSZ im. Jana Gródka w Sanoku, Sanok.
Sadowski Andrzej, 2016a, Narody polityczne a narody etniczne w warunkach Europy Środkowo-Wschodniej; w: Jolanta Katarzyna Korolczuk (red.), Na pograniczach. Problemy społeczne i wyzwania dla edukacji, PWSZ im. Jana Gródka w Sanoku, Sanok.
Sadowski Andrzej, 2016b, Urbanizacja a procesy narodotwórcze na pograniczach ze szczególnym uwzględnieniem Europy Środkowo-Wschodniej, „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. XXVII, cz. 1, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok.
Sadowski Andrzej, 2017, Borderland as a Dependent Area, w: Elżbieta Opiłowska, Zbigniew Kurcz, Jochen Roose (red.), Advances in European Borderlands Studies, Nomos, Wrocław.
Shanin Teodor (red.), 1971, Peasant and Peasant Societies: Selected Readings, Penguin, Harmondsworth.
Smith Anthony D., 2009, Etniczne źródła narodów, tłum. Małgorzata Głowacka-Grajper, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Snyder Timothy, 2006, Rekonstrukcja narodów: Polska, Ukraina, Litwa, Białoruś 1569–1999, tłum. Magda Pietrzak-Merta, Fundacja Pogranicze, Sejny.
Szacki Jerzy, 1999, Nacjonalizm, w: Encyklopedia socjologii, t. 2, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Szacki Jerzy, 2004, W poszukiwaniu tożsamości, „Charaktery” t. 10, s. 61–64.
Śliz Anna, 2017, Wielokulturowość: stygmat współczesnego świata? Próba analizy socjologicznej, Uniwersytet Opolski, Opole.
Venclova Tomas, 2010, Litwa i jej „prawdziwi patrioci”. Duszę się, „Gazeta Wyborcza”, 13–14 listopada.
Waldenberg Marek, 2000, Narody zależne i mniejszości narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Znaniecki Florian, 1990, Współczesne narody, tłum. Zygmunt Dulczewski, PWN, Warszawa.
Żuk Piotr, 2016, Flagowanie kraju, „Przegląd”, 2–8 maja.
Uniwersytet w Białymstoku Polska
https://orcid.org/0000-0001-9456-9166
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
