„Nocni włóczędzy”, czyli „miejskość jako styl życia”. Malarstwo Edwarda Hoppera a koncepcja Louisa Wirtha
Abstrakt
The author juxtaposes the ideas contained in the classic essay “Urbanism as a Way of Life” (1938) by the Chicago sociologist Louis Wirth with the Americanism of the New York painter Edward Hopper (active approximately 1900–1967). She seeks parallels between the sociological description of urban conditions and the paintings of an artist who was called the illustrator of the American lifestyle. At the beginning, she discusses American spatial philosophy and the premises of urban researchers connected with the Chicago School. Then she compares a portion of Wirth’s essay and Hopper’s work in terms of their portrayal of the metropolitan lifestyle. She describes the sociologist’s and artist’s pessimistic visions of urbanism, in which urbanization produces the depersonalization of interpersonal relations, isolation, anomie, and the consequent loneliness of individuals.
Słowa kluczowe
socjologia sztuki; socjologia kultury; malarstwo amerykańskie; socjologia miasta; studia miejskie; szkoła chicagowska
Bibliografia
Bartosz Iza, 2018, Świat bez głowy, Wydawnictwo Czerwone i Czarne, Warszawa.
Beck Hubert, 1988, Der Melancholische Blick. Die Großstadt im Werk des amerikanischen Malers Edward Hopper, Peter Lang, Frankfurt am Main.
Berger Peter L., 2007, Zaproszenie do socjologii, tłum. Janusz Stawiński, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa.
Borghesi Silvia, 2006, Hopper, tłum. Dorota Łąkowska, Rzeczpospolita–HPS, Warszawa.
Burszta Wojciech, 1997, Miasto i wieś — opozycja mitycznych nostalgii, w: Anna Zeidler-Janiszewska (red.), Pisanie miasta — czytanie miasta, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań.
Capote Truman, 2012, Portrety i obserwacje. Eseje, tłum. Rafał Lisowski, Albatros, Warszawa.
Czekaj Krzysztof, 2007, Socjologia szkoły chicagowskiej i jej recepcja w Polsce, Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa, Katowice.
Faulkner William, 1964, Zaścianek, tłum. Kalina Wojciechowska, Czytelnik, Warszawa.
Faulkner William, 1966, Miasto, tłum. Maria Skibniewska, Czytelnik, Warszawa.
Fulcher James, Scott John, 2003, Sociology, Oxford University Press, Oxford–New York.
Gieżycki Marcin, 2006, Wenders do domu! Europejskie filmy o Ameryce i ich recepcja w Stanach Zjednoczonych, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Greenberg Clement, 1946, Review of the Whitney Annual, „The Nation”, 28 grudnia.
Hannerz Ulf, 2006, Odkrywanie miasta. Antropologia obszarów miejskich, tłum. Ewa Klekot, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Herron Ima Honaker, 1939, The Small Town in American Literature, Duke University Press, Durham NC.
Hughes Robert, 1997, American Visions: The Epic History of Art in America, Knopf, New York.
Jałowiecki Bohdan, Szczepański Marek S., 2002, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Levin Gail, 1995, Edward Hopper: An Intimate Biography, Rizzoli International Publications, New York.
Lipiński Filip, 2013, Hopper wirtualny. Obrazy w pamiętającym spojrzeniu, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Miłosz Czesław, 1980, Widzenia nad Zatoką San Francisco, Wydawnictwo Głos, Warszawa.
Nowicka Justyna, 2009, Niepokojąca samotność w amerykańskim mieście, „Rzeczpospolita”, 12 stycznia O’Doherty Brian, 1967, Object and Idea: An Art Critic’s Journal, Simon and Schuster, New York.
Park Robert E., 1928, Human Migration and the Marginal Man, „The American Journal of Sociology” t 33 (6), s. 881–893.
Renner Rolf G., 2005, Edward Hopper. Przetwarzanie rzeczywistości, tłum. Edyta Tomczyk, Taschen Kolonia.
Riesman David, 2012, Samotny tłum, tłum. Jan Strzelecki, Vis-a-vis Etiuda, Kraków.
Sarzyński Piotr, 2010, Malarz ciszy, „Polityka”, nr 15.
Short James F. (red.), 1971, The Social Fabric of the Metropolis, Chicago University Press, Chicago.
Simmel Georg, 1975, Socjologia, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Sławek Tadeusz, 1999, Ameryka: starszy, dzikszy obraz, „Tygodnik Powszechny”, nr 11.
Steinbeck John, 2012, Grona Gniewu, tłum. Alfred Liebfeld, Prószyński Media, Warszawa.
Szacki Jerzy, 2002, Historia myśli socjologicznej. Wydanie nowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Szczepański Jan, 1978, Sprawy i ludzie, Czytelnik, Warszawa.
Theisen Gordon, 2006, Staying Up Much Too Late: Edward Hopper’s ‘Nighthawks’ and the Dark Side of American Psyche, Thomas Dunne Books, New York.
Thoreau Henry D., 2012, Walden, czyli życie w lesie, tłum. Halina Ciepilińska, Rebis, Poznań.
Tocqueville Alexis de, 1960, Journey to America, Yale University Press, New Haven.
Tocqueville Alexis de, 2005, O demokracji w Ameryce, tłum. Barbara Janicka, Marcin Król, Fundacja Aletheia, Warszawa.
Tönnies Ferdinand, 1988, Wspólnota i stowarzyszenie, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Turner Frederick J., 2014, O znaczeniu pogranicza w amerykańskiej historii, tłum. Bartosz Czepil, „Pogranicze. Polish Borderland Studies”, nr 2.
Veblen Thorstein, 1923, Absentee Ownership and Business Enterprise in Recent Times: The Case of America B. W. Huebsch, New York.
Wierich Jochen, 2008, Exhibition „Painters of American Life: The Eight”, Telfair Museum of Art (http://www.tfaoi.com/aa/8aa/8aa213.htm).
Wirth Louis, 1938, Urbanism as a Way of Life, „The American Journal of Sociology”, t. 44(1), s. 1–24 Wirth Louis, 1940, The Urban Sociology and Civilization, w: Wirth Louis (red.), Eleven Twenty Six A Decade of Social Science Research, University of Chicago Press, Chicago.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0001-7692-5008
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
