Miłość do sztuki? O (nie)słabnącym związku między dyspozycją estetyczną a pozycją społeczną
Abstrakt
As part of the broader debate on the changing nature of the art sphere, the author raises the question of whether Poles’ degree of participation in art is still strongly connected with social position. He makes use of the categories of esthetic disposition and artistic competence in Pierre Bourdieu’s sense of the terms. He bases his conclusions on quantitative and qualitative data obtained from research into the tastes and cultural participation of Wrocław inhabitants in 2011. He analyses patterns of cultural engagement. While the general attitude toward art and knowledge of artists appears, in accord with the author’s hypothesis, to be connected with occupation, income, and education at the same time the distinctive power of ‘high culture’ has decreased among the young generation in comparison with the older generation. This leads the author to suppose that traditional forms of high culture are playing a lesser role in the creation of social boundaries, although this does not mean the erosion of cultural capital as such but rather the emergence of new forms of culture and new socio-cultural divisions.
Słowa kluczowe
sztuka; kapitał kulturowy; dyspozycja estetyczna; kompetencja artystyczna; struktura społeczna
Bibliografia
Beck Ulrich, 2002, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, tłum. Stanisław Cieśla, Scholar, Warszawa.
Bourdieu Pierre, 2005, Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, tłum. Piotr Biłos, Scholar, Warszawa.
Bourdieu Pierre, Darbel Alain, Schnapper Dominique, 2013, The Love of Art: European Art Museums and Their Public, tłum. Caroline Beattie, Nick Merriman, Polity Press, Cambridge.
Bryman Alan, 1999, The Disneyization of Society, „The Sociological Review”, t. 47, s. 25–47.
Cebula Michał, 2013a, Społeczne uwarunkowanie gustów i praktyk konsumpcyjnych. Zbieżność pozycji społecznych i stylów życia czy autonomizacja kultury?, „Studia Socjologiczne”, nr 2.
Cebula Michał, 2013b, Współczesne formy kulturowych zróżnicowań. Przypadek „wszystkożerności”, w: Wanda Patrzałek (red.), Nowe trendy w konsumpcji i zmiany w komunikowaniu społecznym. Współczesne orientacje i metody badań, „Forum Socjologiczne”, t. 4, s. 111–131.
Cebula Michał, 2015, Beyond Economic and Cultural Capital: Network Correlates of Consumption Tastes and Practices, „Polish Sociological Review”, nr 4.
Cvetičanin Predrag, Popescu Mihaela, 2011, The Art of Making Classes in Serbia: Another Particular Case of the Possible, „Poetics”, t. 39, s. 444–468.
Domański Henryk, Sławiński Zbigniew, Słomczyński Kazimierz M., 2007, Nowa klasyfikacja i skale zawodów. Socjologiczne wskaźniki pozycji społecznej w Polsce, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Featherstone, Mike, 1998, Postmodernizm i estetyzacja życia codziennego, w: Ryszard Nycz (red.), Postmodernizm: antologia przekładów, wyd. 2, Baran i Suszczyński, Kraków.
Grisprud Jostein, Hovden Jan Frederik, Moe Hallvard, 2011, Changing Relations: Class, Education and Cultural Capital, „Poetics”, t. 39, s. 507–529.
Hanquinet Laurie, Roose Henk, Savage Mike, 2014, The Eyes of the Beholder: Aesthetic Preferences and the Remaking of Cultural Capital, „Sociology”, t. 48, s. 111–132.
Holt Douglas B., 1998, Does Cultural Capital Structure American Consumption?, „Journal of Consumer Research”, t. 25, s. 1–25.
Jacyno Małgorzata, 2014, Kultury klasowe i złoto „nieklasyfikowalności’, w: Maciej Gdula, Lech M. Nijakowski (red.), Oprogramowanie rzeczywistości społecznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Le Roux Brigitte i in., 2008, Class and Cultural Division in the UK, „Sociology”, t. 42, s. 1049–1071.
Lizardo Omar, 2006, How Cultural Tastes Shape Personal Networks, „American Sociological Review”, t. 71, s. 778–807.
Marody Mirosława, 2014, Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna, Scholar, Warszawa.
Matuchniak-Krasuska Anna, 1986, Wiedza o sztuce i kompetencja artystyczna jako warunki odbioru sztuki, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1.
Matuchniak-Krasuska Anna, 2010, Zarys socjologii sztuki Pierre’a Bourdieu, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Mills Charles Wright, 1965, Białe kołnierzyki. Amerykańskie klasy średnie, tłum. Piotr Graff, Książka i Wiedza, Warszawa.
Pabjan Barbara, 2009, Recepcja postaci i twórczości Chopina we współczesnym społeczeństwie polskim, w: Maciej Gołąb (red.), Chopin w kulturze polskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Peterson Richard A., Kern Roger M., 1996, Changing Highbrow Taste: From Snob to Omnivore, „American Sociological Review”, t. 61, s. 900–907.
Petev Ivaylo D., 2013, The Association of Social Class and Lifestyles: Persistence in American Sociability, 1974 to 2010, „American Sociological Review”, t. 78, s. 633–661.
Prieur Annick, Rosenlund Lennart, Skjott-Larsen Jakob, 2008, Cultural Capital Today: A Case Study from Denmark, „Poetics”, t. 36, s. 45–71.
Prieur Annick, Savage Mike, 2011, Updating Cultural Capital Theory: A Discussion Based on Studies in Denmark and in Britain, „Poetics”, t. 39, s. 566–580.
Prieur Annick, Savage Mike, 2013, Emerging Forms of Cultural Capital, „European Societies”, t. 15, s. 246–267.
Prior Nick, 2005, A Question of Perception: Bourdieu, Art and the Postmodern, „The British Journal of Sociology”, t. 56, s. 123–139.
Purhonen Semi, Gronow Jukka, Rahkonen Keijo, 2011, Highbrow Culture in Finland: Knowledge, Taste and Participation, „Acta Sociologica”, t. 54, s. 385–402.
Putnam Robert D., 2008, Samotna gra w kręgle: upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych, tłum. Przemysław Sadura, Sebastian Szymański, WAiP, Warszawa.
Savage Mike i in., 2013, A New Model of Social Class? Findings from the BBC’s Great British Class Survey Experiment, „Sociology”, t. 47, s. 219–250.
Silva Elizabeth B., 2006, Distinction Through Visual Art, „Cultural Trends”, t. 15, s. 141–158.
Silva Elizabeth B., 2008, Cultural Capital and Visual Art in the Contemporary UK, „Cultural Trends”, t. 17, s. 267–287.
Szlendak Tomasz, 2010, Aktywność kulturalna, w: Wojciech J. Burszta i in., Kultura miejska w Polsce z perspektywy interdyscyplinarnych badań jakościowych, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
Wright Dawid, 2012, Cultural Capital and Tastes: The Persistence of “Distinction”, w: John R. Hall, Laura Grindstaff, Ming-Cheng Lo (red.), Handbook of Cultural Sociology, Routledge, London–New York.
Uniwersytet Wrocławski Polska
https://orcid.org/0000-0001-6086-2233
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
