Wrażliwość (nie tylko) artystyczna


Abstrakt

This article starts with an analysis of sensitivity, which is a two-sided trait. We value and admire sensitive people, but we may also consider them to be weak individuals, unable to cope. An overly intense reception of the world can sometimes lead to alienation. In today’s computerized, rationalized world, where efficiency matters above all, feelings can be a burden; reflection postpones immediate success. However, academic knowledge and artistic creativity require sensitivity to the world and the individualization of thinking and feeling. In considering philosophical ideas and the findings of researchers of the human mind, the author demonstrates that sharpened sensitivity and being different are essential traits of the creative attitude, while their lack testifies to a society’s regression.


Słowa kluczowe

wrażliwość; twórczość; „odczarowanie” współczesnego świata

Adorno Theodor, 1984, Socjologia i dialektyka, w: Edmund Mokrzycki (red.), Kryzys i schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej, PIW, Warszawa, t. 2.

Blau Francine D., DeVaro Jed, 2007, New Evidence on Gender Differences in Promotion Rates: An Empirical Analysis of a Sample of New Hires, „Industrial Relations, t. 46, s. 511–550.

Bourdieu Pierre, 2004, Męska dominacja, tłum. Lucyna Kopciewicz, Oficyna Naukowa, Warszawa.

Cackowski Zdzisław, 1997, Ból, lęk, cierpienie, Wydawnictwo UMCS, Lublin.

Daniels Susan, Piechowski Michael M., 2009, Embracing Intensity: Overexcitability, Sensitivity, and the Developmental Potential of the Gifted, w: Susan Daniels, Michael M. Piechowski (red.), Living with Intensity. Understanding the Sensitivity, Excitability, and Emotional Development of Gifted Children, Adolescents, and Adults, Great Potential Press, Scottsdale.

Dąbrowski Kazimierz. 1975a. Osobowość i jej kształtowanie poprzez dezyntegrację pozytywną, Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej. Warszawa.

Dąbrowski Kazimierz, 1975b, Trud istnienia, Wiedza Powszechna, Warszawa.

Escandon Sheila, Kamungi Prisca, 2007/2008, Women of Africa Leadership Development Program (https://www.sfcg.org/programmes/lwi/documents/Women_of_Africa_Combined_Report.pdf).

Gabryjelska Krystyna, 1987, Poglądy na rolę społeczną pisarza i zadania literatury w rozważaniach krytycznych L. S. Merciera, „Przegląd Humanistyczny”, t. 31, nr 12.

Giddens Anthony, 2004, Socjologia, tłum. Alina Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Golka Marian, 2012, Socjologia artysty nowożytnego (http://hdl.handle.net/10593/14293).

Gołaszewska Maria, 1979, Kultura estetyczna, WSiP, Warszawa.

Horkheimer Max, 1987, Społeczna funkcja filozofii. Wybór pism, tłum. Jan Doktór, PIW, Warszawa.

Horkheimer Max, Adorno Theodor, 1994, Dialektyka oświecenia, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, IFiS PAN, Warszawa.

Jędraszewski Marek, 1994, W poszukiwaniu nowego humanizmu. J.-P. Sartre — E. Levinas, Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, Kraków.

Kamińska Anna, 2006/2007, Wrażliwość jako źródło rozumu filozoficznego, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio I, Philosophia–Sociologia”, t. 31–32.

Kępiński Antoni, 1995, Lęk, Sagittarius, Warszawa.

Korzeniowski Bartosz, 2000, Levinasa podróż po krainie wrażliwości, w: Piotr Orlik (red.), Rozdroża i ścieżki wrażliwości, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM, Poznań.

Krajewski Marek, 2015, Wrażliwość, w: Małgorzata Bogunia-Borowska (red.), Fundamenty dobrego społeczeństwa. Wartości, Znak, Kraków.

Lévinas Emmanuel, 1998, Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, tłum. Małgorzata Kowalska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Limont Wiesława, 2014, „Inny świat? Czy nieznany ich własny?”. Potencjał rozwojowy, wzmożona pobudliwość psychiczna a zdolności, „Psychologia Wychowawcza”, nr 5.

Lips Hilary, 1991, Women, Man and Power, Mayfield Pub., London.

Lombroso Cesare, 1987, Geniusz i obłąkanie, tłum. J. L. Popławski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Mandal Eugenia, 2000, Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.

Nietsche Friedrich, 1996, Niewczesne rozważania, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, Znak, Kraków.

Nussbaum Martha C., 2010, Not For Profit: Why Democracy Needs the Humanities, Princeton University Press, Princeton–Oxford.

Orlik Piotr, 2000, Rozum a wrażliwość, w: Piotr Orlik (red.), Rozdroża i ścieżki wrażliwości, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM, Poznań.

Osęka Andrzej, 1975, Mitologie artysty, PIW, Warszawa.

Pascal Blaise, 2008, Myśli, tłum. Tadeusz Boy-Żeleński, Hachette Livre Polska, Warszawa.

Piechowski Michael M., 1979, Developmental Potential, w: Nicholas Colangelo, Roland T. Zaffrann (red.), New Voices in Counseling the Gifted, Kendall Hunt, Dubuque, IA.

Pound Ezra, 1983, ABC czytania, tłum. Krzysztof Biskupski, w: Henryk Krzeczkowski (wyb.), Nowa krytyka. Antologia, PIW, Warszawa.

Popek Stanisław, 1998, Twórczość dzieci, w: Włodzimierz Szewczuk (red.), Encyklopedia psychologii, Fundacja Innowacja–Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna, Warszawa.

Przybylski Jan, 1978, Pojęcie i struktura wrażliwości muzycznej, „Studia z Wychowania Muzycznego”, nr 3.

Riesman David, 1996, Samotny tłum, tłum. Jan Strzelecki, Muza, Warszawa.

Schulkin Jay, 2000, Roots of Social Sensibility and Neural Function, MIT Press, Cambridge.

Silverman Linda, 2013, Asynchronous Development: Theoretical Bases and Current Applications, w: Chistine S. Neville, Michael M. Piechowski, Stephanie S. Tolan (red.), Off the Charts. Asynchrony and the Gifted Child, Royal Fireworks Press, Unionville, NY.

Simmel Georg, 1975, Socjologia, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Skarga Barbara, 1997, Tożsamość i różnica, Znak, Kraków.

Szestow Lew, 2005, Potestas clavium (Władza kluczy), tłum. Jacek Chmielewski, Antyk, Kęty.

Szpunar Magdalena, 2012, Nowe-stare medium. Internet między tworzeniem nowych modeli komunikacyjnych a reprodukowaniem schematów komunikowania masowego, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.

Szpunar Magdalena, 2016, Kultura cyfrowego narcyzmu, Wydawnictwa AGH, Kraków.

Tischner Józef, 1993, Ludzie z kryjówek, w: Józef Tischner, Myślenie według wartości, Znak, Kraków.

Welsch Wolfgang, 1997, Estetyka i anestetyka, w: Ryszard Nycz (red.), Postmodernizm. Antologia przekładów, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków.

Pobierz

Opublikowane : 2017-01-30


Szpunar, M. (2017). Wrażliwość (nie tylko) artystyczna. Kultura I Społeczeństwo, 61(1), 123-134. https://doi.org/10.35757/KiS.2017.61.1.6

Magdalena Szpunar  magdalena_sz@wp.pl
Uniwersytet Jagielloński  Polska
https://orcid.org/0000-0003-1245-5531