Powiernicy, kolekcjonerzy, (re)konstruktorzy. Współcześni artyści wobec rzeczy znalezionych
Abstrakt
The term ‘found object’ refers to an existing object or artifact that contemporary artists use in undertaking memory-related themes in their art. Originally, such objects would not have fit in the category of art, although for their finders they might have had value (for instance, for aesthetic or nostalgic reasons, or due to the object’s originality). By means of the found object an artist comments on contemporary culture, constructing an artistic narration that concerns the past and reveals the memories or identities connected with places and people (for instance, site-specific art or community art). Through art collecting, the revelation or discovery of things from the past, artists become custodians of memory and engage in its reconstruction; this may involve either the ‘small’ personal memory or the collective memory, for instance, one based on the history of a location. In the artistic practices analyzed in the article, things also become a means to influence the course of our activities, by evoking memories and the emotions connected with them, awakening the senses and affecting the course of interhuman relations.
Słowa kluczowe
sztuka; rzecz znaleziona; pamięć; sztuka specific-art
Bibliografia
Akpang Clement Emeka, 2013, Found Object, Recykled Art, Readymade or Junk Art? Ambiguity in Modern African Art, „Arts and Design Studies”, nr 12.
Baudrillard Jean, 1997, The System of Collecting, w: John Elsner, Roger Cardinal (red.), The Cultures of Collecting, Reaktion Books, London.
Baudrillard Jean, 2006, Społeczeństwo konsumpcyjne, jego mity i struktury, tłum. Sławomir Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Bliss Louise, 2014, Containers of Remembering: The Creative Practises of Collecting Memory Objects (academia.edu [16.08.2016]).
Böhme Hartmud, 2012, Fetyszyzm i kultura, tłum. Mateusz Falkowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Camic Paul M., 2010, From Trashed to Treasured: A Grounded Theory Analysis of the Found Object, „Psychology of Aesthetics, Creativity and the Arts”, nr 2, DOI: 10.1037/a0018429.
Domańska Ewa, 2008, Problem rzeczy we współczesnej archeologii, w: Jacek Kowalewski, Wojciech Piasek, Marta Śliwa (red.), Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
Gell Alfred, 1998, Art and Agency: An Anthropological Theory, Oxford University Press, New York.
Golka Marian, 2009, Pamięć społeczna i jej implanty, Scholar, Warszawa.
Gutfrański Krzysztof, Kuryłek Dominik, Opałka Ewa, 2009, Errata. Wszystkie rzeczy idą do piekła, Centrum Sztuki Współczesnej „Kronika”, Bytom.
Halbwachs Maurice, 1969, Społeczne ramy pamięci, tłum. Marcin Król, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Heidegger Martin, 1997, Źródła dzieła sztuki, w: Drogi lasu, tłum. Jerzy Gierasimiuk i in., Fundacja Aletheia, Warszawa.
Iversen Margaret, 2004, Readymade, Found Object, Photograph, „Art Journal”, 63: 2.
Izdebska Karolina, Kowalewski Maciej, 2012, Artysta i badacz w archiwum. Czy digitalizacja danych zawsze oznacza ich upublicznienie?, „Kultura i Historia”, nr 2.
Izdebska Karolina, 2015, Przestrzeń i miejsce w praktyce artystycznej. Socjologiczne studium przypadku, Wydawnictwo Wydziału Humanistycznego US „Minerwa”, Szczecin.
Karpowicz Agnieszka, 2008, Muzeum braku. Funkcje rzeczy codziennego użytku w literaturze i sztuce polskiej po 1956 roku, „Kultura Współczesna”, nr 3.
Karpowicz Ignacy, 2011, Balladyny i romanse, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Kirchner Hanna, 2005, Hasior. Opowieść na dwa głosy, Wydawnictwo „Rosner&Wspólnicy”, Warszawa.
Klimut Urszula, 2015, Miejsca rzeczy zdegradowanych w pamięci lokalnej i instytucjonalnej. O Tadeuszu Kantorze i Wielopolu Skrzyńskim, „Konteksty”, nr 1–2.
Korzeniewski Bartosz, 2007, Teoria kultury a badania nad pamięcią społeczną, „Kultura Współczesna”, nr 2.
Kotula Adam, Krakowski Piotr, 1985, Rzeźba współczesna, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
Kowalska Kora, 2015, Objet trouvé na śmietniku, czyli o tym, jak kolekcjoner może zrehabilitować śmieci, w: Katarzyna Kulikowska, Cezary Obracht-Prondzyński (red.), Śmieć w kulturze, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk.
Krajewski Marek, 2004, W stronę socjologii przedmiotów, w: Marian Golka (red.), W cywilizacji konsumpcyjnej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Krajewski Marek, 2013, Są w życiu rzeczy… Szkice z socjologii przedmiotów, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Warszawa.
Kwon Miwon, 2002, One Place after Another: Site-specific Art and Locational Identity, The MIT Press, Cambridge–London.
Lacy Susan, 1995, Mapping the Terrain: New Genre Public Art, Bay Press, Seattle–Washington.
Leszkowicz Paweł, 2010, Adoracja słodyczy Krystiany Robb-Narbutt, „Opposite”, nr 1.
Letkiewicz Ewa, 2015, Trash collection. O kolekcjonerstwie Andy’ego Warhola (1928–1987), „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Lublin — Polonia, nr 1.
Lewicka Maria, 2012, Psychologia miejsca, Scholar, Warszawa.
Mazur Adam, 2014, Jerzy Lewczyński, „Tryptyk znaleziony na strychu” (culture.pl [14.01.2015]).
Muniak Radosław Filip, 2008, „Personages”, czyli antropomorfizacja przedmiotu, „Kultura Współczesna”, nr 3.
Nora Pierre, 2001, Czas pamięci, „Res Publica Nowa”, nr 7.
Nowicki Wojciech, 2015, Odbicie, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Rottenberg Anda, 2005, Sztuka w Polsce 1945–2005, Wydawnictwo Stentor, Warszawa.
Sitko Agata, 2007, Rzeczy (Nie)Oczywiste: kilka uwag o sztuce przedmiotów znalezionych, „Kultura Współczesna”, nr 4.
Szacka Barbara, 2006, Czas przeszły, pamięć, mit, Scholar, Warszawa.
Szpociński Andrzej, 2006, Formy przeszłości a komunikacja społeczna, w: Andrzej Szpociński, Piotr Tadeusz Kwiatkowski (red.), Przeszłość jako przedmiot przekazu, Scholar, Warszawa.
Uniwersytet Szczeciński Polska
https://orcid.org/0000-0001-8179-3185
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
