O autoetnografii dotknięć, zranień i odkształceń


Abstrakt

The author presents autoethnography as a systematic research method used in field studies into the emotions of love. She begins by tracing various sociological and anthropological approaches and noting the place they give to an active, subjective researcher with agency. Then she concentrates on how autoethnographic data is generated and used in the course of the research process. In her opinion, autoethnography can be an original source of data—a supplement and verification for other materials collected in the field—if the personal experiences of the researcher are treated with the same attention as the experiences of the persons studied. She proposes to verify these experiences and the researcher’s activities in the world by use of the “clinical” and analytic autoethnographic method, which relies on the strategy of the “researcher as a tool.” This concept corresponds to the figure of the “vulnerable observer” used by researchers of the school of evocative autoethnography; it turns the researcher’s personal biography into a unit of analysis.


Słowa kluczowe

autoetnografia; badacz jako narzędzie; badacz podatny na zranienie; autoetnografia analityczna; autoetnografia ewokatywna

Anderson Leon, 2014 [2006], Autoetnografia analityczna, tłum. Maja Brzozowska-Brywczyńska, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 10, nr 3, s. 144–166.

Babbie Earl, 2004, Badania społeczne w praktyce, tłum. zbiorowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Badura Grażyna, 2015, O obiektywności poznania socjologicznego raz jeszcze, Nomos, Kraków.

Behar Ruth, 1996, The Vulnerable Observer: Anthropology that Breaks Your Heart, Beacon Press, Boston.

Berg David N., Smith Kenwyn K., 1988, The Clinical Demands of Research Methods, w: David N. Berg, Kenwyn K. Smith (red.), The Self in Social Inquiry, Sage, Newbury Park.

Bielecka-Prus Joanna, 2012, Normana K. Denzina projekt etnografi i interpretacyjnej, w: Adam A. Szafrański (red.), Geertz. Dziedzictwo — interpretacje — dylematy, Wydawnictwo KUL, Lublin.

Blumer Herbert, 2007, Interakcjonizm symboliczny. Perspektywa i metoda, tłum. Grażyna Woroniecka, Nomos, Kraków.

Berger Peter L., Luckmann Thomas, 1983, Społeczne tworzenie rzeczywistości, tłum. Józef Niżnik, PIW, Warszawa.

Buchowski Michał, Kempny Marian (red.), 1999, Amerykańska antropologia postmodernistyczna, Instytut Kultury, Warszawa.

Burszta Wojciech J., 1993, Czy istnieje dekonstrukcja antropologiczna?, w: Aldona Jawłowska, Marian Kempny, Elżbieta Tarkowska (red.), Kulturowy wymiar przemian społecznych, IFiS PAN, Warszawa.

Clifford James, 2000, Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, tłum. Ewa Dżurak, Wydawnictwo KR, Warszawa.

Clifford James, Marcus George E. (red.), 1986, Writing Culture: The Poetics and Politics of Ethnography, University of California Press, Berkeley.

Denzin Norman K., 1997, Interpretive Ethnography: Ethnographic Practices for the 21st Century, Sage, London.

Domańska Ewa, 2007, „Zwrot performatywny” we współczesnej humanistyce, „Teksty Drugie”, nr 5.

Durkheim Emil, 2000, Zasady metody socjologicznej, tłum. Jerzy Szacki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Fatyga Barbara, 1999, Dzicy z naszej ulicy. Antropologia kultury młodzieżowej, Ośrodek Badań Młodzieży, Warszawa.

Geertz Clifford, 2000, Dzieło i życie. Antropolog jako autor, tłum. Ewa Dżurak, Sławomir Sikora, Wydawnictwo KR, Warszawa.

Geertz Clifford, 2005a, Interpretacja kultury. Wybrane eseje, tłum. Maria M. Piechaczek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Geertz Clifford, 2005b, Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej, tłum. Dorota Wolska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Hammersley Martyn, Atkinson Paul, 2000, Metody badań terenowych, tłum. Sławomir Dymczyk, Zysk i S-ka, Poznań.

Hastrup Kirsten, 2008, Droga do antropologii. Między doświadczeniem a teorią, tłum. Ewa Klekot, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Holman Jones Stacy, 2009, Autoetnografia. Polityka tego, co osobiste, tłum. Maja Brzozowska-Brywczyńska, w: Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Kacperczyk Anna, 2014, Autoetnografia — technika, metoda, nowy paradygmat? O metodologicznym statusie autoetnografii, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 10, nr 3, s. 32–74.

Kafar Marcin, 2009, O przełomie autoetnograficznym w humanistyce. W stronę nowego paradygmatu, w: Bożena Płonka-Syroka, Michał Skrzypek (red.), Doświadczanie choroby w perspektywie badań interdyscyplinarnych, Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich, Wrocław.

Kafar Marcin, 2014, Wokół humanizacji nauki — znaki, tropy, konteksty, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 10, nr 3, s. 16–31.

Kahneman Daniel, 2012, Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym, tłum. Piotr Szymczak, Media Rodzina, Poznań.

Kalinowska Katarzyna, 2012, Interakcje pedagogiczne w szkole gimnazjalnej, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 8, nr 3, s. 30–57.

Kalinowska Katarzyna, 2015, „Podryw kontrolowany” — praca zespołowa jako kluczowa reguła metodologiczna, w: Praktyki badawcze, Barbara Fatyga (red.), Zakład Metod Badania Kultury ISNS UW, Warszawa.

Kaufmann Jean-Claude, 2004, Ego. Socjologia jednostki. Inna wizja człowieka i konstrukcji podmiotu, tłum. Krzysztof Wakar, Oficyna Naukowa, Warszawa.

Kaufmann Jean-Claude, 2010, Wywiad rozumiejący, tłum. Alina Kapciak, Oficyna Naukowa, Warszawa.

Kleszcz Irena (Oliwińska Iwona), 2004, Wykorzystanie ukrytej obserwacji uczestniczącej w badaniu stylu życia szarej strefy, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2.

Kossakowski Radosław, 2014, Medytacja i futbolowa gorączka. O potencjale, ograniczeniach i domknięciach autoetnografii, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 10, nr 3, s. 96–122.

Kowalewski Jacek, Piasek Wojciech (red.), 2010, „Zwroty” badawcze w humanistyce. Konteksty poznawcze, kulturowe i społeczno-instytucjonalne, Instytut Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.

Kuligowski Waldemar, 2007, Antropologia współczesności. Wiele światów, jedno miejsce, Universitas, Kraków.

Kuligowski Waldemar, 2012, Różnicowanie nowoczesności. Nowa debata w antropologii społecznej, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań.

Lofland John i in., 2009, Analiza układów społecznych. Przewodnik metodologiczny po badaniach jakościowych, tłum. Anna Kordasiewicz, Sylwia Urbańska, Monika Żychlińska, Scholar, Warszawa.

Łukasiuk Magdalena, 2012, Metoda autoetnograficzna w socjologii emocji, „Societas/Communitas”, nr 2(14).

Manterys Aleksander, 1997, Wielość rzeczywistości w teoriach socjologicznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Merleau-Ponty Maurice, 2015, Fenomenologia percepcji, tłum. Kowalska Małgorzata, Jacek Migański, Aletheia, Warszawa.

Mills Charles Wright, 2007, Wyobraźnia socjologiczna, tłum. Marta Bucholc, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Mokrzycki Edmund (red.), 1984, Kryzys i schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej, 2 t., PIW, Warszawa.

Mokrzycki Edmund, 2007, Do nauki przychodzi się nie tylko z pytaniami, IFiS PAN, Warszawa.

Olejnik Marta A., 2007, „Komunikacyjne sposoby utwierdzania się we wspólnej wizji rzeczywistości”, niepublikowana praca magisterska pod kierownictwem dr. Sławomira Mandesa, IS UW, Warszawa.

Oliwińska Iwona A., 2008, Warszawskie Szmulki. Miejsca, ludzie, style życia, Wydawnictwo Żak, Warszawa.

Ossowski Stanisław, 2001, O osobliwościach nauk społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Popper Karl R., 1985, Socjologia wiedzy, tłum. Andrzej Chmielecki, w: Andrzej Chmielecki i in. (red.), Problemy socjologii wiedzy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Rabinow Paul, 1999, Wyobrażenia są faktami społecznymi: modernizm i postmodernizm w antropologii, tłum. Joanna Krzemień, w: Michał Buchowski, Marian Kempny (red.), Amerykańska antropologia postmodernistyczna, Instytut Kultury, Warszawa.

Rakoczy Marta, 2014, Szkoła, pismo, praktyka w świetle zwrotu performatywnego, „Tematy z Szewskiej”, nr 2 (12), s. 6–19.

Rakowski Tomasz, 2009, Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy. Etnografia człowieka zdegradowanego, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk.

Rakowski Tomasz (red.), 2013, Etnografia/Animacja/Sztuka: nierozpoznane wymiary rozwoju kulturalnego, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.

Rorty Richard, 2009, Filozofia jako polityka kulturalna, tłum. Bogdan Baran, Czytelnik, Warszawa.

Rorty Richard, 2013, Filozofia a zwierciadło natury, tłum. Michał Szczubiałka, Wydawnictwo KR, Warszawa.

Schütz Alfred, 1984, Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania, tłum. Dorota Lachowska, w: Mokrzycki Edmund (red.), Kryzys i schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej, t. 1, PIW, Warszawa.

Silvermann David, 2010, Prowadzenie badań jakościowych, tłum. Joanna Ostrowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Sobota Daniel R., 2012, Źródła i inspiracje Heideggerowskiego pytania o bycie, t. 1: Neokantyzm i fenomenologia, Fundacja Kultury Yakiza, Bydgoszcz.

Szacki Jerzy, 1977, Czy kryzys socjologii?, Czytelnik, Warszawa.

Touraine Alain, 2010, O socjologii, tłum. Michał Warchala, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Walczak Bartłomiej, 2009, Antropolog jako Inny. Od pierwszych badań terenowych do wyzwań ponowoczesnej antropologii, Scholar, Warszawa.

Walczak Bartłomiej, 2013, Zwrot lingwistyczny a samorefleksyjność antropologii, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 9, nr 3, s. 110–123.

Weber Max, 1985a, „Obiektywność” poznania w naukach społecznych, tłum. Mirosław Skwieciński, w: Andrzej Chmielecki i in. (red.), Problemy socjologii wiedzy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 45–100.

Weber Max, 1985b, Sens „uwolnienia od wartościowań” w socjologii i ekonomii, tłum. Elżbieta Nowakowska-Sołtan, w: Andrzej Chmielecki i in. (red.), Problemy socjologii wiedzy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 101–148.

White Alasdair, 2008, From Comfort Zone to Performance Management: Understanding Development and Performance, White & MacLean Publishing.

Wyka Anna, 1993, Badacz społeczny wobec doświadczenia, IFiS PAN, Warszawa.

Znaniecki Florian, 2009, Metoda socjologii, tłum. Elżbieta Hałas, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Pobierz

Opublikowane : 2017-07-10


Kalinowska, K. (2017). O autoetnografii dotknięć, zranień i odkształceń. Kultura I Społeczeństwo, 61(3), 9-31. https://doi.org/10.35757/KiS.2017.61.3.2

Katarzyna Kalinowska  k.kalinosia@wp.pl
Uniwersytet Warszawski  Polska
https://orcid.org/0000-0003-2657-6107