Biomedyczny i społeczny model niepełnosprawności w perspektywie filozoficznej
Abstrakt
The author’s aim is to support the hypothesis that what is considered the norm (normal, normality) is of fundamental importance in shaping the biomedical and social model of disability. The content of that norm largely determines whether an individual in society will be classified as a person with or without a disability. All norms concerning health and functioning have their source in axiological considerations of set ideas about the human body and society. In this sense, the norms do not reflect the entire phenomenon of disability, which they standardize. At most they reflect how it is treated by social institutions (the authorities) in a given time and place and what consequences this has for the development of the individual with a disability (the problem of emancipation). The theoretical basis for these thoughts is the philosophical perspective proposed by Georges Canguilhem, Jürgen Habermas, and Michel Foucault.
Słowa kluczowe
biomedyczny model niepełnosprawności; społeczny model niepełnosprawności; norma; emancypacja; władza
Bibliografia
Barnes Colin, Mercer Geof, 2008, Niepełnosprawność, tłum. Piotr Morawski, Wydawnictwo Sic! Warszawa.
Canguilhem Georges, 2000, Normalne i patologiczne, tłum. Paweł Pieniążek, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Doliński Wojciech, 2012, Niepełnosprawność a biograficzna kontrola świata doświadczanego, „Fizjoterapia”, nr 4.
Foucault Michel, 1995, Historia seksualności, tłum. Bogdan Banasiak, Tadeusz Komendant, Krzysztof Matuszewski, Czytelnik, Warszawa.
Foucault Michel, 2000, Czym jest oświecenie?, w: Michel Foucault, Filozofia. Historia. Polityka. Wybór pism, tłum. Damian Leszczyński, Lotar Rasiński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Foucault Michel, 2009, Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, tłum. Tadeusz Komendant, Aletheia, Warszawa.
Foucault Michel, 2013, Kim pan jest, profesorze Foucault? Debaty, rozmowy, polemiki, tłum. Kajetan Maria Jaksender, Wydawnictwo Libron, Kraków.
Garbat Marcin, 2013, Społeczne i ekonomiczne modele niepełnosprawności, „Niepełnosprawność i Rehabilitacja”, nr 1.
Habermas Jürgen, 1983, Teoria i praktyka. Wybór pism, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, Zdzisław Krasnodębski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Habermas Jürgen, 2002, Teoria działania komunikacyjnego, t. 2, tłum. Andrzej Maciej Kaniowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Kowalik Stanisław, 1999, Psychospołeczne podstawy rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice.
Lemke Thomas, 2010, Biopolityka, tłum. Tomasz Dominiak, Wydawnictwo Sic! Warszawa.
Oliver Michael, 1990, The Politics of Disablement, Macmillan Education, London.
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Polska
https://orcid.org/0000-0003-1750-5999
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
