Realizacja potrzeb seksualnych przez osoby niepełnosprawne: rzeczywistość — perspektywy — kontrowersje


Abstrakt

The aim of this article is to examine how the sexuality of disabled persons is perceived by persons in their immediate surroundings (parents, caretakers, health professionals). The latter’s understanding of the question is one of the factors affecting how disabled persons define their needs and what possibility they will have of fulfilling them. On the basis of the literature on the subject, the author presents the findings of research concerning the satisfaction of sexual needs by persons with a physical or mental disability. She also indicates various ‘alternative’ methods of fulfilling these needs, such as sexual assistance, sexual therapy with a substitute partner (on the basis of the literature on the subject), and prostitution (on the basis of her own research). Consideration of the scientific and popular perspectives and the socially accepted or unaccepted manners by which disabled persons can satisfy their sexual needs makes it possible to determine to what degree these persons’ right to fulfill their sexual needs is realized in practice.


Słowa kluczowe

niepełnosprawność ruchowa; niepełnosprawność intelektualna; potrzeby seksualne; prostytucja; asystent seksualny

Adamczyk Jakub G., Kocyk Sylwia, Boguszewski Dariusz, 2012, Oczekiwania osób niepełnosprawnych i fizjoterapeutów wobec rehabilitacji seksualnej, „Seksuologia Polska”, t. 10, nr 1, s. 21–27.

Aouil Bassam, 2010, Kinezyterapeutyczne metody rehabilitacji seksualnej osób niepełnosprawnych, „Przegląd Terapeutyczny”, nr 8, s. 1–13.

Boruszkowska Iwona, Durka Grażyna, 2007, Małżeństwo i opinia w opinii uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną, w: Teresa Żółkowska (red.), Pedagogika specjalna — koncepcje i rzeczywistość. Konteksty pedagogiki specjalnej, t. 2, Wydawnictwo Print Group Daniel Krzanowski, Szczecin.

Cencora Monika, Pasiut Szymon, 2012, Rehabilitacja seksualna po urazie rdzenia kręgowego, „Fizjoterapia”, t. 20, nr 2, s. 12–31.

Długołęcka Alicja, 2007, Seksualność osób niepełnosprawnych fizycznie — zarys problemów, w: Antonina Ostrowska (red.), O seksualności osób niepełnosprawnych, Garmond, Warszawa.

Długołęcka Alicja, Fornalik Izabela, 2013, Usługi seksualne w procesie rehabilitacji seksualnej osób z niepełnosprawnością ruchową i intelektualną, w: Robert Kowalczyk, Małgorzata Leśniak (red.), Prostytucja. Studium zjawiska, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków.

Fairbairn Gavin, Rowley Denis, 2005, Etyczne aspekty seksualności osób z niepełnosprawnością intelektualną, w: Joanna Głodkowska, Andrzej Giryński (red.), Seksualność osób z niepełnosprawnością intelektualną — uwalnianie od schematów i uprzedzeń, APS im. Marii Grzegorzewskiej, Warszawa.

Filc Redlińska Izabela, 2010, Miłość sprawna inaczej, „Rzeczpospolita” (http://www.rp.pl/artykul/566746-Seks-niepelnosprawnych.html [06.06.2015]).

Fornalik Izabela, 2007, Miłość, seks i prokreacja jako wartości w dorosłym życiu osoby z głębszą niepełnosprawnością intelektualną, w: Antonina Ostrowska (red.), O seksualności osób niepełnosprawnych, Garmond, Warszawa.

Glaser Barney G., Strauss Anselm L., 2009, Odkrywanie teorii ugruntowanej. Strategie badania jakościowego, tłum. Marek Gorzko, Nomos, Kraków.

Goffman Erving, 2005, Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, tłum. Aleksandra Dzierżyńska, Joanna Tokarska-Bakir, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.

Iwasiów Inga, 2002, Ciało niechciane. Pogranicza identyfikacji seksualnej jako problem literatury i krytyki literackiej, w: Hanna Gosk (red.), Codzienne, przedmiotowe, cielesne. Języki nowej wrażliwości w literaturze polskiej XX w., Świat Literacki, Izabelin.

Izdebski Zbigniew, 2005, Postawy Polaków wobec seksualności osób niepełnosprawnych ruchowo i intelektualnie, w: Joanna Głodkowska, Andrzej Giryński (red.), Seksualność osób z niepełnosprawnością intelektualną — uwalnianie od schematów i uprzedzeń, APS im. Marii Grzegorzewskiej, Warszawa.

Izdebski Zbigniew, Bartosik Grzegorz, Kaliwoda Anna, 2002, Zachowanie seksualne i wiedza na temat HIV/AIDS w grupie kobiet świadczących usługi seksualne. Raport TNS OBOP (http://www.aids.gov.pl/badania spoleczne/228 [29.09.2014]).

Jaczewski Andrzej, 2013, Seksualność osób niepełnosprawnych — współczesne pola dyskusji i polemiki badawczej, w: Remigiusz J. Kijak (red.), Seksualność — niepełnosprawność — rzeczywistość. Współczesne konteksty badawcze w problematyce seksualności człowieka z niepełnosprawnością, Instytut Rozwoju Służb Społecznych, Warszawa.

Jansen Nina, 2013, Życie niepełnosprawnych w Holandii, „Czas Kultury”, nr 1.

Kania Agnieszka, 2005, Postawy studentów APS i uczestników konferencji wobec seksualności osób z niepełnosprawnością intelektualną w: Joanna Głodkowska, Andrzej Giryński (red.), Seksualność osób z niepełnosprawnością intelektualną — uwalnianie od schematów i uprzedzeń, APS im. Marii Grzegorzewskiej, Warszawa.

Karwacka Monika, 2006, Stereotypy w myśleniu o seksualności osób z niepełnosprawnością intelektualną, w: Władysław Dykcik, Andrzej Twardowski (red.), Poznańska pedagogika specjalna. Tradycje — osiągnięcia — perspektywy rozwoju, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.

Kaufman Miriam, Silverberg Cory, Odette Fran, 2013, Pełnosprawni! Uniwersalny przewodnik po seksie dla tych, którzy żyją z niepełnosprawnością, chronicznym bólem i chorobą, tłum. Joanna Bold, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.

Kijak Remigiusz J., 2009, Seks i niepełnosprawność. Doświadczenia seksualne osób z niepełnosprawnością intelektualną, Impuls, Kraków.

Kijak Remigiusz J., 2013a, Wprowadzenie w problematykę seksualności osób z niepełnosprawnością — między teorią a empirią, w: Remigiusz J. Kijak (red.), Seksualność — niepełnosprawność — rzeczywistość. Współczesne konteksty badawcze w problematyce seksualności człowieka z niepełnosprawnością, Instytut Rozwoju Służb Społecznych, Warszawa.

Kijak Remigiusz J., 2013b, Instytucjonalne i systemowe uwarunkowania przemian wokół problematyki seksualności osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną od instytucji totalnej w kierunku supported living, „Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej”, nr 9, s. 36–56.

Konecki Krzysztof, 2000, Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Kościelska Małgorzata, 2004, Niechciana seksualność. O ludzkich potrzebach osób niepełnosprawnych intelektualnie, Jacek Santorski & Co, Warszawa.

Kościelska Małgorzata, 2013, W którym miejscu jesteśmy i co chcemy osiągnąć w rozważaniach i działaniach na rzecz osób niepełnosprawnych w aspekcie ich seksualności, w: Remigiusz J. Kijak (red.), Seksualność — niepełnosprawność — rzeczywistość. Współczesne konteksty badawcze w problematyce seksualności człowieka z niepełnosprawnością, Instytut Rozwoju Służb Społecznych, Warszawa.

Kumaniecka-Wiśniewska Agnieszka, 2003, Tożsamość kobiet upośledzonych umysłowo a środowisko społeczne, w: Anders Gustavsson, Jan Tøssebro, Elżbieta Zakrzewska-Manterys (red.), Niepełnosprawność intelektualna a style życia, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.

Lew-Starowicz Zbigniew, 1999, Życie intymne osób niepełnosprawnych, Saverus, Warszawa.

Lew-Starowicz Zbigniew, Długołęcka Alicja, 2006, Edukacja seksualna, Świat Książki, Warszawa.

Mironiuk-Netreba Alicja, 2013, Seksualność osób z niepełnosprawnością ruchową w sztuce filmowej czyli kilka refleksji o edukacyjnym potencjale popkultury, „Studia Edukacyjne”, nr 29, s. 285–304.

Niedbalski Jakub, 2011, (Nie-)zdrowa miłość — seksualność niepełnosprawnych umysłowo mieszkańców domu pomocy społecznej, w: Eliza Litak, Renata Furman, Hubert Bożek (red.), Pejzaże tożsamości. Teoria i empiria w perspektywie interdyscyplinarnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Niedbalski Jakub, 2013, Żyć i pracować w domu pomocy społecznej. Socjologiczne studium interakcji personelu z upośledzonymi umysłowo podopiecznymi, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Ostrowska Antonina, 1997, Postawy społeczeństwa polskiego w stosunku do osób niepełnosprawnych, w: Anders Gustavsson, Elżbieta Zakrzewska-Manterys (red.), Upośledzenie w społecznym zwierciadle, Wydawnictwo Żak, Warszawa.

Ostrowska Antonina, 2000, Społeczeństwo wobec niepełnosprawnych, w: Joanna Sikorska (red.), Społeczne problemy osób niepełnosprawnych, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.

Ostrowska Antonina, 2007, Seksualność osób niepełnosprawnych, w: Antonina Ostrowska (red.), O seksualności osób niepełnosprawnych, Garmond, Warszawa.

Parchomiuk Monika, Prokopiak Anna, 2013, Profesjonaliści wobec seksualności osób z niepełnosprawnością intelektualną, w: Remigiusz J. Kijak (red.), Seksualność — niepełnosprawność — rzeczywistość. Współczesne konteksty badawcze w problematyce seksualności człowieka z niepełnosprawnością, Instytut Rozwoju Służb Społecznych, Warszawa.

Pilecka Władysława, 2004, Wychowanie seksualne w systemowej rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego, w: Bassam Aouil, Małgorzata Kościelska (red.), Człowiek niepełnosprawny. Rodzina i praca, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz.

Radomski Dariusz, 2004, Ocena życia seksualnego osób z niepełnosprawnością fizyczną, w: Bassam Aouil, Małgorzata Kościelska (red.), Człowiek niepełnosprawny. Rodzina i praca, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz.

Ślęzak Izabela, 2016, Praca kobiet świadczących usługi seksualne w agencjach towarzyskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Ślęzak Izabela, w druku, Mężczyźni z niepełnosprawnością fizyczną jako klienci agencji towarzyskich. Perspektywa pracownic seksualnych, InterAlia.

Tederko Piotr, 2007, Zaburzenia seksualne u osób po urazie rdzenia kręgowego, w: Antonina Ostrowska (red.), O seksualności osób niepełnosprawnych, Garmond, Warszawa.

Żuraw Hanna, 2013, Społeczno-kulturowy kontekst analiz nad seksualnością osób niepełnosprawnych, w: Remigiusz J. Kijak (red.), Seksualność — niepełnosprawność — rzeczywistość. Współczesne konteksty badawcze w problematyce seksualności człowieka z niepełnosprawnością, Instytut Rozwoju Służb Społecznych, Warszawa.

Żyta Agnieszka, 2013, Małżeństwa i rodzicielstwo osób z niepełnosprawnością intelektualną — wyzwania współczesności, „Edukacja Dorosłych”, nr 2(69), s. 59–71.

Pobierz

Opublikowane : 2016-09-19


Ślęzak, I. (2016). Realizacja potrzeb seksualnych przez osoby niepełnosprawne: rzeczywistość — perspektywy — kontrowersje. Kultura I Społeczeństwo, 60(3), 59-80. https://doi.org/10.35757/KiS.2016.60.3.4

Izabela Ślęzak  izabela.slezak@uni.lodz.pl
Uniwersytet Łódzki  Polska
https://orcid.org/0000-0001-5489-0481