Polityka publiczna w warunkach socjologicznej próżni


Abstrakt

The author presents the socio-cultural framework of the process of formulating and implementing public policies/activities (including their analysis and evaluation). He gives grounds for the idea that socio-cultural factors have a deciding influence on the present low level of effectiveness of public activities/policies in Poland (although structural and economic factors also have an impact). Reference to the phenomenon of a ‘sociological vacuum’ and its consequences (such as minute interest in public issues, and lack of responsibility for public activities and for meeting the needs of others) is important in the analysis. The author points to the historical origins of the phenomenon and refers to earlier studies. He claims this vacuum is responsible for the clumsiness characterizing present attempts to deal with various collective problems—particularly the more complicated ones, whose resolution would require considerable social capital, analytical capacity, and the connection of social and economic resources. In his opinion, public politics in Poland could remain for a long time in its present shape—characterized by the creation of legal regulations without much use of analytics, and by unilateral actions of the political class and the strongest interest groups.


Słowa kluczowe

polityka publiczna; implementacja; kultura; więzi społeczne; współczesne społeczeństwo polskie

Adolino Jessica R., Blake Charles H., 2001, Comparing Public Policies: Issues and Choices in Six Industrialized Countries, CQPress, Washington.

Brückner Aleksander, 1931, Dzieje kultury polskiej, t. 3: Czasy nowsze do roku 1831 r., Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków.

Castles Francis G., 1998, Comparative Public Policy: Patterns of Post-War Transformation, Edward Elgar Publishing. Northampton, Mass.

CBOS, 2013, Poczucie wpływu na sprawy publiczne, oprac. Krzysztof Pankowski, Centrum Badania Opinii Społecznej, BS/121/2013.

Czapiński Janusz, 2006, Polska — państwo bez społeczeństwa, „Nauka”, nr 1.

Czapiński Janusz, 2013, Kapitał społeczny, w: Janusz Czapiński, Tomasz Panek (red.), Diagnoza społeczna 2013. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.

Czapiński Janusz, Panek Tomasz (red.), 2009, Diagnoza społeczna 2009. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.

Czapiński Janusz, Panek Tomasz (red.), 2013, Diagnoza społeczna 2013. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.

Cześnik Mikołaj, 2008, Próżnia socjologiczna a demokracja — przykład postkomunistycznej Polski, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4.

Domaradzka Anna, Krzewski Andrzej, Ledzion Bartosz, Olejniczak Karol, Widła Łukasz (red.), 2010, Polskie ministerstwa jako organizacje uczące się, Euroreg, Warszawa.

Friszke Andrzej, 1989, O kształt niepodległej, Biblioteka Więzi, Warszawa.

Freylichówna Judyta, 1938, Ideał wychowawczy szlachty polskiej w XVI i początku XVII wieku, Nasza Księgania, Warszawa.

Giza-Poleszczuk Anna, 2009, Rodzina i system społeczny, w: Mirosława Marody (red.), Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, Scholar, Warszawa.

Gliński Piotr, 2007, Enklawowość polskiego społeczeństwa obywatelskiego, w: Leszek Gołdyka, Irena Machaj (red.), Enklawy życia społecznego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.

Gliński Piotr, 2009, Enklawy kulturowo-akcjologiczne we współczesnej Polsce — próba wstępnego opisu, w: Leszek Gołdyka, Irena Machaj (red.), Enklawy życia społecznego: kontynuacje, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.

Goetz Klaus H., Zubek Radosław, 2005, Stanowienie prawa w Polsce. Reguły legislacyjne a jakość ustawodawstwa, Sprawne Państwo. Program Ernst&Young, Warszawa.

Gorzelak Grzegorz, 2000, Zewnętrzna interwencja jako czynnik rozwoju lokalnego (na przykładzie Pro-gramu Inicjatyw Lokalnych), „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 3(3).

Górniak Jarosław, 2008, Sprawne państwo — cykle tworzenia i oceniania polityk/programów publicznych, „Dialog. Pismo Dialogu Społecznego”, nr 4.

Górniak Jarosław, Mazur Stanisław (red.), 2010, Polityki publiczne oparte na dowodach i ich zastosowanie do rynku pracy, Pracodawcy RP, Warszawa.

Granovetter Mark, 1973, The Strength of Weak Ties, „American Journal of Sociology”, t. 78, s. 1360–1380.

Hausner Jerzy, 2007, Pętle rozwoju. O polityce gospodarczej lat 2001–2005, Scholar, Warszawa.

Hausner Jerzy, 2009, Z „Kuźnicy”, z rządu i spoza…, Universitas, Kraków.

Hoppe Robert, 2007, Apllied Cultural Theory: Took for Policy Analysis, w: Frank Fisher, Gerald J. Miller, Mara S. Sidney (red.), Handbook of Public Policy Analysis: Theory, Politics and Methods, CRC Press–Taylor&Francis Group, Boca Raton.

Jasiecki Krzysztof, 2013, Kapitalizm po polsku. Między modernizacją a peryferiami Unii Europejskiej, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.

Jasienica Paweł, 2007, Polska anarchia, Prószyński S-ka, Warszawa.

Jelonek Magdalena, Keler Karolina, Worek Barbara, 2010, Dane — ich gromadzenie, integracja i jakość, w: Jarosław Górniak, Stanisław Mazur (red.), W kierunku polityki rynku pracy opartej na dowodach, Pracodawcy RP, Warszawa.

Kalberg Stephen, 1980, Max Weber’s Types of Rationality: Cornerstones for the Analysis of Rationalization Process in History, „American Journal of Sociology”, t. 85, s. 1145–1179.

Kojder Andrzej, 2008, Korupcja i przekonania moralne Polaków, w: Janusz Mariański, Leon Smyczek (red.), Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się społeczeństwie, Wydawnictwo WAM–Polskie Towarzystwo Socjologiczne, Kraków.

Kolarska-Bobińska Lena, 2000, Wstęp, w: Lena Kolarska-Bobińska (red.), Cztery reformy. Od koncepcji do realizacji, Oficyna Naukowa–Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.

Krzemiński Ireneusz, 2005, IV RP — rozczarowanie i nadzieja, „Ius et Lex”, nr 1.

Kubiak Anna, Miszalska Anita, 2004, Czy nowa próżnia społeczna, czyli o stanie więzi społecznej w III Rzeczypospolitej, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2.

Majszyk Konrad, Wikariak Sławomir, 2014, Rynek zamówień wychodzi z cienia, „Dziennik. Gazeta Prawna”, 3 czerwca.

Marody Mirosława, 1987, Antynomie zbiorowej podświadomości, „Studia Socjologiczne”, nr 2.

Mączak Antoni, 2000, Klientela. Nieformalne systemy władzy w Polsce i Europie XVI–XVIII w., Semper, Warszawa.

Mokrzycki Edmund, 2001, Bilans niesentymentalny, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.

Nowak Stefan, 1979, System wartości społeczeństwa polskiego, „Studia Socjologiczne”, nr 4.

Nowak Stefan, 2009, O Polsce i Polakach. Prace rozproszone 1958–1989, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Olejniczak Karol, Ferry Martin, 2008, Ewaluacja w praktyce sektora publicznego, w: Bożena Pietras-Goc (red.), Ewaluacja jako standard zarządzania w sektorze publicznym, Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera, Kraków.

Olejniczak Karol, 2008, Wprowadzenie do ewaluacji, w: Karol Olejniczak, Marek Kozak, Bartosz Ledzion (red.), Teoria i praktyka ewaluacji interwencji publicznych, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne–Akademia Leona Koźmińskiego, Warszawa.

Osiatyński Wiktor, 2004, Rzeczpospolita obywateli, Rosner&Wspólnicy, Warszawa.

Ossowska Maria, 1970, Normy moralne. Próba systematyzacji, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Parsons Wayne, 2001, Public Policy: An Introduction to the Theory and Practice of Policy Analysis, Edward Elgar, Aldershot.

Podgórecki Adam, 1976, Kontrola społeczna trzeciego stopnia, „Prace IPSiR UW”, t. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Podgórecki Adam, 1995, Społeczeństwo polskie, tłum. Zbigniew Pucek, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów.

Polanyi Karl, 2010, Wielka transformacja. Polityczne i ekonomiczne źródła naszych czasów, tłum. Maria Zawadzka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Prus Bolesław, 1987, Kroniki. Wybór, PIW, Warszawa.

Radwan Władysław, 1938, Psychika chłopa i jej źródła, „Kultura i Wychowanie”, nr 1.

Reichardt Iwona, 2011, Ewaluacja jako narzędzie analizy polityk publicznych, „Zarządzanie Publiczne”. Zeszyty Naukowe Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, nr 1(13).

Richardson Jeremy, Gustaffson Gunnel, Jordan Grant, 1982, The Concept of Policy Style, w: Jeremy Richardson (red.), Policy Styles in Western Europe, Allen&Unwin, London–Boston.

Rychard Andrzej, 2006, Kapitał społeczny a instytucje. Wstępne rozważania, w: Henryk Domański, Antonina Ostrowska, Paweł B. Sztabiński (red.), W środku Europy? Wyniki Europejskiego Sondażu Społecznego, Wydawnictwo IFIS PAN, Warszawa.

Sienkiewicz Henryk, 1911, Dom polski i jego znaczenie, „Przegląd Powszechny”, nr 109.

Skiwski Jan E., 1935, Chory optymizm i zdrowy pesymizm, „Tygodnik Ilustrowany”.

Sowa Jan, 2011, Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą, Universitas, Kraków.

Sowa Kazimierz Z., 2012a, Obywatel w państwie. Kilka uwag o typach ładu zbiorowego i społeczeństwie polskim, „Państwo i Społeczeństwo”, t. 12, nr 1.

Sowa Kazimierz Z., 2012b, Szkice o sferze publicznej i społeczeństwie obywatelskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Sroka Jacek, 2000, Europejskie stosunki przemysłowe w perspektywie porównawczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Staniszkis Jadwiga, 2001, Postkomunizm, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.

Staniszkis Jadwiga, Zybała Andrzej, 2004, Szanse Polski. Nasze możliwości rozwoju w obecnym świecie, Rectus, Komorów.

Swedlow Brendon, 2002, Toward Cultural Analysis in Policy Analysis: Picking Up Where Aaron Wildavsky Left Off , „Journal of Comparative Policy Analysis”, t. 4, nr 3.

Szczepański Jan, 1973, Refleksje nad oświatą, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Szczepański Jan, 1999, Reformy, rewolucje, transformacje, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.

Śpiewak Paweł, 2005, Polskie społeczeństwo w opiniach socjologów, „Ius et Lex”, nr 1.

Tarkowski Jacek, 1994a, Socjologia świata polityki, t. 1: Władza i społeczeństwo w systemie autorytarnym, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.

Tarkowski Jacek, 1994b, Socjologia świata polityki, t. 2: Patroni i klienci, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.

Waśko Andrzej, 2006, O modernizacji Polski w epoce kryzysu suwerenności państwa (1698–1795), w: Jacek Kloczkowski, Michał Szułdrzyński (red.), Drogi do nowoczesności. Idea modernizacji w polskiej myśli politycznej, Ośrodek Myśli Politycznej–Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera, Kraków.

Wedel Janine R., 2003, Dirty Togetherness: Institutional Nomads, Networks, and the State-Private Interface in Central and Eastern Europe and the Former Soviet Union, „Polish Sociological Review”, nr 2.

Wedel Janine R., 2007, Prywatna Polska, Trio, Warszawa.

Włodarczyk Cezary, 1998, Reforma opieki zdrowotnej w Polsce. Studium polityki zdrowotnej, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius, Kraków.

Wnuk-Lipiński Edmund, 1996, Demokratyczna rekonstrukcja. Z socjologii radykalnej zmiany społecznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Wyczański Andrzej, 1965, Polska rzeczpospolitą szlachecką 1454–1764, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Zybała Andrzej, 2013a, Trzeci sektor jako aktor w politykach publicznych, „Trzeci Sektor”, nr 30/2.

Zybała Andrzej, 2013b, Polityki publiczne wobec wzorców zarządzania publicznego, „Zarządzanie Publiczne”, nr 4(26).

Zybała Andrzej, 2013c, Państwo i społeczeństwo w działaniu, Difin, Warszawa.

Zybała Andrzej, 2014, Prawidłowości w procesie formułowania polityk publicznych w Polsce. Raport z badań, Instytut Polityk Publicznych–Collegium Civitas, Warszawa.

Zybertowicz Andrzej, 2005, Anti-Development Interest Groups, „Polish Sociological Review”, nr 1(149).

Pobierz

Opublikowane : 2015-11-24


Zybała, A. (2015). Polityka publiczna w warunkach socjologicznej próżni. Kultura I Społeczeństwo, 59(4), 43-64. https://doi.org/10.35757/KiS.2015.59.4.3

Andrzej Zybała  andzybala@gmail.com
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie  Polska
https://orcid.org/0000-0002-1030-8792




Inne teksty tego samego autora