Dekonstrukcja i plenienie się podmiotu. Nowe tryby upodmiotowienia w zwyczajnej kulturze
Abstrakt
This analysis is focused on the transition from pastoral care to the dispositif de sécurité. The dispositif de sécurité abandons discipline, which proves too expensive, to replace it with a “scientific” apparatus. While discipline produced a neurotic subject, a question arises what kind of subjectivity is generated by the dispositif de sécurité. According to Georgio Agamben, apparatus multiplies the modes of subjectivity. Still, as the individual grows in meaning, the social bonds and symbolic functions decline. Thus, as a result of the operation of the new modes of subjectivity, individuals fall into the protocosmic existence (Eric Santner) or the vie foetale (Jean-Claude Kaufmann). Paradoxically, more and more easily attainable subjectivity causes the “effacement of man”.
Słowa kluczowe
podmiot neurotyczny; „śmierć człowieka”; urządzenie bezpieczeństwa; upadek funkcji symbolicznej
Bibliografia
Agamben Giorgio, 2010, Czym jest urządzenie?, w: Agamben. Przewodnik Krytyki Politycznej, tłum. Jakub Marmurek, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Anzieu Didier, 1995, Le Moi-peau, Dunod, Paris.
Augé Marc, 2010, Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, tłum. Roman Chymkowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Benjamin Walter, 1970, Illuminations, tłum. Harry Zohn, Jonathan Cape Ltd, London.
Benjamin Walter, 1996, Anioł historii. Eseje, szkice, fragmenty, tłum. Krystyna Krzemieniowa i in., Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Benjamin Walter, 2010a, Berlińskie dzieciństwo na przełomie wieków, tłum. Bogdan Baran, Aletheia, Warszawa.
Benjamin Walter, 2010b, Pasaże, tłum. Ireneusz Kania, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Benjamin Walter, 2011, Ulica jednokierunkowa, tłum. Bogdan Baran, Aletheia, Warszawa.
Bourdieu Pierre, 1982, Ce que parler veut dire. L’economie des echanges linguistiques, Fayard, Paris.
Bourdieu Pierre, 2009, Rozum praktyczny. O teorii działania, tłum. Joanna Stryjczyk, Wydawnictwo niwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Brenner Neil, 1994, Foucault’s New Functionalism, „Theory and Society”, t. 23, s. 679–709.
Deleuze Gilles, 2004, Foucault, tłum. Michał Gusin, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław.
Elias Norbert, 2008, Społeczeństwo jednostek, tłum. Janusz Stawiński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Foster Hal, 1999, Recodings: Art, Spectacle, Cultural Politics, New Press, New York. Foster Hal, 2004, Prosthetic Gods, MIT Press, Cambridge–London.
Foster Hal, 2010, Powrót realnego. Awangarda u schyłku XX wieku, tłum. Mateusz Borowski, Małgorzata Sugiera, Universitas, Karków.
Foucault Michel, 1987, Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, tłum. Helena Kęszycka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Foucault Michel, 1998, Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, tłum. Tadeusz Komendant, Aletheia, Warszawa.
Foucault Michel, 1999, Szaleństwo i literatura, tłum. Bogdan Banasiak i in., Aletheia, Warszawa.
Foucault Michel, 2010, Bezpieczeństwo, terytorium, populacja, tłum. Michał Herer, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Freud Zygmunt, 1999, Życie seksualne, tłum. Robert Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa.
Freud Zygmunt, 2005, Poza zasadą przyjemności, tłum. Jerzy Prokopiuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Goffman Erving, 2008, Zachowanie w miejscach publicznych. O społecznej organizacji zgromadzeń, tłum. Olga Siara, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Goodrich Peter (red.), 1997, Law and Unconscious: A Legendre Reader, tłum. Peter Goodrich, Alain Pottage, Anton Schütz, Macmillan Press, London.
Illouz Eva, 1997, Consuming the Romantic Utopia: Love and the Cultural Contradictions of Capitalism, University of California Press, Berkeley.
Kaufmann Jean-Claude, 1999, La femme seule et le Prince charmant. Enquête sur la vie en solo, Nathan, Paris.
Kaufmann Jean-Claude, 2004, Ego. Socjologia jednostki, tłum. Krzysztof Wakar, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Kaufmann Jean-Claude, 2010, Sex@mour, Armand Colin, Paris.
Krajewski Marek, 2005, Co dziś konsumujemy? Socjologia przedmiotów, w: Aldona Jawłowska, Marian Kempny (red.), Konsumpcja — istotny wymiar globalizacji kulturowej, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Lash Scott, Lury Celia, 2007, Global Culture Industry, Cambridge, Polity Press.
Legendre Pierre, 1997, The Master of Law: A Study of the Dogmatic Function, w: Peter Goodrich (red.), Law and Unconscious: A Legendre Reader, tłum. Peter Goodrich, Alain Pottage, Anton Schütz, Macmillan Press, London.
Legendre Pierre, 2001, Leçons II. L’empire de la vérité. Introduction aux espaces dogmatiques industriels, Fayard, Paris.
Legendre Pierre, 2010a, Inny wymiar prawa, tłum. Anastazja Dwulit, „Kronos”, nr 3.
Legendre Pierre, 2010b, Antropologia dogmatyczna. Definicja pojęcia, tłum. Anastazja Dwulit, „Kronos”, nr 3.
Menninghaus Winifried, 2009, Wstręt. Teoria i historia, tłum. Grzegorz Sowiński, Universitas, Kraków
Rose Nicolas, 1996, The Death of the Social? Re-figuring the Territory of Government, „Economy and Society”, t. 25, nr 3.
Santner Eric L., 1996, My Own Private Germany: Daniel Paul Schreber’s Secret History of Modernity, Princeton University Press, Princeton.
Santner Eric L., 2001, On the Psychotheology of Everyday Life: Reflections on Freud and Rosenzweig, The University of Chicago Press, Chicago–London.
Schütz Anton, 2010, Synowie pisma, synowie gniewu: Pierre’a Legendre’a krytyka racjonalnego prawodawstwa, tłum. Krzysztof Rosiński, Marcin Rychter, „Kronos”, nr 3.
Sennett Richard, 2009, Upadek człowieka publicznego, tłum. Hanna Jankowska, Muza, Warszawa.
Singly François de, 2000, Libres ensemble. I’individualisme dans la vie commune, Nathan, Paris.
Sontag Susan, 2009, O fotografii, tłum. Sławomir Magala, Wydawnictwo Karakter, Kraków.
Stewart Susan, 1984, On Longing: Narratives of the Miniature, the Gigantic, the Souvenir, the Collection, The Johns Hopkins University Press, Baltimore–London.
Žižek Slavoj, 1991, Grimaces of the Real, or When the Phallus Appears, „October”, t. 58, s. 44–68.
Žižek Slavoj, 2008, Lacan. Przewodnik Krytyki Politycznej, tłum. Julian Kutyła, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Uniwersytet Warszawski Polska
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
