Uczestnictwo jednostek w kulturze. Uwagi na temat nowej dynamiki kultury na przykładzie melomanów i ewolucji nośników muzyki
Abstrakt
The aim of the text is to sketch the dynamics of contemporary culture, focussing on the concept of participation. General remarks are accompanied by illustrations taken from ethnographic study on music lovers faced with evolution of musical media (vinyl records, CDs, files). Following Marek Krajewski, the author rejects the traditional notion of “participation”, and uses his redefinition of the term. He stresses three dimensions of cultural participation: 1. participation as socialization; 2. participation as reshaping the participants themselves, which makes material traces; 3. participation as metaparticipation, ie. the modifying of the conditions of participation. At the same time, three crucial dimensions of the notion of “culture” are taken into consideration, which enables us to analyze the participation understood in the proposed way from a triple perspective: 1. participation takes place within culture, culture enables participation to occur; 2. culture is a resource used in the process of participation; 3. culture as “something beyond interaction” emerges in the course of participation. The author argues that thinking of participation in this way, the contemporary culture is to be viewed as clash between many heterogeneous forces, where constructing and maintaining stable areas is the exception rather than a rule. This is why it is so important to study of how the orders of participation are stabilized. Various forms of institutionalized reflexivity are ubiquitous in contemporary culture. Our culture is tyrannized by information, and the acceleration connected to it.
Słowa kluczowe
kultura; uczestnictwo; nowoczesna refleksyjność; przyspieszenie; studia nad nauką i technologią; ewolucja nośników muzycznych; melomani
Bibliografia
Abriszewski Krzysztof, 2008, Poznanie, zbiorowość, polityka. Analiza teorii aktora-sieci Bruno Latoura, Universitas, Kraków.
Abriszewski Krzysztof, 2010a, Przemysł kulturowy jako pole sił. Działania melomanów i ewolucja nośników muzycznych, w: Andrzej Gwóźdź (red.), Od przemysłów kultury do kreatywnej gospodarki, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
Abriszewski Krzysztof, 2010b, Splatając na nowo ANT, wstęp w: Bruno Latour, Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci, tłum. Aleksandra Derra, Krzysztof Abriszewski, Universitas, Kraków.
Baudrillard Jean, 2005, Symulakry i symulacja, tłum. Sławomir Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Bauman Zygmunt, 1992, Nowoczesność i zagłada, tłum. Franciszek Jaszuński, Fundacja Kulturalna Masada, Warszawa.
Bauman Zygmunt, 1995, Wieloznaczność nowoczesna, nowoczesność wieloznaczna, tłum. Janina Bauman, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bauman Zygmunt, 2000, Ponowoczesność jako źródło cierpień, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Bauman Zygmunt, 2006, Płynna nowoczesność, tłum. Tomasz Kunz, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Bauman Zygmunt, 2007, Płynne życie, tłum. Tomasz Kunz, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Bauman Zygmunt, 2008, Płynny lęk, tłum. Janusz Margański, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Beck Ulrich, Giddens Anthony, Lash Scott, 2009, Modernizacja refleksyjna, tłum. Jacek Konieczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Berger Peter, Luckmann Thomas, 1986, Społeczne tworzenie rzeczywistości, tłum. Józef Niżnik, PIW, Warszawa.
Bourdieu Pierre, Wacquant Loïc J. D., 2001, Zaproszenie do socjologii refleksyjnej, tłum. Anna Sawisz, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Callon Michel, 1986, The Sociology of an Actor-Network: The Case of the Electric Vehicle, w: Michel Callon, John Law, Arie Rip (red.), Mapping the Dynamics of Science and Technology, Macmillan Press, Houndmills.
Callon Michel, Lascoumes Pierre, Barthe Yannick, 2009, Acting in an Uncertain
World: An Essay on Technical Democracy, The MIT Press, Cambridge, London.
Callon Michel, Latour Bruno, 1981, Unscrewing the Big Leviathan: How Actors Macrostructure Reality and How Sociologists Help Them To Do So, w: Karen Knorr-Cetina, Aaron V. Cicourel (red.), Advances in Social Theory and Methodology: Toward an Integration of Micro- and Macro-sociologies, Routlege and Kegan Paul, London.
Eriksen, Thomas Hylland, 2003, Tyrania chwili. Szybko i wolno płynący czas w erze informacji,
tłum. Grzegorz Sokół, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Fiske John, 1990, Ethnosemiotics: Some Personal and Theoretical Reflections, „Cultural Studies”, t. 4, s. 85–98.
Fiske John, 2005, Reading the Popular, Routlege, London–New York.
Fleck Ludwik, 1986, Powstanie i rozwój faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu i kolektywie myślowym, tłum. Maria Tuszkiewicz, Wydawnictwo Lubelskie, Lu-
blin.
Garfinkel Harold, 2007, Studia z etnometodologii, tłum. Alina Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Giddens Anthony, 2008, Konsekwencje nowoczesności, tłum. Ewa Klekot, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Gleick James, 2003, Szybciej. Przyspieszenie niemal wszystkiego, tłum. Jacek Bieroń, Zysk i S-ka, Poznań.
Golinski Jan, 2005, Making Natural Knowledge: Constructivism and the History of Science, The Chicago University Press, Chicago.
Hastrup Kirsten, 2008, Droga do antropologii. Między teorią a doświadczeniem, tłum. Ewa Klekot, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Jacyno Małgorzata, 1997, Iluzje codzienności. O teorii socjologicznej Pierre’a Bourdieu, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Krajewski Marek, 2010, „Uczestnictwo w kulturze jako proces uspołecznienia”, referat wygłoszony w grupie tematycznej „Obserwatoria kultury: nowe potrzeby, metody, możliwości” podczas XIV Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego w Krakowie, 8–11 września 2010.
Kuper Adam, 2005, Kultura. Model antropologiczny, tłum. Izabela Kołbon, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Laet Marianne de, Mol Annemarie, 2000, The Zimbabwe Bush Pump: Mechanics of a Fluid Technology, „Social Studies of Science”, t. 30, s. 225–263.
Latour Bruno, 1987, Science in Action, How to Follow Scientists and Engineers through Society, Harvard University Press, Cambridge, Mass.
Latour Bruno, 1996, Aramis or the Love of Technology, Harvard University Press, Cambridge, Mass.
Latour Bruno, 1999, Pandora’s Hope: Essays on the Reality of Science Studies, Harvard University Press, Cambridge–London.
Latour Bruno, 2010, Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora–sieci, tłum. Aleksandra Derra, Krzysztof Abriszewski, Universitas, Kraków.
Latour Bruno, 2011, Nigdy nie byliśmy nowocześni, tłum. Maciej Gdula, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Law John, 1997, Heterogeneities, Department of Sociology, Lancaster University, http://www.lancs.ac.uk/fass/sociology/papers/law-heterogeneities.pdf [16.04.2009].
Law John, 1999, After ANT: Complexity, Naming and Topology, w: John Law, John Hassard (red.), Actor Network Theory and After, Blackwell, Oxford.
Law John, 2004, After Method: Mess in Social Science Research, Routlege, London.
Lyotard Jean-François, 2010, Poróżnienie, tłum. Bogdan Banasiak, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
McKenzie Donald, 1990, Inventing Accuracy: A Historical Sociology of Nuclear Missile Guidance, MIT Press, Cambridge MA.
Mol Annemarie, 2002, The Body Multiple: Ontology in Medical Practice, Duke University Press, Durham–London.
Zammito John H., 2004, A Nice Derangement of Epistemes: Post-positivism in the Study of Science from Quine to Latour, University of Chicago Press, Chicago.
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Polska
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
