Nieczyste relacje. Ambiwalencje i napięcia w dzisiejszych związkach intymnych — krytyczna analiza koncepcji Anthony’ego Giddensa
Abstrakt
The article discusses contemporary changes in intimate relationships. A starting point for this discussion is Anthony Giddens’s theory presented in his book The Transformation of Intimacy (1992), particularly the specificity of self-help literature as a source of information for sociological reasoning. On the example of housework, the nature of the tensions between the conflict expectations of partners is presented. Today, many people are torn between several different models of intimate relations and different needs. The thesis of the article is that the ambivalence observed in the process of relationship formation is neither marginal nor only psychological but it represents tensions between different types and dimensions of knowledge which are used in this process. This ambivalence is also a perfect indicator of the discourse struggle in the public sphere and an element of changes of social bonds; its study may help answer the question about transformation of intimacy and about the commonness of “pure relations” or other models of intimate relationships.
Słowa kluczowe
Anthony Giddens; intymność; codzienność; refleksyjność; zmiana społeczna; prace domowe; nierówności płciowe
Bibliografia
Bauman Zygmunt, 1998, Über den postmodernen Gebrauch der Sexualität, „Zeitschrift für Sexualforschung”, t. 11, s. 1–16.
Bawin-Legros Bernadette, 2004, Intimacy and the New Sentimental Order, „Current Sociology”, t. 52, nr 2, s. 241–250.
Baxter Janeen, 2000, The Joys and Justice of Housework, „Sociology”, t. 35, s. 609–631.
Beck Ulrich, Beck-Gernsheim Elisabeth, 2005, Das ganz normale Chaos der Liebe, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
Bieńko Mariola, 2006, Nieznośna lekkość więzi w sferze bliskich kontaktów międzyludzkich, „Societas/Communitas”, nr 1, s. 105–126.
Bock Gisela, Duden Barbara, 2000, Geschichte der Hausarbeit, w: Arbeit, Sozialisation, Sexualität: zentrale Felder der Frauen- und Geschlechterforschung, Andrea Buehrmann, Angelika Diezinger, Sigrid Metz-Goeckel (red.), Leske+Budrich, Opladen.
Budrowska Bogusława, 2005, Nieodpłatna praca kobiet i próby jej wyceny, http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/fe007budrowska.pdf [28.01.2009].
Burkart Günter, Koppetsch Cornelia, 1999, Die Illusion der Emanzipation. Zur Wirksamkeit latenter Geschlechtsnormen in Milieuvergleich, UVK, Konstanz.
Doucet Andrea, 2001, „You See the Need Perhaps More Clearly Than I Have”: Exploring Gendered Processes of Domestic Responsibility, „Journal of Family Issues”, t. 22, s. 328–357.
Drozdowski Rafał, Krajewski Marek (red.), 2008, Wyobraźnia społeczna. Horyzonty — źródła — dynamika, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Duch-Krzystoszek Danuta, 2007, Kto rządzi w rodzinie, Socjologiczna analiza relacji w małżeństwie, IFiS PAN, Warszawa.
Duerr Hans Peter, 1988, Nacktheit und Scham (Der Mythos vom Zivilisationsprozeß, t. 1), Suhrkamp, Frankfurt am Main.
Duerr Hans-Peter, 1997, Der Erotische Leib (Der Mythos vom Zivilisationsprozeß, t. 4), Suhrkamp, Frankfurt am Main.
Elias Norbert, 2008, Społeczeństwo jednostek, tłum. Janusz Stawiński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Festinger Leon, 2007, Teoria dysonansu poznawczego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Giddens Anthony, 2001, Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, tłum. Alina Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Giddens Anthony, 2003, Stanowienie społeczeństwa. Zarys teorii strukturacji, tłum. Stefan Amsterdamski, Zysk i S-ka, Poznań.
Giddens Anthony, 2006 [1992], Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach, tłum. Alina Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Giza-Poleszczuk Anna, 2005, Rodzina a system społeczny. Reprodukcja i kooperacja w perspektywie interdyscyplinarnej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Gdula Maciej, 2009, Trzy dyskursy miłosne, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Hinz Michael, 2002, Der Zivilisationsprozess: Mythos oder Realität? Wissenschaftliche Untersuchungen zur Elias-Duerr-Kontroverse, Leske+Budrich, Opladen.
Holmes Mary, 2004, The Precariousness of Choice in the New Sentimental Order: A Response to Bawin-Legros, „Current Sociology”, t. 52, s. 251–257.
Jamieson Lynn, 1999, Intimacy Transformed? A Critical Look at the «Pure Relationship», „Sociology”, t. 33, s. 477–494.
Jewdokimow Marcin, Garncarek Magdalena, 2008, W pół kroku. Single o sobie samych, „Societas/Communitas”, nr 4–5.
Kaufmann Jean-Claude, 1994, Schmutzige Wäsche. Zur ehelichen Konstruktion von Alltag, UVK, Konstanz.
Kaufmann Jean-Claude, 1999, Mit Leib und Seele. Theorie der Haushaltstätigkeit, UVK, Konstanz.
Kaufmann Jean-Claude, 2002, Singlefrau und Märchenprinz: Warum viele Frauen lieber allein leben, UVK, Konstanz.
Kaufmann Jean-Claude, 2004, Ego. Socjologia jednostki, tłum. Krzysztof Wakar, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Kaufmann Jean-Claude, 2005, Der morgen danach. Wie eine Liebesgeschichte entsteht, Goldmann, München.
Künzler Jan, 1994, Familiale Arbeitsteilung. Die Beteiligung von Männern an der Hausarbeit, Kleine Verlag, Bielefeld.
Lew-Starowicz Zbigniew, 2007, Intymność i refleksyjność (recenzja książki Przemiany intymności A. Giddensa), „Nowe Książki”, nr 3.
Luhmann Niklas, 2003, Semantyka miłości. O kodowaniu intymności, tłum. Jerzy Łoziński, Scholar, Warszawa.
Marody Mirosława, 1996, Pojęcie wartości w wyjaśnianiu zachowań społecznych, w: Mirosława Marody, Ewa Gucwa-Leśny (red.), Podstawy życia społecznego w Polsce, Instytut Studiów Społecznych, Warszawa.
Marody Mirosława, Giza-Poleszczuk Anna, 2004, Przemiany więzi społecznych, Scholar, Warszawa.
Marody Mirosława, Giza-Poleszczuk Anna, 2006, W uwięzi więzi (społecznych), „Societas/Communitas”, nr 1.
Meuser Michael, 1998a, Geschlecht und Männlichkeit: soziologische Theorie und kulturelle Deutungsmuster, Opladen.
Meuser Michael, 1998b, Vergesellschaftete Intimität. Geschlechterpolitik und Liebe, w: Kornelia Hahn, Günter Burkart (red), Liebe am Ende des 20. Jahrhunderts. Studien zur Soziologie intimer Beziehungen, Leske+Budrich, Opladen.
Przybył Iwona, Żurek Aldona, 2007, Tożsamość socjologii rodziny — utrata czy tworzenie nowych podstaw badawczych. Kondycja polskiej socjologii rodziny w ostatnim piętnastoleciu, w: Końce i początki. Socjologiczne podsumowania, socjologiczne zapowiedzi, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Ronek Grzegorz, 2008, Koncepcja demokratycznej rodziny Anthony’ego Giddensa, w: Wojciech Muszyński, Ewa Sikora (red.), Miłość, wierność i uczciwość na rozstajach współczesności.
Kształty rodziny współczesnej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Sanchez Laura, 1994, Material Resources, Family Structure Resources, and Husbands’, Housework Participation: A Cross-National Comparison, „Journal of Family Issues”, t. 15, s. 379–402.
Schmidt Filip, 2010, Teorie kuchenne. Dialektyka przyzwyczajeń i refleksyjności w koncepcji Jeana-Claude’a Kaufmanna, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1.
Schmidt Günter, 2004, Das neue Der Die Das. Über die Moderniesierung des Sexuellen, Psychosozial Verlag, Gießen.
Schmidt Günter i in., 2006, Beziehungsformen und Beziehungsverläufe im sozialen Wandel.
Eine empirische Studie an drei Generationen, „Zeitschrift für Sexualforschung” nr 16, s. 1–38.
Schröter Michael, 1997, Erfahrungen mit Norbert Elias. Gesammelte Aufsätze, Suhrkamp, Frankfurt.
Sekuła Elżbieta Anna, 2006, Giddens o miłości i nie tylko [recenzja książki Przemiany intymności A. Giddensa], „Kultura Popularna”, nr 4.
Starke Kurt, 2005, Nichts als die reine Liebe. Beziehungsbiographien und Sexualität im sozialen und psychologischen Wandel, Pabst, Lengerich.
Szczepańska Joanna, 2006, Kobiety i mężczyźni o podziale obowiązków domowych, raport CBOS, lipiec 2006, http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2006/K_183_06.PDF [10.01.2008].
Titkow Anna, 2006, Tożsamość polskich kobiet: ciągłość, zmiana, konteksty, IFiS PAN, Warszawa.
Titkow Anna, Duch-Krzystoszek Danuta, Budrowska Bogusława, 2004, Nieodpłatna praca kobiet: mity, realia, perspektywy, IFiS PAN, Warszawa
Wouters Cas, 1999, Informalisierung Norbert Elias’ Zivilisationstheorie und Zivilisationsprozesse im 20. Jahrhundert, Westdeutscher Verlag, Opladen.
Wouters Cas, 2004, Sex and Manners: Female Emancipation in the West 1890–2000, Sage, London.
Żurek Aldona, 2008, Single: żyjąc w pojedynkę, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
