Podatność młodzieży na ubóstwo i wykluczenie społeczne
Abstrakt
The author presents a multi-aspectual picture of the situation of young people in Poland in a comparative framework. This confirms the theory of the susceptibility of young people to the threats to the equilibrium of their development. These are both universal problems, universal for the period of entering adulthood, as well as specific ones connected with countries in transformation like Poland. This is observable in many spheres: somatic and psychological health, access to education of adequate quality and fitted to the job market, intellectual and social development and in relationships with the family and surrounding environment. In Poland the study showed that the main problem, to a greater extent than in countries of the EU were the result of limitations on access to healthcare institutions and education and lacks in the infrastructure of public life. The situation of young people entering the job market from school is dramatically bad. There are disturbing indications of their weak social participation, lack of involvement in general matters and escape into a world created by the electronic media. The ability to overcome these limitations is exhibited only by the young people from the wealthier households, which is decisive in the creation of social inequalities during their childhood and adolescence which later only become more permanent and deeper. A specific positive characteristic of young people in Poland (and their parents) is their relatively high educational aspirations, which correctly applied — in the structure of schools allowing them to achieve skills and qualifications suitable for their needs — can have positive effects on the job marketplace and socio-economic development. This however requires a reorientation of the system of middle and higher education to the production of quality, open to social change and awakening and supporting initiative and innovation. The European Commission has taken the initiative in this regard, proposing the Strategy for Youth — Investing and Empowering.
Słowa kluczowe
Polska młodzież; edukacja; rynek pracy; wykluczenie
Bibliografia
Allmendinger Jutta, Leibfried Stephan, 2003, Education and the Welfare State. Germany’s Poverty and Plenty and the Many Worlds of “Competence Distribution” in the EC and the OECD, „Journal of European Social Policy”, t. 13, s. 63–81.
Badescu Mircea, 2008, Improving the Scope of Indicators for Monitoring Developments in Vocational Education and Training in Europe, Joint Research Centre (JRC) Scientific and Technical Report, European Commission, Brussels.
Białek Ewa D., 2009, Zrównoważony rozwój dziecka w świetle nowych wyzwań, Wydawnictwo Impuls, Białystok.
Binkowska-Bury Monika, 2009, Zachowania zdrowotne młodzieży akademickiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
Bjarnason Thoroddur i in., 2004, Divorce, Cohort Characteristics, and Changes in Youth Suicide Rates: A Multinational, Time-Series Analysis. Paper presented at the annual meeting of the American Sociological Association (http://www.allacademic.com/meta/p109884_index.html).
Brook Anne-Maria, 2008, Raising Education Achievement and Breaking the Cycle of Inequality in the United Kingdom, OECD Economics Department Working Papers nr 633, Paris.
Bruecker Herbert, 2009, Labour Mobility within the EU in the Context of Enlargement and the Functioning of the Transitional Arrangements, raport z wykonania projektu dla Komisji Europejskiej zrealizowanego w IAB, Norymberga.
Carter Richard, 2005, Family Matters: A Study of Institutional Childcare in Central and Eastern Europe and The Former Soviet Union, Every Child, London.
Federowicz Michał (red.), 2007, Umiejętności polskich gimnazjalistów. Pomiar. Wyniki. Zadania testowe z komentarzami, IFiS PAN, Warszawa.
Frindt Anna, 2005, Czy warto być dorosłym? Społeczno-kulturowe uwarunkowania pojęcia dorosłości w świadomości młodzieży wielkomiejskiej, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.
Giermanowska Ewa, Racław-Markowska Mariola, 2007, Lisy usamodzielnianych wychowanków domów dziecka; w Elżbieta Tarkowska (red.), Ubóstwo i wykluczenie społeczne młodzieży, IPiSS, Warszawa.
Grzelak Szymon, 2009, Profilaktyka ryzykownych zachowań seksualnych młodzieży. Aktualny stan badań na świecie i w Polsce, Rubikon, Kraków.
Imamura Mari i in., 2007, Factors Associated with Teenage Pregnancy in the European Union Countries: A Systematic Review, „European Journal of Public Health”, t. 17, nr 6, s. 630–636.
Kiersztyn Anna, 2008, Czy bieda czyni złodzieja? Związki między bezrobociem, ubóstwem a przestępczością, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Klasen Stephen, 1998, Social Exclusion, Children, and Education: Conceptual and Measurement Issues, OECD (materiał konferencyjny).
Lwow Felicja, Dunajska Katarzyna, Milewicz Andrzej, 2007, Występowanie czynników ryzyka jadłowstrętu psychicznego i bulimii u 18-letnich dziewcząt, „Endokrynologia, Otyłość, Zaburzenia Przemiany Materii”, t. 3, nr 3.
Mazur Joanna, Woynarowska Barbara, 2004, Mierniki nierówności społecznych w badaniach ankietowych młodzieży szkolnej, „Przegląd Epidemiologiczny”, nr 58, s. 377–390.
Menchini Leonardo, Marnie Sheila, Tiberti Luca 2009, Child Well-Being in Eastern Europe and Central Asia: A Multidimensional Approach, Innocenti Working Paper 20, UNICEF Innocenti Research Centre, Florence.
Mianowska Edyta, 2008, Strategie społecznego uczestnictwa młodzieży, Impuls, Kraków.
Parens Erik, Johnston Josephine, 2008, Mental Health in Children and Adolescents, w: Mary Crowley (red.), From Birth to Death and Bench to Clinic: The Hastings Center Bioethics Briefing Book for Journalists, Policymakers, and Campaigns, The Hastings Center, New York.
Robson Karen, Berthoud Richard, 2003, Teenage Motherhood in Europe: A Multi-Country Analysis of Socioeconomic Outcomes, „European Sociological Review”, t. 19, s. 451–466.
Rożnowski Bohdan, 2009, Przechodzenie młodzieży z systemu edukacji na rynek pracy w Polsce, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Ryan-Krause Patricia i in., 2009, Developmental Status of Children of Teen Mothers: Contrasting Objective Assessment with Maternal Reports, „Pediatric Health Care”, t. 23, nr 5, s. 303–309.
Szafraniec Krystyna, 2009, Jacy są młodzi Polacy?, w: W poszukiwaniu portretu Polaków, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk.
Syrek Ewa, 2008, Zdrowie i wychowanie a jakość życia. Perspektywy i humanistyczne orientacje poznawcze, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Szymborski Janusz, Jakóbik Krzysztof (red.), 2008, Zdrowie dzieci i młodzieży w Polsce, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich–GUS, Warszawa.
Tarkowska Elżbieta (red.), 2007, Ubóstwo i wykluczenie społeczne młodzieży, IPiSS, Warszawa.
Tarkowska Elżbieta, 2009, Młodzież i jej świat społeczny, w: Więzi społeczne i przemiany gospodarcze. Polska i inne kraje gospodarcze, praca zbiorowa, IPiSS–Wydział Nauk Społecznych UW, Warszawa.
Wajszczyk Bożena i in., 2008, Jakościowa ocena żywienia młodzieży w okresie pokwitania, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, t. 89, nr 1.
Wąsowska K., 2007, „Wagary jako przejaw oporu wobec szkoły”, niepublikowana praca magisterska, obroniona w Instytucie Socjologii UW, Warszawa (za: Zahorska 2009).
Zahorska Marta, 2009, Równi, równiejsi i… najmniej równi, czyli o społecznych barierach w dostępie do edukacji, „Polityka Społeczna”, nr 9: Polityka społeczna wobec dziecka.
Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum; Instytut Pracy i Spraw Socjalnych Polska
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
