Głos z zewnątrz w dyskursie publicznym. Przypadek Oriany Fallaci
Abstrakt
The paper presents the concept of “a voice from outside” — a specific discursive position of an author and their work which is constructed in a process of defining the social distances between an author and a public discourse. The category of a voice from outside derives from the tradition of social constructionism, Foucaultian approaches to discourse and the responsive phenomenology of „a stranger” by Bernhard Waldenfels. In this paper, the concept of the voice from outside is introduced on the basis of a case study of Oriana Fallaci, a journalist, and author of a controversial essay The Rage and the Pride. The discourse analysis covers the press articles published in Polish mainstream daily and weekly newspapers in 2001–2006 and discusses three major types representations of Fallaci’s text in the public discourse in Poland, as: (1) the voice of “a guilty” conscience, (2) a “politically incorrect” voice of Western elites and (3) an anti-voice.
Słowa kluczowe
dyskurs publiczny; głos z zewnątrz; społeczny konstrukcjonizm; fenomenologia responsywna; postkolonializm; Michel Foucault
Bibliografia
Alexander Jeffrey C., 2004, Towards a Theory of Cultural Trauma, w: Jeffrey C. Alexander i in. (red.), Cultural Trauma and Collective Identity, University of California Press, Berkeley.
Berger Peter L., Luckmann Thomas, 1983, Społeczne tworzenie rzeczywistości, tłum. Józef Niżnik, PIW, Warszawa.
Booth Wayne C., 2004, Rodzaje narracji, w: Michał Głowiński (red.), Narratologia, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Bouchard Guy, 2003, Michel Foucault: Unité ou dispersion de l’oeuvre?, „Laval théologique et philosophique”, t. 59, nr 3.
Czyżewski Marek, Dunin Kinga, Piotrowski Andrzej (red.), 1991, Cudze problemy. O ważności tego, co nieważne. Analiza dyskursu publicznego w Polsce, Ośrodek Badań Społecznych, Warszawa.
Czyżewski Marek, Kowalski Sergiusz, Piotrowski Andrzej (red.), 1997, Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego, Aureus, Kraków.
Fallaci Oriana, 1993, Dzięki Bogu, jestem twarda. Z Orianą Fallaci rozmawia Daniel Passent, „Polityka”, nr 21.
Fallaci Oriana, 2001, Wściekłość i duma, „Gazeta Wyborcza”, 6–7 października.
Fallaci Oriana, 2003, Wściekłość i duma, tłum. Krzysztof Hejwowski, Cyklady, Warszawa.
Fallaci Oriana, 2004, Siła rozumu, tłum. Joanna Wajs, Cyklady, Warszawa.
Fallaci Oriana, 2005, Apokalipsa. Wywiad z samą sobą, tłum. Joanna Wajs, Cyklady, Warszawa.
Foucault Michel, 2002, Porządek dyskursu, tłum. Michał Kozłowski, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Gebert Konstanty, 2001, Cham europejski, „Gazeta Wyborcza”, 13–14 października.
Golinczak Michalina, 2008, Postkolonializm. Przed użyciem wstrząsnąć!, „Recykling Idei”, nr 10.
Hall Aleksander, 2001, Donośny głos Fallaci, „Gazeta Wyborcza”, 13–14 października.
Janion Maria, 2006, Niesamowita Słowiańszczyzna, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Jędrysik Miłada, 2001, Majestat i obsesja, „Gazeta Wyborcza”, 6–7 października.
Jędrysik Miłada, 2004, Rozum w cieniu furii, „Gazeta Wyborcza”, 12–13 czerwca.
Jędrzejczyk-Kuliniak Katarzyna, 2007, Konflikt między cywilizacjami w publicystyce O. Fallaci, w: Magdalena Ratajczak (red.), Multikulturalizm w sferze mediów, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Moore David Chioni, 2001, Is the Post- in Postcolonial the Post- in Post-Soviet? Towardsa Global Postcolonial Critique, „PMLA”, t. 116, nr 1.
Park Robert E., Burgess Ernest W, McKenzie R. D., 1970, The City, The University of Chicago Press, Chicago.
Piekarski Ireneusz, 2006, Zanim rozległy się „Głosy w ciemności”. Albo o relacjach między tekstami jednego autora. Czyli tam i z powrotem, „Teksty Drugie”, nr 5.
Said Edward W., 1972, Michel Foucault as an Intellectual Imagination, „Boundary 2”, t. 1, nr 1.
Said Edward W., 2005, Orientalizm, Zysk i S-ka, Poznań.
Schütze Fritz, 1981, Prozeßstrukturen des Lebensablaufs, w: Joachim Matthes, Arno Pfeiffenberger, Manfred Stosberg (red.), Biographie in handlungswissenschaftlicher Perspektive, Verlag der Nürnberger Forschungsvereinigung, Nürnberg.
Skórczewski Dariusz, 2006, Postkolonialna Polska — projekt (nie)możliwy, „Teksty Drugie”, nr 1–2.
Śpiewak Paweł, 2005, Między indywidualizmem a niezależnością, w: Henryk Domański, Andrzej Rychard, Paweł Śpiewak, Polska jedna czy wiele?, Trio, Warszawa.
Thompson Ewa, 2000, Trubadurzy imperium, tłum. Anna Sierszulska, Universitas, Kraków.
Thompson Ewa, 2006, Sarmatyzm i postkolonializm, „Europa. Tygodnik Idei”, nr 137.
Turner Victor, 2004, Liminalność i communitas, w: Marian Kempny, Ewa Nowicka (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Turner Victor, 2005, Gry społeczne, pola i metafory, tłum. Wojciech Usakiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Waldenfels Bernhard, 2002, Topografia obcego. Studia z fenomenologii obcego, tłum. Janusz Sidorek, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Waldenfels Bernhard, 2009, Podstawowe motywy fenomenologii obcego, tłum. Janusz Sidorek, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Wasilewski Jacek, 2006, Retoryka dominacji, Trio, Warszawa.
Uniwersytet Łódzki Polska
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
