Obraz Niemca we wspomnieniach nowych mieszkańców niemieckiego miasta
Abstrakt
The author tries to analyse the picture of a German as emerging from biographical interviews with the oldest generation of the new inhabitants of an ex-German town (Krzyż, German Kreuz Ostb.), the first post-war settlers in the “recovered territories”. The author shows how people coming from the Polish Eastern Borderland, Great Poland and Central Poland remember their pre-war German neighbours, the German invaders and the Germans expelled from Krzyż. The reason for the predominantly favourable picture of a German may be found in the experiences of the interviewees’ lives, who during the war and in the post-war period suffered the greatest wrongs not on the part of the Germans, but the Soviets. It is also noteworthy that the repatriates from the Eastern Borderland perceive a similarity between the fate of the Poles and Germans expelled from their homes, though they do not deny the Germans’ guilt and responsibility for starting World War II.
Słowa kluczowe
pamięć biograficzna; pamięć historyczna; stosunki polsko-niemieckie; Ziemie Odzyskane; przesiedlenia; narracja biograficzna
Bibliografia
Bokszański Zbigniew, 1996, Obrazy innych etnicznie a tożsamość narodowa, w: Marek Czyżewski, Andrzej Piotrowski, Alicja Rokuszewska-Pawełek (red.), Biografia a tożsamość narodowa, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
Czarnuch Zbigniew, 1997, Oswajanie krajobrazu. Polscy osadnicy w dorzeczu dolnej Warty, w: Zbigniew Mazur (red.), Wokół niemieckiego dziedzictwa kulturowego na Ziemiach Zachodnich i Północnych, Instytut Zachodni, Poznań.
Czyżewski Marek, 1996, Repatrianci i wypędzeni: wzajemne uprzedzenia w relacjach biograficznych, w: Marek Czyżewski, Andrzej Piotrowski, Alicja Rokuszewska-Pawełek (red.), Biografia a tożsamość narodowa, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
Dmitrów Edmund, 1987, Niemcy i okupacja hitlerowska w oczach Polaków. Poglądy i opinie z lat 1945–1948, Czytelnik, Warszawa.
Fałkowski Mateusz, 2006, Razem w Unii. Niemcy w oczach Polaków 2000–2005, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
Frantzioch Marion, 1996, Socjologiczne aspekty problemu wypędzenia Niemców, w: Hubert Orłowski, Andrzej Sakson (red.), Utracona ojczyzna. Przymusowe wysiedlenia, deportacje i przesiedlenia jako wspólne doświadczenie, Instytut Zachodni, Poznań.
Helling Ingeborg K., 1990, Metoda badań biograficznych, w: Jan Włodarek, Marek Ziółkowski (red.), Metoda biograficzna w socjologii, Wydawnictwo PWN, Warszawa–Poznań.
Jankowiak Stanisław, 1996, Wyjazdy ludności niemieckiej z Pomorza, Warmii i Mazur w latach 1945–1959, w: Andrzej Sakson (red.), Pomorze — trudna ojczyzna? Kształtowanie się nowej tożsamości 1945–1995, Instytut Zachodni, Poznań.
Kaźmierska Kaja, 1996, Wywiad narracyjny — technika i pojęcie analityczne, w: Biografia a tożsamość narodowa, Marek Czyżewski, Andrzej Piotrowski, Alicja Rokuszewska-Pawełek (red.), Wydawnictwo UŁ, Łódź.
Kaźmierska Kaja, 1999, Doświadczenia wojenne Polaków a kształtowanie tożsamości etnicznej. Analiza narracji kresowych, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Kochanowska Janina, 2000, Losy zabytków sakralnych Pomorza Zachodniego podczas wojny i w pierwszych latach powojennych, w: Zbigniew Mazur (red.), Wspólne dziedzictwo? Ze studiów nad stosunkiem do spuścizny kulturowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych, Instytut Zachodni, Poznań.
Mach Zdzisław, 1998, Niechciane miasta. Migracja i tożsamość społeczna, Universitas, Kraków.
Madajczyk Piotr, 2001, Niemcy polscy 1944–1989, Oficyna Nowa, Warszawa.
Romanow Zenon, 1996, Polityka władz polskich wobec ludności niemieckiej na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1958, w: Andrzej Sakson (red.), Pomorze — trudna ojczyzna? Kształtowanie się nowej tożsamości 1945–1995, Instytut Zachodni, Poznań.
Sakson Andrzej, 1993, Niemcy w świadomości społecznej Polaków, w: Anna Wolff-Powęska (red.), Polacy wobec Niemców. Z dziejów kultury politycznej Polski 1945–1989, Instytut Zachodni, Poznań.
Szkoła Nauk Społecznych przy IFiS PAN; Fundacja Ośrodka Karta Polska
https://orcid.org/0000-0001-5575-4123
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
