Przestrzeń muzeum a polityka traumy
Abstrakt
The article analyses how the representation of the traumatic past in a museum may affect the shaping of national identity. In the first part, which refers to several theoretical traditions (psychoanalysis, narrativism, critical theory), the author discusses the relations between the representation of the past and the interpretation of the collective trauma offered to the spectator. In the second part these phenomena are analysed on the basis of three museums: Yad Vashem in Jerusalem, Terror Háza in Budapest and the Museum of the Warsaw Uprising.
Słowa kluczowe
pamięć zbiorowa; muzeum; trauma; nacjonalizm
Bibliografia
Althusser Louis, 1983, Ideologie i aparaty ideologiczne państwa: wskazówki dla poszukiwań, tłum. Bogusław Ponikowski i Joanna Gajda, Biblioteka KK i WRN ZSP, Warszawa.
Ankersmit Frank, 2004, Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii historiografii, tłum. Ewa Domańska i in., Universitas, Kraków.
Basiuk Tomasz, Graff Agnieszka, 2005, Fałszerstwo Wilkomirskiego: trauma jako konwencja kulturowa i narracyjna, w: Katarzyna Chmielewska i in. (red.), Stosowność i forma. Jak opowiadać o Zagładzie?, Universitas, Kraków.
Benjamin Walter, 1996, O pojęciu historii, tłum. Krystyna Krzemieniowa, w: Walter Benjamin, Anioł historii, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Bennett Tony, 1995, The Birth of Museum: History, Theory, Politics, Routledge, London–New York.
Bilewicz Michał, 2004, Muzea Holokaustu: psychologia pamięci i tożsamości, „Rubikon”, nr 1–4.
Bodnar John, 2000, Pierre Nora, National Memory, and Democracy: A Review, „The Journal of American History”, t. 87, nr 3, s. 951–963.l
Foucault Michel, 1999, Les Anormaux: Cours au Collège de France (1974–1975), Seuil-Gallimard, Paris.
Freud Sigmund, 1991, Przypominanie, powtarzanie i przepracowanie, tłum. Anna Czownicka, w: Kazimierz Pospiszyl, Zygmunt Freud. Człowiek i dzieło, Ossolineum, Wrocław.
Freud Sigmund, 2001, Histeria i lęk, tłum. Robert Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa.
Herman Judith Lewis, 2004, Przemoc. Uraz psychiczny i powrót do równowagi, tłum. Anna i Małgorzata Kacmajor, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Huyssen Andreas, 2003, Present Pasts: Urban Palimpsests and the Politics of Memory, Stanford University Press, Stanford.
Janion Maria, 1998, Płacz generała: Eseje o wojnie, Sic!, Warszawa.
Krzywicka Irena, 2002, Wyznania gorszycielki, Czytelnik, Warszawa.
LaCapra Dominick, 2001, Writing History, Writing Trauma, Johns Hopkins University Press, Baltimore–London.
Mosse George L., Nationalism and Sexuality: Middle-Class Morality and Sexual Norms in Modern Europe, The University of Wisconsin Press, Madison–London.
Nijakowski Lech M., 2007, Polityka pamięci w Polsce a przemoc symboliczna: instytucje i konflikty, w: Małgorzata Głowacka-Grajper, Ewa Nowicka, Jak się dzielimy i co nas łączy? Przemiany wartości i więzi we współczesnym społeczeństwie polskim, Nomos, Kraków.
Novick Peter, 1999, The Holocaust in American Life, Houghton Miffin Company, Boston–New York.
Santner Eric L., 1992, History beyond the Pleasure Principle: Some Thoughts on the Representation of Trauma, w: Saul Friedlander (red.), Probing the Limits of Representation: Nazism and the „Final Solution”, Harvard University Press, Cambridge, Mass.–London.
Segev Tom, 2000, The Seventh Million: The Israelis and the Holocaust, tłum. Haim Watzman, Henry Holt, New York.
Szacka Barbara, 2006, Czas przeszły, pamięć, mit, Scholar, Warszawa.
Todorov Tzvetan, 2001, In Search of Lost Crimes, „The New Republic”, nr 4.
White Hayden, 2000, Poetyka pisarstwa historycznego, tłum. Ewa Domańska, Marek Wilczyński i in., Universitas, Kraków.
Žižek Slavoj, 2001, Przekleństwo fantazji, tłum. Adam Chmielewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Uniwersytet Warszawski; Warszawski Uniwersytet Medyczny Polska
https://orcid.org/0000-0001-5205-181X
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
