Dzielenie się w mediach społecznościowych: między logiką algorytmu a potrzebą uspołecznienia
Abstrakt
Pośród wielu zmian społeczno-kulturowych, do których prowadzą procesy cyfryzacji, warto zwrócić uwagę na nowe formy dzielenia się zapośredniczone lub zorganizowane wokół mediów społecznościowych. Od praktyki regulowanej złożonym systemem wzajemnych zobowiązań oraz oczekiwań (moralność grupowa), dzielenie się dryfuje w kierunku aktywności stymulowanej algorytmicznie, której istotą nie jest przetrwanie, ale uzależnienie, sprzedaż lub chęć pokazania się. Mimo technologicznie stymulowanych przemian dzielenie się pozostaje jedną z najważniejszych (kotwiczących) praktyk uspołeczniających, zapewniających trwanie społeczeństwom po-nowoczesnym. W odróżnieniu od epoki przedinternetowej, proces włączania jednostek do szerszych całości społecznych poprzez dzielenie się zorganizowany jest jednak wokół nowych wzorców, nowych podzielanych znaczeń, alternatywnych sposobów rozumienia i objaśniania świata. W dynamicznie zmieniającym się układzie powiązań społecznych, media społecznościowe stały się ważnym źródłem sensów, trwałym punktem odniesienia, który pozwala wielu użytkownikom uzyskać czasowe choćby panowanie nad płynną rzeczywistością. Stabilność będącą efektem przebywania jednostek w mniej lub bardziej trwałych układach współzależności coraz częściej zapewnia praktyka dzielenia się, bez której media społecznościowe nie mogłyby istnieć.
Słowa kluczowe
dzielenie się; media społecznościowe; teoria praktyk społecznych; koncepcja wspólnot praktyk
Bibliografia
Aral Sinan, 2020, The Hype Machine: How Social Media Disrupts Our Elections, Our Economy, and Our Health and How We Must Adapt, HarperCollins Publishers, New York.
Batorski Dominik, 2012, Kultura w Sieci — swoboda dostępu, wolność użycia, w: Mirosław Filiciak, Justyna Hofmokl, Alek Tarkowski (red.), Obiegi kultury. Społeczna cyrkulacja treści, Warszawa.
Batorski Dominik, 2015, Filtrowanie społecznościowe w Internecie — nowy sposób docierania do treści i jego konsekwencje, „Studia Medioznawcze”, nr 3.
Belk Russell, 2007, Why Not Share Rather than Own?, „Annals of the American Academy of Political and Social Science”, nr 611.
Belk Russell, 2014a, Sharing versus Pseudo-Sharing in Web 2.0, „Anthropologist”, nr 1.
Belk Russell, 2014b, You Are What You Can Access: Sharing and Collaborative Consumption Online, „Journal of Business Research”, nr 8.
Benkler Yochai, 2004, Sharing Nicely: On Shareable Goods and the Emergence of Sharing as a Modality of Economic Production, „The Yale Law Journal”, nr 2.
Bennett W. Lance, Segerberg Alexandra, 2012, The Logic of Connective Action, „Information, Communication and Society”, nr 5.
Bourdieu Pierre, 2007, Szkic teorii praktyki: poprzedzony trzema studiami na temat etnologii Kabylów, tłum. Wiesław Kroker, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty.
Boyd Danah, 2010, Social Network Sites as Networked Publics: Affordances, Dynamics, and Implications, w: Zizi Papacharissi (red.), Networked Self: Identity, Community, and Culture on Social Network Sites, Routledge, London.
Bukowski Andrzej, Nóżka Marcjanna, Smagacz-Poziemska Marta, Kurnicki Karol, 2018, Parkowanie i troska. Teoria praktyki w badaniach nad osiedlami wielkomiejskimi, „Przegląd Socjologiczny”, nr 1.
Carr Nicholas, 2010, The Shallows: What the Internet Is Doing to Our Brains, W.W. Norton & Company, New York–London.
Couldry Nick, 2004, Theorising Media as Practice, „Social Semiotics”, nr 2.
Dunbar Robin, 2021, Przyjaciele. O prawdziwej mocy naszych najważniejszych relacji, tłum. Łukasz Lamża, Copernicus Center Press, Kraków.
Elias Norbert, 2008, Społeczeństwo jednostek, tłum. Janusz Stawiński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Filipek Kamil, 2020, The Meanings of Sharing: On Facebook Sharing Strategies among Polish Migrants in Germany and the UK, „Communications: The European Journal of Communication Research”, nr 2.
Filiciak Mirosław, Hofmokl Justyna, Tarkowski Alek, 2014, Obiegi kultury. Społeczna cyrkulacja treści, Warszawa.
Fuchs Christian, 2014, Social Media and the Public Sphere, „TripleC”, nr 1.
Fuchs Christian, 2015, Culture and Economy in the Age of Social Media, Routledge, New York.
Gibson James Jerome, 1977, The Theory of Affordances, w: Robert Shaw, John Bransford (red.), Perceiving, Acting, and Knowing: Toward an Ecological Psychology, Routledge, London.
Giddens Anthony, 2003, Stanowienie społeczeństwa. Zarys teorii strukturacji, tłum. Stefan Amsterdamski, Zysk i S-ka, Poznań.
Granovetter Mark, 1973, The Strength of Weak Ties, „The American Journal of Sociology”, nr 6.
Halawa Mateusz, 2013, Facebook — platforma algorytmicznej towarzyskości i technologia siebie, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4.
Homans George C., 1958, Social Behaviour as Exchange, „American Journal of Sociology”, nr 6.
Horwitz Jeff, Scheck Justin, 2021, Facebook Increasingly Suppresses Political Movements It Deems Dangerous, „The Wall Street Journal” (https://www.wsj.com/articles/facebook-suppresses-political-movements-patriot-party-11634937358 [22.10.2021]).
Humphreys Ashlee, 2016, Social Media. Enduring Principle, Oxford University Press, Oxford–New York.
Jemielniak Dariusz, 2018, Socjologia 2.0. O potrzebie łączenia Big Data z etnografią cyfrową, wyzwaniach jakościowej socjologii cyfrowej i systematyzacji pojęć, „Studia Socjologiczne”, nr 2.
John Nicholas A., 2012, Sharing and Web 2.0: The Emergence of a Keyword, „New Media & Society”, nr 2.
Kaplan Andreas M., Haenlein Michael, 2010, Users of the World, Unite! The Challenges and Opportunities of Social Media, „Business Horizons”, nr 1.
Kennedy Jenny, 2016, Conceptual Boundaries of Sharing, „Information Communication and Society”, nr 4.
Lessig Lawrence, 2005, Wolna kultura, tłum. zbiorowe, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
Majchrzak Ann, Faraj Samer, Kane Gerald C., Azad Bijan, 2013, The Contradictory Influence of Social Media Affordances on Online Communal Knowledge Sharing, „Journal of Computer-Mediated Communication”, nr 1.
Malinowski Bronisław, 1987, Argonauci Zachodniego Pacyfiku, tłum. Barbara Olszewska-Dyoniziak i Sławoj Szynkiewicz, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Marody Mirosława, 2014, Jednostka po nowoczesności. Perspektyw socjologiczna, Scholar, Warszawa.
Marody Mirosława, Giza-Poleszczuk Anna, 2004, Przemiany więzi społecznych, Scholar, Warszawa.
Marres Noortje, 2017, Digital Sociology: The Reinvention of Social Research, Polity Press, London.
Matuszewski Paweł, 2019, Selective Exposure on Polish Political and News Media Facebook Pages, „Polish Sociological Review”, nr 2.
Mauss Marcel, 1973, Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społeczeństwach archaicznych, tłum. Krzysztof Pomian, w: Marcel Mauss, Socjologia i antropologia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Mead George, 1975, Umysł, osobowość i społeczeństwo, tłum. Zofia Wolińska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Meikle Graham, 2016, Social Media: Communication, Sharing and Visibility, Routledge, London, New York.
Nowak Jakub, 2018, Social media jako sieci obiegu przekazów medialnych, „Nowe Media”, nr 3.
Reckwitz Andreas, 2002, Toward a Theory of Social Practices: A Development in Culturalist Theorizing, „European Journal of Social Theory”, nr 2.
Rodak Olga, 2017, Twitter jako przedmiot badań socjologicznych i źródło danych społecznych: perspektywa konstruktywistyczna, „Studia Socjologiczne”, nr 3.
Schatzki Theodore R., 1996, Social Practices: A Wittgensteinian Approach to Human Activity and the Social, Cambridge University Press, Cambridge–New York–Melbourne.
Schatzki Theodore R., 2002, The Site of the Social, The Pennsylvania State University Press, University Park.
Schatzki Theodore R., Knorr Cetina Karin, von Savigny Eike, 2001, The Practice Turn in Contemporary Theory, Routledge, London–New York.
Sikorska Małgorzata, 2018, Teorie praktyk jako alternatywa dla badań nad rodziną prowadzonych w Polsce, „Studia Socjologiczne”, nr 2.
Smagacz-Poziemska Marta, 2018, Praktyki życia codziennego w wielkomiejskim osiedlu: ku nowym formom życia wspólnotowego?, „Miscellanea Anthropologica et Sociologica”, nr 1.
Stachura Krzysztof, 2018, Towarzyskość jako forma uspołecznienia w epoce cyfrowej, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk.
Swidler Ann, 2001, What Anchors Cultural Practices, w: Theodore R. Schatzki, Karin Knorr Cetina, Eike von Savigny (red.), The Practice Turn in Contemporary Theory, Routledge, London–New York.
Toczyński Piotr, 2014, O sednie terminu social media. Web 2.0 a sprawność użytkowników w „generowaniu treści”, „Kultura Popularna”, nr 3.
van Dijck José, 2015, After Connectivity: The Era of Connectication, „Social Media + Society”, nr 1.
Whiting Anita, Williams David, 2013, Why People Use Social Media: A Uses and Gratifications Approach, „Qualitative Market Research: An International Journal”, nr 4.
Widlok Thomas, 2013, Sharing: Allowing Others to Take What Is Valued, „HAU: Journal of Ethnographic Theory”, nr 2.
Zuboff Shoshana, 2020, Wiek kapitalizmu inwigilacji. Walka o przyszłość ludzkości na nowej granicy władzy, tłum. Alicja Unterschuetz, Zysk i S-ka, Poznań.
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Polska
https://orcid.org/0000-0003-0466-9388
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
