Why did Poles help Ukrainians? Typology of Reasons for Involvement in Helping Ukrainian Refugees


Abstract

The article aims to answer why Poles helped Ukrainians in such an active and benevolent way in the first months after Russia’s invasion of Ukraine. The intensity of Polish society’s assistance to refugees from the war zones took the form of a national upsurge, which is surprising in the context of both earlier animosities related to the past of the two nations and the social reluctance to accept refugees in Poland. The text explains the causes of the Poles’ enthusiasm for providing help. The study’s empirical basis comprises qualitative research conducted between March and September 2022 using the methods of participatory observation and in-depth interviews among people helping refugees from Ukraine. The result of the analysis is a typology of reasons for involvement in helping, distinguishing and describing decisions of an (1) ethical, (2) social, (3) patriotic, (4) emotional, (5) therapeutic, (6) identity, and (7) material nature.


Keywords

helping; the war in Ukraine; refugees; volunteering; Polish-Ukrainian relations

Anderson Leon, 2014, Autoetnografia analityczna, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 3, s. 144–167.

Babińska Maria, Bilewicz Michał, Górska Paulina, Toruńska-Ruiz Sabina, Wypych Michał, 2022, Polacy wobec Ukraińców. Wyniki badań sondażowych zrealizowanych po inwazji rosyjskiej na Ukrainę w 2022 roku, „Nauka”, nr 4, s. 37–58.

Baszczak Łukasz, Kiełczewska Aneta, Kukołowicz Paula, Wincewicz Agnieszka, Zyzik Radosław, 2022, Pomoc polskiego społeczeństwa dla uchodźców z Ukrainy, Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa.

Cywiński Paweł, Katner Filip, Ziółkowski Jarosław, 2019, Zarządzanie strachem. Jak prawica wygrywa debatę publiczną w Polsce, Fundacja im. S. Batorego, Warszawa (https://www.batory.org.pl/upload/files/Programy%20operacyjne/Forum%20Idei/Zarzadzanie%20strachem.pdf [dostęp: 21.01.2023]).

Finkelstein Marcia A., 2009, Intrinsic vs. Extrinsic Motivational Orientations and the Volunteer Process, „Personality and Individual Differences”, t. 46(5–6), s. 653–658.

Flick Uwe, 2010, Projektowanie badania jakościowego, tłum. Paweł Tomanek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Fuszara Małgorzata, 2023, Wojna, ucieczki i pomaganie, w: Małgorzata Fuszara (red.), Masowa pomoc w masowej ucieczce. Społeczeństwo polskie wobec migracji wojennej z Ukrainy, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW, Warszawa.

Gibbs Graham, 2011, Analizowanie danych jakościowych, tłum. Maja Brzozowska-Brywczyńska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Kacperczyk Anna, 2014, Autoetnografia — technika, metoda, nowy paradygmat? O metodologicznym statusie autoetnografii, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 3 s. 32–74.

Kalinowska Katarzyna, 2017, O autoetnografii dotknięć, zranień i odkształceń, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3, s. 9–31.

Klaus Witold (red.), 2022, Poza prawem. Prawna ocena działań Państwa Polskiego w reakcji na kryzys humanitarny na granicy polsko-białoruskiej, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa.

Kolankiewicz Marta, Sager Maja, 2021, Clandestine Migration Facilitation and Border Spectacle: Criminalisation, Solidarity, Contestations, „Mobilities”, t. 16(4), s. 584–596.

Krakowska Katarzyna, 2017, Rola rzezi wołyńskiej w budowaniu narracji na temat Ukraińców w polskim Internecie, „Zoon Politikon”, nr 8, s. 183–205.

Kurantowicz Ewa (red.), 2022, Uchodźcy pośród nas. Pomaganie w perspektywie interdyscyplinarnej, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.

Kvale Steinar, 2010, Prowadzenie wywiadów, tłum Agata Dzuban, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Łodziński Sławomir, 2019, Uchodźcy jako „podejrzana społeczność” (suspect community). Polska opinia publiczna wobec udzielania pomocy uchodźcom w okresie maj 2015 – grudzień 2018, „Studia Socjologiczno-Polityczne. Seria Nowa”, nr 1(10), s. 31–60.

Łodziński Sławomir, Szonert Marek, 2017, „Niepolityczna polityka”? Kształtowanie się polityki migracyjnej w Polsce w latach 1989–2016 (kwiecień), „Studia Migracyjne — Przegląd Polonijny”, nr 2(164), s. 39–66.

Maciejewska-Mieszkowska Katarzyna, 2022, Stosunek Polaków do uchodźców w kontekście wojny w Ukrainie, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne”, nr 4, s. 137–153.

Markowska Barbara (red.), 2021, Dyskurs historyczny w mediach masowych. Reprezentacje przeszłości w polskiej i ukraińskiej przestrzeni medialnej, Collegium Civitas–Instytut Studiów Politycznych PAN–Scholar, Warszawa.

Nowak Stefan, 2010, Metodologia badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Portnow Andrij, 2021, Polsko-ukraińska historia i pamięć. Garść spostrzeżeń, w: Tomasz Stryjek, Volodymyr Sklokin (red.), Kultury historyczne Polski i Ukrainy. O źródłach nieporozumienia między sąsiadami, Collegium Civitas–Instytut Studiów Politycznych PAN–Scholar, Warszawa, s. 53–90.

Sengupta Debashish, Verghese Aniisu, Rys Maciej, 2023, Motivations of Volunteering during Crises—Perspectives of Polish Youths during the Ukrainian Refugee Crisis, „Administrative Sciences”, t. 13(2), s. 1–20.

Świderska Aleksandra, Winiewski Mikołaj, Hansen Karolina, 2016, Przemoc jako rozwiązanie? Napływ uchodźców w opiniach Polaków, Centrum Badań nad Uprzedzeniami, Warszawa (http://cbu.psychologia.pl/wp-content/uploads/sites/410/2021/02/Raport WinSwiHan2016 clean.pdf [dostęp: 23.01.2023]).

Troszyński Marek, 2018, Ukraina i Ukraińcy w polskim dyskursie internetowym. Analiza jakościowo-ilościowa tekstów zamieszczanych w mediach społecznościowych, w: Piotr Tyma (red.), Raport. Mniejszość ukraińska i migranci z Ukrainy w Polsce. Analiza dyskursu, Związek Ukraińców w Polsce, Warszawa, s. 103–157.

Wyligała Helena, 2022, Pomoc dla obywateli Ukrainy z perspektywy polskiej polityki migracyjnej, w: Ewa Kurantowicz (red.), Uchodźcy pośród nas. Pomaganie w perspektywie interdyscyplinarnej, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław, s. 15–31.

Załęcki Jarosław, 2017, Postawy Polaków wobec Rosjan i Ukraińców w kontekście współczesnych konfliktów politycznych, „Roczniki Nauk Społecznych”, t. 9(45), nr 2, s. 155–175.


Published : 2023-09-26


Kalinowska, K., Krakowska, K., & Sałkowska, M. (2023). Why did Poles help Ukrainians? Typology of Reasons for Involvement in Helping Ukrainian Refugees. Culture & Society, 67(3), 41-64. https://doi.org/10.35757/KIS.2023.67.3.2

Katarzyna Kalinowska  katarzyna.kalinowska@civitas.edu.pl
Collegium Civitas  Poland
https://orcid.org/0000-0003-2657-6107
Katarzyna Krakowska 
Collegium Civitas  Poland
https://orcid.org/0000-0003-2558-202X
Marta Sałkowska 
Collegium Civitas  Poland
https://orcid.org/0000-0002-8011-8214