Kultura masowa a cielesne przyjemności — w kręgu teoretycznych kontrowersji
Abstrakt
In contemporary Western societies mass culture appeals to physical pleasures to an increasing extent. That process is the subject of controversies between the theoreticians of social life who dispute, inter alia, the right of the claims of that culture to be a factor for erotic liberation. The paper is an attempt to provide an overview of that dispute. On the one hand, it presents views of writers who are inclined to perceive mass culture as the domain of play and sensual pleasures — i.e. the cultural populists and especially the postmodernists. On the other, the views of theoreticians are presented who are critical of theses concerning playful and erotic nature of participation in mass culture — from representatives of the Frankfurt School to conservative thinkers, feminist authors and contemporary sociologists of the body, who often point out that today’s mass culture, in spite of its ostentatious hedonism, is saturated with ascetic and conforming elements.
Słowa kluczowe
kultura masowa; ciało; zabawa; hedonizm
Bibliografia
Adorno Theodor W., 1990, Sztuka i sztuki. Wybór esejów, tłum. Krystyna Krzemień-Ojak, PIW, Warszawa.
Bauman Zygmunt, 1995, Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności, UMK, Toruń.
Bell Daniel, 1994, Kulturowe sprzeczności kapitalizmu, tłum. Stefan Amsterdamski, PWN, Warszawa.
Bloom Allan, 1997, Umysł zamknięty, tłum. Tomasz Bieroń, Zysk i S-ka, Warszawa.
Bordo Susan, 1993, Unbearable Weight: Feminism, Western Culture and the Body, University of California Press, Berkeley.
Bordo Susan, 1999, The Male Body: A New Look at Men in Public and Private, Farrar, Straus and Giroux, New York.
Butler Judith, 1990, Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity, Routledge, New York–London.
Debord Guy, 2006, Społeczeństwo spektaklu. Rozważania o społeczeństwie spektaklu, tłum. Mateusz Kwaterko, PIW, Warszawa.
Eagleton Terry, 1998, Iluzje postmodernizmu, tłum. Piotr Rymarczyk, Spacja, Warszawa.
Featherstone Mike, 1991, Consumer Culture and Postmodernism, Sage, London.
Featherstone Mike, 2001, The Body in Consumer Culture, w: Mike Featherstone, Mike Hepworth, Bryan S. Turner (red.), The Body: Social Process and Cultural Theory, Sage, London.
Fiske John, 1995, Reading the Popular, Routledge, London–New York.
Gellner Ernest, 1992, Postmodernism, Reason and Religion, Routledge, London–New York.
Horkheimer Max, 1987, Społeczna funkcja filozofii. Wybór pism, tłum. Roman Rudziński, PIW, Warszawa.
Horkheimer Max, Adorno Theodor W., 1995, Dialektyka oświecenia, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, IFiS PAN, Warszawa.
Kilbourne Jean, 1999, Deadly Persuasion: Why Women and Girls Should Fight the Addictive Power of Advertising, The Free Press, New York.
Lasch Christopher, 1991, The Culture of Narcissism, Routledge, London–New York.
Lyotard Jean-François, 1988, Pożądanie zwane Marks, tłum. K. Żabicka, P. Pieniążek, „Colloquia Communia”, nr 1–3.
McClary Susan, 1990, Living to Tell: Madonna’s Resurrection of the Fleshy, „Genders”, Spring.
Maffesoli Michel, 1988, Le temps des tribus: Le décline de l’individualisme dans les sociétés de masse, Méridiens, Paris.
Maffesoli Michel, 1993, The Shadow of Dionysus: A Contribution to the Sociology of the Orgy, tłum. Cindy Linse, Mary Kristina Palmquist, State University of New York Press, Albany.
McGuigan Jim, 1992, Cultural Populizm, Routledge, London.
Marcuse Herbert, 1991, Człowiek jednowymiarowy. Badania nad ideologią rozwiniętego społeczeństwa przemysłowego, tłum. Stanisław Konopacki i in., PWN, Warszawa.
Marcuse Herbert, 1998, Eros i cywilizacja, tłum. Hanna Jankowska, Arnold Pawelski, Muza, Warszawa.
Negrin Llewellyn, 1999, The Self as Image: A Critical Appraisal of Postmodern Theories of Fashion, „Theory, Culture and Society”, nr 3.
Postman Neil, 2002, Zabawić się na śmierć. Dyskurs publiczny w epoce show-businessu, tłum. Lech Niedzielski, Muza, Warszawa.
Robertson Pamela, 1996, Guilty Pleasures: Feminist Kamp from Mae West to Madonna, Duke University Press, Durham N.C.
Shilling Chris, 2003, The Body in Social Theory, Sage, London.
Turner Bryan S., 1996, The Body and Society, Sage, London.
Vaneigem Raoul, 2004, Rewolucja życia codziennego, tłum. Mateusz Kwaterko, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Williams Simon J., Bendelow Gillian, 1998, The Lived Body: Sociological Themes, Embodied Issues, Routledge, London–New York.
Wilson Elisabeth, 1990, These New Components of the Spectacle: Fashion and Postmodernism, w: Roy Boyne, Ali Rattansi (red.), Postmodernism and Society, Macmillan, London.
Wolf Naomi, 1992, The Beauty Myth: How Images of Beauty Are Used against Women, Doubleday–Anchor, New York.
Akademia Wychowania Fizycznego Jóżefa Piłsudskiego w Warszawie Polska
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
