Alexandre Kojève – Filozoficzny jakobin czy nowoczesny bonapartysta?
Abstrakt
Kojève is considered by many to be a Marxist thinker whose interpretation of Hegelianism was said to be similar to the twentieth-century ‘totalitarian’ ideologies. Historical research on his political thought has preserved his image as a ‘philosophical Jacobin’, who had an affirmative stance toward political violence and was an apologist for revolutionary activity, the ultimate goal of which was to be ‘the end of history’. The article aims to present an alternative narrative based on new research and sources that show that his thought is much more nuanced. Firstly, it is claimed that the context of his work should be found primarily in Russian religious philosophy and relations with Russian intellectuals in exile. Secondly, the infl uence of geopolitical changes in the first half of the twentieth century on the evolution of his political concepts is emphasised. Thirdly, his critical attitude to revolutionary theories is discussed. Finally, the article concludes with a presentation of the views of ‘mature’ Kojève as one of the creators of the vision of modern European universalism based on a specific ideal of justice and the desire for a lasting peace ending the post-Enlightenment chaos full of brutal wars and revolutions.
Bibliografia
Arthur Ch., Hegel’s Master/Slave Dialectic and a Myth of Marxology, „New Left Review” 1983, no. 142.
Avineri S., Hegla teoria nowoczesnego państwa, tłum. T. Rosiński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Balibar E., Filozofia Marksa, tłum. A. Staroń, A. Ostolski, Z. Kowalewski, Książka i Prasa, Warszawa 2007.
Biareishyk S., Five-year plan of philosophy: Stalinism after Kojeve, Hegel after Stalinism, „Studies in East European Thought” 2013, vol. 65.3.
Bloom A., Responses to Fukuyama, „The National Interest” 1989, no. 16, s. 19–21.
Gourevitch V., Roth M.S., Wprowadzenie, w: L. Strauss, O tyranii, tłum. P. Armada, A. Górnisiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009.
Howse R., Frost B.P., Introductory Essay, w: A. Kojeve, Outline of a Phenomenology of Right, Rowman & Littlefield, Lanham 2000.
Howse R., Kojeve’s Latin Empire, „Policy Review” August&September 2004, https://www.hoover.org/research/kojeves-latin-empire (dostęp 12.05.2022).
Jubara A., Mihail Lifshits and the fate of Hegelianism in the 20th century, „Studies in East European Thought” 2016, vol. 68.
Kojevnikoff A., The Doctrine of World, w: The religious methaphysics of Vladimir Solovyov, tłum. I. Merlin, M. Pozdnyakov, Springer, London 2018.
Kojève A., Wstęp do wykładów o Heglu, tłum. Ś. Nowicki, Fundacja Aletheia, Warszawa 1999.
Kojève A., Outline of Phenomenology of Right, tłum. B.P. Frost, R. Howse, Rowman&Littlefi eld Publishers, Lanham 2000.
Kojève A., Cesarz Julian i jego sztuka pisania, tłum. A. Dwulit, „Kronos” 2009, nr 3.
Kojève A., Imperium łacińskie, tłum. W. Dłuski, Ł. Sommer, „Kronos” 2009, nr 3.
Kojève A., Hegel, Marks i Chrześcijaństwo, tłum. P. Herbrich, „Kronos” 2014, nr 4.
Kojève A., Schmitt, C. Korespondencja, tłum. A. Serafin, „Kronos” 2014, nr 4.
Kojève A., Moskwa. Sierpień 1957 roku, tłum. P. Nowak, „Kronos” 2014, nr 4.
Kojève, A. Kolonializm z perspektywy europejskiej, tłum. A. Serafin, „Kronos” 2014, nr 4.
Kojève A., Notion of Authority, tłum. H. Weslati, Verso, London–New York 2014.
Kojève A., Descartes and Buddha, tłum. M. Pozdnyakov, „Critical Research on Religion” 2015, no. 3, vol. 3, s. 320–322.
Kojève A., Atheism, tłum. J. Love, Columbia University Press, New York 2018.
Kojève A., Philosophy and the Communist Party, tłum. T. Wilson, „Radical Philosophy” 2021, no. 2.1.
Kojève, A. Toward an Assessment of Modernity, tłum. T. Wilson, „Radical Philosophy” 2021, no. 2.1.
Kwiek, M. Dylematy tożsamości. Wokół autowizerunku filozofa w powojennej myśli francuskiej, Wydawnictwo Naukowe IF UAM, Poznań 1999.
List Kojève’a do Straussa 17.02.1959, w: L. Strauss, O tyranii…, s. 291.
Love J., The Black Circle, Columbia University Press, New York 2018.
McCarney J., Shaping Ends: Reflections on Fukuyama, „New Left Review” 1993.
Murphy G., Amicus Plato: The Dialogue Between Leo Strauss and Alexandre Kojève, https://www.academia.edu/35785845/3_Amicus_Plato_The_Dialogue_Between_Leo_Strauss_and_Alexandre_Koj%C3%A8ve (dostęp 5.05.2022).
Nichols J., Alexandre Kojeve: Wisdom at End of History, Rowman & Littlefield, Lanham 2017.
Nowak-Juchacz E., Hegel Alexandra Kojeve’a, czyli o filozoficznym jakobinizmie, Wydawnictwo Naukowe IF UAM, Poznań 1999.
Nowak P., Ontologia sukcesu, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2006.
Paparusso R., Latin Empires and Large Spaces: Alexandre Kojève and Carl Schmitt on Europe after the End of History, w: The Routledge Handbook of Philosophy and Europe, red. D. Meacham, N. de Werren, Routledge, New York 2021.
Riley P., Introduction to the Reading of Alexandre Kojeve, „Political Theory” 1981, vol. 9.
Rousseau J.J., Umowa społeczna, tłum. A. Perietiatkowicz, Wydawnictwo ANTYK, Kęty 2009.
Roth M.S., A problem of recognition: Alexandre Kojève and the End of History, „History and Theory” 1985, vol. 24, no. 3, s. 293–306.
Rutkevich M. A., Alexander Kojève: From Revolution to Empire, „Studies in East European Thought” 2017, vol. 69.
Schaff A., Marxist Theory of Revolution and Violence, „Journal of the History of Ideas” 1973, vol. 34, no. 2.
Siemek M., Hegel: Rozum i historia, w: W kręgu filozofów, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1984.
Siemek M.J., Filozofia spełnionej nowoczesności – Hegel, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1995.
Sikora M., Mit wiecznego powrotu w filozofii Alexandre’a Kojeve’a, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2016.
Sołowjow W. Krótka opowieść o Antychryście, tłum. A. Czendlik, Znak, Kraków 2018.
Strauss L., O Tyranii, tłum. P. Armada, A. Górnisewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009.
Terré F., Introduction to the French Edition, w: Kojève, Notion of Authority.
Trocki L., Państwo radzieckie a kwestia termidora i bonapartyzmu, tłum. W. Figiel, https://www.marxists.org/polski/trocki/1935/02/termidor.htm (dostęp 5.05.2022).
Trocki L., Zdradzona rewolucja, tłum. A. Achmatowicz, https://www.marxists.org/polski/trocki/1936/zdr-rew/07.htm#0701 (dostęp 5.05.2022).
Trocki K., Czym jest rewolucja permanentna (Tezy podstawowe), tłum. L. Hass, SKFM UW, Warszawa 2010.
Weslati H., Kojève’s letter to Stalin, „Radical Philosophy” 2014, vol. 184.
Wilson T., Relative Absolutes: Alexandre Kojeve and Russian Philosophy Abroad (rozprawa doktorska), University of Pittsburgh, Pittsburgh 2019.
Wilson T., Kojève out of Eurasia, „Radical Philosophy” 2021 no. 2.11.
Winczewski D., Fenomenologia Autorytetu w ujęciu Alexandre Kojève’a, „Horyzonty Polityki” 2022, t. 13, nr 45.
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Polska
https://orcid.org/0000-0003-0809-4817
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
