Trauma wojenna ukraińskich uchodźców przebywających w Polsce
Abstrakt
W dyskursie naukowym i publicystycznym duże zainteresowanie wywołuje problematyka ukraińskich uchodźców wojennych w Polsce. Badacze koncentrują się na ich planach na przyszłość i problemach z adaptacją. Pomija się kwestię traumy wojennej jakiej doświadczyli od wybuchu wojny. Celem prowadzonych badań było pokazanie źródeł traumy wojennej oraz poziomu zaburzeń posttraumatycznych (PTSD) wśród uchodźców wojennych przybyłych do Polski. Do zebrania materiału badawczego wykorzystano metodologię ilościową i jakościową. Dane zebrano za pomocą sondażu CAWI zrealizowanego na celowej próbie 737 uchodźców zamieszkałych w Polsce. Wyniki badań pokazują, iż uchodźcy są pod wpływem wielowymiarowej traumy wojennej wzmacnianej przez rozłąkę z rodziną, poczuciem winy wobec rodziny i znajomych, którzy zostali na Ukrainie oraz wysokim poziomem niepewności co do dalszych swoich losów w Polsce. Dokładny pomiar zaburzeń wywołanych stresem traumatycznym za pomocą skali RHS-15 wskazuje, że 70% wykazuje zaburzenia PTSD i 66% ma wysoki poziom dystresu psychologicznego.
Słowa kluczowe
uchodźcy wojenni; trauma wojenna; PTSD; CAWI; Ukraińcy; Polska
Bibliografia
Alexander J.C., Trauma kulturowa i tożsamość zbiorowa, w: idem, Znaczenia społeczne.Studia z socjologii kulturowej, tłum. S. Burdziej, J. Gądecki, Nomos, Kraków 2010.
Badura-Madej W., Dobrzyńska-Mesterhazy A., Wpływ traumy na funkcjonowanie dziecka – świadka, „Dziecko Krzywdzone” 2022, t. 21, nr 4, https://www.dzieckokrzywdzone.fdds.pl [dostęp 25.05.2022].
Babbie E., Badania społeczne w praktyce, tłum. W. Betkiewicz et al., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
Creswell J.W., Projektowanie badań naukowych, tłum. J. Gilewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.
Długosz P., Kryvachuk L., Izdebska-Długosz D., Uchodźcy wojenni z Ukrainy – życie w Polsce i plany na przyszłość, Academicon, Lublin 2022.
Eysenck H.J., Eysenck M.W., Personality and Individual Differences, A Natural Science Approach, New York 1985.
Freud Z., Poza zasadą przyjemności, tłum. J. Prokopiuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
Heszen I., Psychologia stresu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020.
Hollifield M., et al., The Refugee Health Screener-15 (RHS-15):Development and Validation of an Instrument for Anxiety, Depression, and PTSD in Refugees, Gen Hosp Psychiatry 2013, t. 35, nr 2, 202–9. DOI: 10.1016/j.genhosppsych.2012.12.002.Epub2013Jan22.PMID: 23347455.
Hovens J., Research into the Psychodiagnostics of Posttraumatic Stress Disorder, Eburon Press, CW Delft 1994.
Javanbakht A., Addressing War Trauma in Ukrainian Refugees Before It Is Too Late, „European Journal of Psychotraumatology” 2022, t. 13, nr 2, DOI: 10.1080/20008066.2022.2104009.
Johnson R.J. et al., War Trauma and PTSD in Ukraine’s Civilian Population: Comparing Urban-dwelling To Internally Displaced Persons, Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2021, t. 57, 1807–1816 (2022), https://doi.org/10.1007/s00127-021-02176-9.
Kępiński A., Lęk, Sagittarius, Warszawa 1995.
Levine P.A., Trauma i pamięć. Mózg i ciało w poszukiwaniu autentycznej przeszłości, tłum. M. Reimann, Czarna Owca, Warszawa 2021.
Marczuk B., https://twitter.com/BartoszMarczuk/status/1562409625529499648 [dostęp 26.08.2022].
McDonnell Z. et. al, Media-Induced War Trauma Amid Conflicts in Ukraine, Perspectives on Psychological Science 2022, https://doi.org/10.1177/17456916221109609.
Nasch W.P., Przystosowanie do stresu i urazy spowodowane przez stres bojowy i operacyjny, Tłum. M. Dragan-Polak, M. Höffner, J. Radzicki, w: Stres bojowy. Teoria, badania, profilaktyka i terapia, red. Ch.R. Fiegly, W.P. Nasch, Wydawnictwo Naukowe PWN, Wojskowy Instytut Medyczny, Warszawa 2010.
Orwid M., Trauma, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2009.
Rizzi D. et al., Running Away from the War in Ukraine: The Impact on Mental Health of Internally Displaced Persons (IDPs) and Refugees in Transit in Poland, Int. J. Environ. Res. Public Health 2022, t. 19, 16439, https://doi.org/10.3390/ijerph192416439.
Rutkowski K., Dembińska E., Badania i leczenie nerwic wojennych w Klinice Neurologiczno-Psychiatrycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie przed II wojną światową na tle psychiatrii europejskiej, „Psychiatria Polska” 2014, t. 48, nr 2.
Sztompka P., Trauma wielkiej zmiany. Społeczne koszty transformacji, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2000.
Woydyłło E., Ukoić siebie, Mando, Kraków 2022.
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Polska
https://orcid.org/0000-0002-4875-2039
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
