Młody Abramowski i kwestia kobieca. Część II: Ukontekstowienie. Rekonstrukcja i interpretacja
Abstrakt
This article closes a series of papers analysing Edward Abramowski’s early thought as expressed in his collected works written up to 1896. It focuses on the following questions: What might Abramowski – writing at a specific time and place, with a specific audience in mind – have wanted to communicate? Is there supra-historical content in Abramowski’s views? This involves tracing the relationship between Abramowski’s ideas and their social and intellectual context. The study uses the methodology of the history of ideas to gain new knowledge about Abramowski’s thoughts. It fits indirectly into the studies on the history of Polish socialism and the dispute over the emancipation of women.
Bibliografia
Abramowski E., Pisma popularnonaukowe i propagandowe: 1890–1895, red. J. Kulas, Książka i Wiedza, Warszawa 1979.
Abramowski E., Pisma, t. III, red. K. Krzeczkowski, Spółdzielnia Spożywców Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1927.
Abramowski E., Wybór pism estetycznych, red. K. Najder-Stefaniak, Universitas, Kraków 2011.
Bebel A., Kobieta i socyalizm, bap, Towarzystwo Wydawnictw Ludowych, Kraków 1907.
Bednarczuk M., Akademicka „międzynarodówka” kobieca? Solidarność, rywalizacja i samotność w Szwajcarii (1870–1900), „Wielogłos” 2020, nr 2, s. 5–34.
Bednarczuk M., Miłość, przyjaźń i milczenie (biografów). Wokół korespondencji Edwarda Abramowskiego i Emilii z Andronowskich, „Pamiętnik Literacki” 2022, t. 1, s. 181–204.
Birke L.I.A., Women, Feminism and Biology the Feminist Challenge, Methuen, New York 1986.
Chase S.E., Maternalism, w: The Blackwell Encyclopedia of Sociology, red. G. Ritzer, https://doi.org/10.1002/9781405165518.wbeosm0502007 [dostęp: 12.07.2020].
Chwalba A., Sacrum i rewolucja. Socjaliści polscy wobec praktyk i symboli religijnych (1870–1918), Universitas, Kraków 2007.
Cummins E.R., Maternalism, w: The Blackwell Encyclopedia of Sociology, red. G. Ritzer, https://doi.org/10.1002/9781405165518.wbeosm050.pub2 [dostęp: 12.07.2020].
Cywiński B., Myśl polityczna Edwarda Abramowskiego, w: Twórcy polskiej myśli politycznej, red. J.S. Miś, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1978, s. 29–105.
Cywiński B., Rodowody niepokornych, Literatura Faktu PWN, Warszawa 2010.
Dzieje zjazdu paryskiego 1892 roku. Przyczynek do historji Polskiego Ruchu Socjalistycznego, red. L. Wasilewski, Wydawnictwo Instytutu Badania Najnowszej Historji Polski, Warszawa 1934.
Engels F., Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa (początki cywilizacji). W związku z badaniami Lewisa H. Morgana, bap, Wydawnictwo „Życie”, Kraków 1912.
Federici S., Kapitał a płeć, przeł. J. Krzeski, A. Piekarska, „Praktyka Teoretyczna” 2017, nr 3, s. 197–210, doi: 10.14746/prt.2017.3.7.
Gawin M., Spór o równouprawnienie kobiet (1864–1919), Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Polskie Towarzystwo Historyczne, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2015.
Giełżyński W., Edward Abramowski: zwiastun „Solidarności”, Polonia, Londyn 1986.
Hartmann H., Nieszczęśliwe małżeństwo marksizmu i feminizmu. W stronę bardziej postępowego związku, przeł. M. Chmiel, K. Szumlewicz, Biblioteka Online Think Tanku Feministycznego 2009 [1979], http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/f0101hartmann1979.pdf, 3–11 [dostęp: 10.07.2020].
Hochschild Arlie R., Obcy we własnym kraju. Gniew i żal amerykańskiej prawicy, przeł. H. Pustuła, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2017.
Krzeczkowski K., Dzieje życia i twórczości Edwarda Abramowskiego, Wydawnictwo Spółdzielczego Instytutu Naukowego, Warszawa 1933. Krzywicki L., Wspomnienia, t. 2, Czytelnik, Warszawa 1959.
Krzywiec G., Szowinizm po polsku: przypadek Romana Dmowskiego (1886–1905), Wydawnictwo Neriton – Instytut Historii PAN, Warszawa 2009.
Kwiatek A., Nihiliści czy romantycy? Postawy polskich socjalistów wobec małżeństwa na przełomie XIX i XX w. (do 1914 r.) w świetle pamiętników, listów i literatury pięknej, „Przegląd Historyczny” 2010, nr 101, s. 171–196.
Niebezpieczne związki. Macierzyństwo, ojcostwo i polityka, red. R.E. Hryciuk, E. Korolczuk, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2015.
Perkins Gilman Ch., Kobieta a stan ekonomiczny. Studya nad ekonomicznym stosunkiem mężczyzny do kobiety, jako ważnym czynnikiem ewolncyi społecznej, cz. 1–2, przeł. M. Podlewska, Edward Nicz i S-ka, Warszawa 1909.
Perl F., Od „kas oporu” do 1 maja [1910], http://lewicowo.pl/od-kas-oporu-do-1-maja/ [dostęp: 4.07.2020].
Pietkiewicz K., Stanisława Motz-Abramowska [1925], http://lewicowo.pl/stanislawa-motz-abramowska/ [dostęp 8.10.2020].
Pietkiewicz Z., Nieco o istocie kwestji kobiecej, w: Upominek. Książka zbiorowa na cześć Elizy Orzeszkowej (1866–1891), cz. II, G. Gebethner i Spółka, Br. Rymowicz, Kraków–Petersburg 1893, s. 545–550.
Pietkiewicz Z., Prawo kobiet, „Przedświt” 1895, nr 22, s. 169.
Pietrow-Ennker B., Tradycje szlacheckie a dążenia emancypacyjne kobiet w społeczeństwie polskim w dobie rozbiorów, w: Kobieta i edukacja na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Instytut Historyczny, Warszawa 1992, s. 13–30.
Program paryski PPS. Program Polskiej Partii Socjalistycznej, uchwalony na Zjeździe Socjalistów w Paryżu w 1892 roku, https://ppspl.eu/partia/historia/program-paryski/ [dostęp 24.06.2022].
Próchnik A., Kobieta w polskim mchu socjalistycznym [1948], http://lewicowo.pl/kobieta-w-polskim-ruchu-socjalistycznym/ [dostęp: 12.10.2020].
Schwarzenbach S.A., Braterstwo, solidarność i przyjaźń obywatelska, przeł. K. Szyszka, D. Sepczyńska, „Studia Iuridica” 2021, nr 89, s. 349–369.
Sepczyńska D., Młody Abramowski o metodzie agitacji. Rekonstrukcja i interpretacja, „Studia Polityczne” 2023, t. 51, nr 1.
Sto lat socjologii polskiej, red. J. Szacki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
Szacki J., Historia myśli socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
Theses, Resolutions and Manifestos of the First Four Congresses of the Third International, red. A. Adler, przeł. A. Holt, B. Holland, Ink Links, London 1980.
Titkow A., Figura Matki Polki. Próba demitologizacji, w: Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce, red. R.E. Hryciuk, E. Korolczuk, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012, s. 27–48.
Urbanik-Kopeć A., Anioł w domu, mrówka w fabryce, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2019.
Wojciechowski S., Moje wspomnienia, t. 1, Książnica-Atlas, Lwów–Warszawa 1939.
Woszczyńska S., Udział kobiet w polskim ruchu socjalistycznym [1921], http://lewicowo.pl/udzial-kobiet-w-polskim-ruchu-socjalistycznym/ [dostęp 4.05.2022].
Zaleska I., Zygmunt Miłkowski – współtwórca Ligi Polskiej wobec socjalizmu, „Dzieje Najnowsze” 2021, r. LIII, s. 5–30, doi: 10.12775/DN.2021.4.01.
Żurawicka J., Czy Żeromski był „głosowiczem”?, „Pamiętnik Literacki” 1965, t. 56, nr 1, s. 43–78.
Żurawicka J., Zespół redakcji „Głosu” (1886–1894), „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1962, nr 1, s. 155–183.
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Polska
https://orcid.org/0000-0003-4295-6097
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
