Gdzie są ojczyzny zachodnioukraińskich Rosjan?
Abstrakt
This article contains an analysis of the identity of Russians and Russian-speaking persons living in the Lviv oblast in Ukraine, on the basis of interviews collected by the author in the years 2011–2012. The article combines anthropological, sociological, and politological perspectives, and examines the following questions: Is Eastern Galicia, after the fall of the USSR, treated by the interviewees as a ‘private homeland’, or is it entirely foreign to them culturally (as being a post-Habsburg, ‘western’ area)? Did Ukraine become their ‘ideological homeland’ or does only Russia appear in that role? Did Russia, after 1991, become a ‘foreign homeland’ and did they themselves enter into the role typical of a national minority, experiencing discrimination in the nationally oriented state’ of Ukraine? The author does not give unequivocal answers to these questions, but he nevertheless provides convincing data to confirm the failure of independent Ukraine’s integration policy toward its Russian and Russian-speaking citizens. In his opinion, it failed at the national level and especially in Eastern Galicia, whose symbolic sphere has been dominated by the ideology of Ukrainian ethnic-cultural nationalism.
Słowa kluczowe
rosyjskojęzyczni na Ukrainie; ojczyzna prywatna; ojczyzna ideologiczna; narodowo zorientowane państwo; ukraiński nacjonalizm etniczno-kulturowy
Bibliografia
Anderson Benedict, 1997, Wspólnoty wyobrażone, tłum. Stefan Amsterdamski, Znak, Kraków.
Andruchowycz Jurij, 1996, Erz-herz-perz. Eseje, tłum. Ola Hnatiuk, Przemysław Tomanek, Tyrsa–Świat Literacki, Warszawa–Izabelin.
Babiński Grzegorz, 1997, Pogranicze polsko-ukraińskie. Etniczność, zróżnicowanie religijne, tożsamość, Nomos, Kraków.
Barth Fredrik, 2004, Grupy i granice etniczne: społeczna organizacja różnic kulturowych, tłum. Małgorzata Głowacka-Grajper, w: Ewa Nowicka, Marian Kempny (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Brubaker Rogers, 1998, Nacjonalizm inaczej. Struktura narodowa i kwestie narodowe w nowej Europie, tłum. Jan Łuczyński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków.
Demel Grzegorz, 2013, Społeczność rosyjskojęzyczna w obwodzie lwowskim, „Krakowskie Pismo Kresowe”, nr 5, s. 125–149.
Demel Grzegorz, 2014, „Rosjanie i rosyjskojęzyczni w obwodzie lwowskim. Antropologiczna analiza dyskursu o polityce etnicznej i dyskursów mniejszości o wartościach etnicznych i obywa- telskich”, niepublikowana rozprawa doktorska przygotowana pod kierunkiem prof. dr. hab. Grzegorza Babińskiego, Wydział Historyczny UJ, Kraków.
Dziuba Iwan, 2010, Prokyski „szczi” wid Tabacznyka. Hałyczanofobija — otrujne wirstia ukrajinofobiji, Koło, Drohobycz.
Hrycak Jarosław, 2009, Requiem dla Lwowa. Jak nas widzą, jak nas piszą, tłum. Katarzyna Kotyńska w: Jarosław Hrycak, Nowa Ukraina. Nowe interpretacje, Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego, Wrocław.
Hrycak Jarosław, 2011, Strasti za nacjonalizmom. Stara istorija na nowyj ład. Eseji, Krytyka, Kyjiw.
Kołodij Antonina, Nacjonalnyj wymir suspilnoho buttia, Astrolabia, Lwiw.
Kuzio Taras, 2005, Western Multicultural Theory and Practice and its Applicability to the Post-Soviet States, „Journal of Contemporary European Studies”, t. 13, nr 2, s. 221–237.
Laitin David D., 1998, Identity in Formation: The Russian-Speaking Populations in the Near Abroad, Ithaca.
Ładykowski Paweł, 2011, Gra w karty. „Karta narodowa” jako stawka w państwowej polityce narodowościowej, w: Wojciech Dohnal, Aleksander Posern-Zieliński (red.), Antropologia i polityka. Szkice z badań nad kulturowymi wymiarami władzy, Komitet Nauk Etnologicznych PAN, Warszawa.
Łozynski Roman, 2005, Etnicznyj skład nasełennia Lwowa (u konteksti suspilnoho rozwytku Hałyczyny), Lwiwśkyj nacionalnyj uniwersytet im. Iwana Franka, Lwiw 2005.
Nadskakuła Olga, 2013, Kategorie „swój” i „obcy” w rosyjskim myśleniu politycznym, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Nijakowski Lech M., 2006, Domeny symboliczne. Konflikty narodowe i etniczne w wymiarze symbolicznym, Scholar, Warszawa.
Ossowski Stanisław, 1967, Analiza socjologiczna pojęcia ojczyzny, w: Stanisław Ossowski, Z zagadnień psychologii społecznej, PWN, Warszawa.
Prochaśko Jurko, 2005, Kakania czy Cekania (czyli misja Galicji), tłum. Katarzyna Kotyńska, w: Ola Hnatiuk (red.), Sny o Europie, Nemrod, Kraków.
Raciborski Jacek, 2011, Obywatelstwo w perspektywie socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Riabczuk Mykoła, 2002, Od Małorosji do Ukrainy, tłum. Katarzyna Kotyńska, Ola Hnatiuk, Universitas, Kraków.
Riabczuk Mykoła, 2004, Dwie Ukrainy, tłum. zbiorowe, Kolegium Europy Wschodniej, Wrocław.
Riabczuk Mykoła, 2005, Na wschód od ogrodu Metternicha, tłum. Ola Hnatiuk, w: Ola Hnatiuk (red.), Sny o Europie, Nemrod, Kraków.
Rykiel Zbigniew, 2010, Tożsamość terytorialna jako uczestnictwo w kulturze, w: Zbigniew Rykiel (red.), Tożsamość terytorialna w różnych skalach przestrzennych, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
Smolicz Jerzy J., 1999, Wartości rdzenne a tożsamość kulturowa, tłum. Leszek Korporowicz, w: Jerzy J. Smolicz, Współkultury Australii, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Studenna-Skrukwa Marta, 2014, Ukraiński Donbas. Oblicza tożsamości regionalnej, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań.
Szczepański Marek S., 1999, Tożsamość regionalna — w kręgu pojęć podstawowych i metodologii badań, w: Andrzej Matczak (red.), Badania nad tożsamością regionalną. Stan i potrzeby. Materiały z konferencji naukowej, Łódź 2 czerwca 1998 roku, Krajowy Ośrodek Dokumentacji Regionalnych Towarzystw Kultury w Ciechanowie, Łódź–Ciechanów.
Szporluk Roman, 2000, Russia, Ukraine and the Breakup of the Soviet Union, Hoover Institution–Stanford University Press, Stanford.
Tabacznyk Dmytro, 2009, Mir biez Ukrainy, Folio, Charkow.
Tiszkow Wałerij, 2013, Rossijskij narod: istorija i smysł nacionalnogo samosoznanija, Nauka, Moskwa.
Wawrzonek Michał, 2011, Koncepcja „russkiego miru” i jej recepcja na współczesnej Ukrainie, w: Mieczysław Smoleń, Michał Lubina (red.), Rozpad ZSRR i jego konsekwencje dla Europy i świata, cz. 2: Wspólnota Niepodległych Państw, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Wilson Andrew, 2002, Ukraińcy, tłum. Marek Urbański, Fakty–Bertelsmann Media, Warszawa.
Włodkowska Agata, 2006, Polityka Federacji Rosyjskiej na obszarze WNP, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Włodkowska Agata, 2007, Polityka Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy, w: Józef Buczyński, Henryk Binkowski (red.), Polska i Ukraina w kształtowaniu bezpieczeństwa europejskiego, Wydawnictwo MON, Przemyśl.
Wojakowski Dariusz, 1999, Charakter pogranicza polsko-ukraińskiego — analiza socjologiczna, w: Marian Malikowski, Dariusz Wojakowski (red.), Między Polską a Ukrainą. Pogranicze — mniejszości — współpraca regionalna, Wydawnictwo Mana, Rzeszów 1999.
Wylegała Anna, 2007, Territorialism in a Variety of Ways: Identity Choices among Young Russian-speaking Inhabitants of Lviv, „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa”, z. 31, s. 345–354.
Fundacja im. Kazimierza Pułaskiego Polska
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
