Aktywność społeczna na granicach w sytuacji kryzysu: percepcja sytuacji i motywacje lokalnych aktorów społecznych niosących pomoc humanitarną
Abstrakt
In 2022, Poland experienced a migration crisis on two borders – Belarusian and Ukrainian. In both cases, this triggered a strong public reaction. This article presents the results of field research conducted in selected communities located on the Polish–Belarusian and Polish–Ukrainian borders. The first part presents the context, the methodology of the research and the definition of the concept of crisis, which is crucial for further analysis. The second part describes how the crisis is perceived by local social actors providing humanitarian aid to migrants in the surveyed communities. The last part focuses on the characteristics of those social actors and particularly on their motivations.
Bibliografia
Babbie E., Badania społeczne w praktyce, tłum. W. Betkiewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
Batson C.D., D.A. Lishner, E.L. Stocks, The Empathy–Altruism Hypothesis, w: The Oxford Handbook of Prosocial Behavior, red. D. Schroeder, Oxford University Press, New York 2015.
Braun V., V. Clarke, Using Thematic Analysis in Psychology, „Qualitative Research in Psychology” 2006, t. 3, nr 2, s. 77–101, DOI: 10.1191/1478088706qp063oa.
Chołodowski M., 5,5 m wysokości, 170 km długości, 50 tys. ton stali. Stanął mur na granicy polsko-białoruskiej, Wyborcza.pl Białystok, 30.06.2022, https://bialystok.wyborcza.pl/bialystok/7,35241,28637521,stana-mur-nagranicy-polsko-bialoruskiej.html [dostęp: 13.06.2023].
Chrzczonowicz M., Ważny wyrok sądu: Straż Graniczna naruszyła prawo, wydalając z Polski nieletniego Syryjczyka, Archiwum Osiatyńskiego, 5.12.2022, https://archiwumosiatynskiego.pl/wpis-w-debacie/wazny-wyrok-sadu-straz-graniczna-naruszyla-prawo-wydalajac-z-polski-nieletniego-syryjczyka/ [dostęp: 2.06.2023].
Creswell J.W., D.J. Creswell, Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches, SAGE, Los Angeles 2018.
Czarnota K., M. Górczyńska, „Gdzie prawo nie sięga” Raport Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka z monitoringu sytuacji na polsko-białoruskiej granicy, Warszawa, czerwiec 2022, https://hfhr.pl/upload/2022/12/raport_gdzie_prawo_nie_siega-hfpc-30062022_1.pdf [dostęp: 29.05.2023].
Dauksza J., A. Morozova, P. Reszka, Zobaczyć Mińsk i umrzeć. Jak białoruskie firmy handlują migrantami, Frontstory.pl, https://frontstory.pl/zobaczyc-minsk-i-umrzec-jak-bialoruskie-firmy-handluja-migrantami/ [dostęp: 29.03.2023].
Diamond J., Kryzysy. Punkty zwrotne dla krajów w okresie przemian, tłum. T. Bieroń, Zysk i S-ka, Poznań 2021.
Flick U., Niezbędnik badacza, w: G. Gibbs, Analizowanie danych jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
Gomez R., B.C. Newell, S. Vannini, Empathic Humanitarianism: Understanding the Motivations behind Humanitarian Work with Migrants at the US–Mexico Border, „Journal on Migration and Human Security” 2020, t. 8, nr 1, s. 1–13, DOI: 10.1177/2331502419900764.
Gros F., Nieposłuszeństwo, tłum. E. Kaniowska, Czarna Owca, Warszawa 2019.
Grzybek P., E. Mikos-Skuza (red.), Pomoc humanitarna w świetle prawa i praktyki, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2016.
Jansen A., We the People, or We Humanity? Bonding as a Global Community, „Etnofoor” 2017, t. 29, nr 2, s. 59–82.
Käpylä J., D. Kennedy, Cruel to Care? Investigating the Governance of Compassion in the Humanitarian Imaginary, „International Theory” 2014, t. 6, nr 2, s. 255–292, DOI: 10.1017/S1752971914000025.
Klaus W. (red.), Kryzys humanitarny na pograniczu polsko-białoruskim, Raport Grupy Granica, 2021.
Klaus W. (red.), Poza prawem. Prawna ocena działań państwa polskiego w reakcji na kryzys humanitarny na granicy polsko-białoruskiej, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2022.
Komenska K., Moral Motivation in Humanitarian Action, „Human Affairs” 2017, t. 27, nr 2, s. 145–154, https://doi.org/10.1515/humaff-2017-0013.
Konecki K.T., Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Kopeć J., Nie było masowego szturmu na granicę. Uchodźców było znacznie mniej, niż podaje Straż Graniczna, Wyborcza.pl, 20.06.2022, https://biqdata.wyborcza.pl/biqdata/7,159116,28585238,nie-bylo-masowego-szturmu-na-granice-uchodzcow-bylo-znacznie.html [dostęp: 2.06.2023].
Laqua D., Inside the Humanitarian Cloud: Causes and Motivations to Help Friends and Strangers, „Journal of Modern European History” 2014, t. 12, nr 2, s. 175–185.
Pałęcka A., Przemoc państwa i działania oddolne. Raport Fundacji Ocalenie z kryzysu humanitarnego na pograniczu polsko-białoruskim, Warszawa 2022.
Sanderson C., Efekt obserwatora. Psychologia odwagi i bezczynności, tłum. M. Guzowska-Dąbrowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020.
Schroeder D., W. Graziano (red.), The Oxford Handbook of Prosocial Behavior, Oxford University Press, New York 2015.
Szczegóła L., Zasoby partycypacji obywatelskiej w Polsce. Idea i praktyka badawcza, w: Obywatele wobec kryzysu. Uśpieni czy innowatorzy, red. W. Misztal, A. Kościański, G. Chimiak, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 2015.
Instytut Studiów Politycznych PAN Polska
https://orcid.org/0000-0001-8769-1235
Instytut Studiów Politycznych PAN Polska
https://orcid.org/0000-0003-0229-552X
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
