Kultura i niepewność
Abstrakt
This article concerns uncertainty, which is considered by many social theorists (for instance, Zygmunt Bauman, Ulrich Beck, Daniel Bell, Eric Hobsbawm) to be a characteristic trait of the contemporary world. Uncertainty is produced by rapid, multidimensional changes in the conditions around us—by their instability and unpredictability—and by a lack of future vision. Continual change becomes an element of everyday life. Culture understood as a collection of permanent meanings, norms, and values loses its ordering function—it no longer serves to elucidate the world; the past does not provide helpful examples. There is an expansion of mutability, a multiplicity of possible choices, and an excess of information—which paradoxically, like its lack in an isolated society, is a cause of uncertainty, fear, and presentist thinking. In Polish society, these phenomena are strengthened by tradition and the sense of economic insecurity accompanying the systemic transformation.
Słowa kluczowe
kultura; niepewność; współczesny świat; społeczeństwo polskie
Bibliografia
Bauman Zygmunt, 1979, Comment on Eastern Europe, „Studies in Comparative Communism”, t. 12, nr 2–3, s. 184–189.
Bauman Zygmunt, 1992, Mortality, Immortality and Other Life Strategies, Polity Press, Cambridge.
Bauman Zygmunt, 1993a, „Stare groźby — nowe ryzyka”. Referat w Oddziale Warszawskim PTS.
Bauman Zygmunt, 1993b, Ponowoczesne wzory osobowe, „Studia Socjologiczne”, nr 2.
Bauman Zygmunt, 1994a, Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Instytut Kultury, Warszawa.
Bauman Zygmunt, 1994b, Chaos nasz powszedni. Rozmowa z Zygmuntem Baumanem, Joanna Tokarska-Bakir i Michał Cichy, „Gazeta Wyborcza”, 29–30 października.
Beck Ulrich, 2004, Społeczeństwo ryzyka: w drodze do innej nowoczesności, tłum. Stanisław Cieśla, Scholar, Warszawa.
Bell Daniel, 1994, Kulturowe sprzeczności kapitalizmu, tłum. Stefan Amsterdamski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Beskid Lidia (red.), 1992, Warunki życia i kondycja Polaków na początku zmian systemowych, IFiS PAN, Warszawa.
Bogucka Teresa, 1994, Postój na środku rzeki, „Gazeta Wyborcza”, 5–6 lutego.
Borowicz Ryszard, Łapińska-Tyszka Krystyna, 1993, Wprowadzenie, w: Ryszard Borowicz, Krystyna Łapińska-Tyszka (red.), Syndrom bezrobocia, IRWiR PAN, Warszawa.
Brodniak Włodzimierz, Ostrowska Antonina, 1993, „Mental health of Polish society in a time of transition: Sociological diagnosis” (maszynopis).
Dobry Michel, 1992, „Comments on the theory of transition”. Referat na konferencji „Actors and Strategies of East European Transformation”, Mądralin.
Hobsbawm Eric, 1994, Nowe zagrożenie dla historii, „Res Publica Nowa”, nr 7–8 (70–71).
Marody Mirosława (red.), 1991, Co nam zostało z tych lat… Społeczeństwo polskie u progu zmiany systemowej, Aneks, Londyn.
Nelkin Dorothy, 1970, Unpredictability and Life Style in a Migrant Labor Camp, „Social Problems”, t. 17, nr 4, s. 472–487.
Palska Hanna, 1995, Zmiana społeczna w dziennikach roku przełomu. Aspekty temporalne, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2.
Przeworski Adam, 1992, Democracy and the Market, Cambridge University Press, Cambridge.
Robotycki Czesław, 1992, Etnografia wobec kultury współczesnej, UJ, Kraków.
Staniszkis Jadwiga, 1992, Ciągłość i zmiana, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1.
Stomma Ludwik, 1986, Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku, IW Pax, Warszawa.
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
