Kultura teraźniejszości w ujęciu globalnym i lokalnym
Abstrakt
The author characterizes the spread of nowist culture as a global phenomenon consisting in the compression of the time frame and the emergence of an extended present absorbing the past and the future into the compact time of global society. These results of the impact of technological development, the spread of communication technologies, new media, consumption culture, the market, and advertising have a negative influence on the life of the individual, the permanency of culture, and the transmission of knowledge. The author claims that we must therefore discover anew the value of permanency. Local factors have a modifying influence on global processes. In Polish society these are historically conditioned elements of the presentist culture (the communist heritage, the domination of peasant culture, the weakness of urban culture, Catholic culture) and the effects of the systemic transformation. When time was discovered to be an economically measurable value, its place came to be occupied by work. People higher on the economic ladder are characterized by a deficit of time, in contrast to lower income groups, who rather suffer from an excess of time. The author emphasizes that time could become a source of social inequalities in nowist culture.
Słowa kluczowe
kultura teraźniejszości; rozszerzona teraźniejszość; społeczeństwo globalne; kultura; społeczeństwo polskie
Bibliografia
Adam Barbara, 1995, Timewatch: The Social Analysis of Time, Polity Press, Cambridge.
Anasz Marian, 1981, Wybrane cechy sposobu życia klas i warstw społecznych, w: Lidia Beskid, Zbigniew Sufin (red.), Warunki życia i potrzeby społeczeństwa polskiego w połowie lat siedemdziesiątych, IFiS PAN–IPPM-L KC PZPR, Warszawa.
Aveni Anthony F., 2001, Imperia czasu. Kalendarze, zegary i kultury, tłum. Paweł Machnikowski, Zysk i S-ka, Poznań.
Bauman Zygmunt, 1979, Comment on Eastern Europe, „Studies in Comparative Communism”, t. 12, nr 2–3.
Bauman Zygmunt, 1998, Śmierć i nieśmiertelność. O wielości strategii życia, tłum. Norbert Leśniewski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bauman Zygmunt, 2000, Globalizacja. O co z tego dla ludzi wynika, tłum. Ewa Klekot, PIW, Warszawa.
Bauman Zygmunt, 2006, „Czas w epoce płynnej nowoczesności”, wykład w SWPS, 16 października.
Bauman Zygmunt, 2009, Koniec orgii. Z Zygmuntem Baumanem rozmawia Tomasz Kwaśniewski, „Duży Format” (dodatek do „Gazety Wyborczej”), 9 lutego.
Bell Daniel, 1994, Kulturowe sprzeczności kapitalizmu, tłum. Stefan Amsterdamski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bertman Stephen, 1998, Hyperculture: The Human Cost of Speed, Praeger, Westport, Conn.
Castells Manuel, 2007, Społeczeństwo sieci, tłum. Mirosława Marody i in., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
De Grazia Sebastian, 1962, Of Time, Work, and Leisure, Twentieth Century Found, New York.
Dealy Glen C., 1977, The Public Man: An Interpretation of Latin American and Other Catholic Countries, University of Massachusetts Press, Amherst.
Elias Norbert, 1992, Time: An Essay, Blackwell, Oxford, UK–Cambridge, MA.
Eriksen Thomas H., 2003, Tyrania chwili. Szybko i wolno płynący czas w erze informacji, tłum. Grzegorz Sokół, PIW, Warszawa.
Fraser J. T., 1987, Time, The Familiar Stranger, University of Massachusetts Press, Amherst.
Harvey David, 1989, The Condition of Postmodernity: An Enquiry into the Origins of Cultural Change, Blackwell, Oxford, UK–Cambridge, MA.
Heller Agnes, 1995, Where Are We at Home?, „Thesis Eleven”, t. 41, nr 1.
Kern Stephen, 1983, The Culture of Time and Space 1880–1948, Harvard University Press, Cambridge, MA.
Kępiński Antoni, 1983, Rytm życia, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Łepkowski Tadeusz, 1989, Uparte trwanie polskości. Nostalgie. Trwanie. Nadzieje. Wartości, Aneks–Wolne Pismo Most, Londyn–Warszawa.
Macnaghten Phil, Urry John, 2005, Alternatywne przyrody. Nowe myślenie o przyrodzie i społeczeństwie, tłum. Bogdan Baran, Scholar, Warszawa.
Nelkin Dorothy, 1970, Unpredictability and Life Style in a Migrant Labor Camp, „Social Problems”, t. 17, nr 4.
Nowotny Helga, 1994, Time: The Modern and Postmodern Experience, Wiley, Cambridge.
Ornauer Helmut, Wiberg Hakan, Siciński Andrzej, Galtung Johan (red.), 1976, Images of the World in the Year 2000: A Comparative Ten Nations Study, Humanities Press, The Hague–Paris.
Pańków Lidia, 2009, Leniwa niedziela, „Wysokie Obcasy”, 31 stycznia.
Rifkin Jeremy, 1987, Time Wars: The Primary Conflict in Human History, Henry Holt and Co, New York.
Ritzer George, 2001, Magiczny świat konsumpcji, tłum. Ludwik Stawowy, Muza, Warszawa.
Robinson John P., Godbey Geoffrey, 1999, Time for Life: The Surprising Ways Americans Use Their Time, Pennsylvania State University Press, University Park, PA.
Siciński Andrzej, 1975, Młodzi o roku 2000. Opinie, wyobrażenia, postawy, Instytut Wydawniczy CRZZ, Warszawa.
Siwicka Dorota, Bieńczyk Marek, Nawarecki Aleksander (red.), 1996, Szybko i szybciej. Eseje o pośpiechu w kulturze, IBL, Warszawa.
Tarkowska Elżbieta, 1987, Czas w społeczeństwie. Problemy, tradycje, kierunki badań, Ossolineum, Wrocław.
Tarkowska Elżbieta, 1991, „Inność” i „obcość” w perspektywie antropologicznej, w: Jerzy Wertenstein-Żuławski, Mirosław Pęczak (red,), Spontaniczna kultura młodzieżowa. Wybrane zjawiska, Wiedza o Kulturze, Wrocław.
Tarkowska Elżbieta, 1992, Czas w życiu Polaków. Wyniki badań, hipotezy, impresje, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Tarkowska Elżbieta, 1997, Nierówna dystrybucja czasu — nowy wymiar zróżnicowania społeczeństwa polskiego, w: Henryk Domański, Andrzej Rychard (red.), Elementy nowego ładu, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Tarkowska Elżbieta, 1999, Polacy wobec przyszłości i przeszłości. Czas społeczny w okresie realnego socjalizmu i w okresie transformacji, w: Ewa Nowicka, Mirosław Chałubiński (red.), Idee a urządzanie świata społecznego. Księga jubileuszowa dla Jerzego Szackiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Tarkowska Elżbieta, 2004, Changing Social Time in Post-Communist Poland: Local and Global Perspectives, „Essays in Arts and Sciences”, t. 33, nr 2.
Tarkowska Elżbieta, 2005, Zygmunt Bauman o czasie i procesach detemporalizacji, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3.
Tarkowski Jacek, 1994, Patroni i klienci, w: Jacek Tarkowski, Socjologia świata polityki, t. 2, Instytut Studiów Politycznych, Warszawa.
Wnuk-Lipiński Edmund, 1981, Budżet czasu — struktura społeczna — polityka społeczna, Ossolineum, Wrocław.
Young Michael, 1988, The Metronomic Society: Natural Rhythms and Human Timetables, Harvard University Press, Cambridge.
Young Michael, Schuller Tom (red.), 1988, The Rhythms of Society, Routledge, London.
Zadrożyńska Anna, 1985, Powtarzać czas początku. O świętowaniu dorocznych świąt w Polsce, Wydawnictwo Spółdzielcze, Warszawa.
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
