Trudna definicja „obozu koncentracyjnego”


Abstrakt

This paper discusses only the systems of concentration camps, omitting how individual camps functioned. The analysis starts with late 19th-century Spanish camps in Cuba and ends with late 20th-century camps for Serbs, Croats and Bosniaks in Bosnia and Herzegovina. The first part of the paper discusses the problems of defining a concentration camp and proposes an original definition. The second part focuses on the victims, including their position within the camp hierarchy. The third part shows the practice of history politics based on the system of camps to which Silesians and other groups were sent after the war. Consequently, the paper offers an original definition of a concentration camp that is missing from many scholarly papers, and discusses Polish complications in history politics related to avoiding the term “Polish concentration camps”. The interpretation was based on the hermeneutics of academic literature and multimodal discourse analysis, especially as it pertains to post-war camps.


Abel Theodore, 1951, The Sociology of Concentration Camps, „Social Forces”, t. 30(20), s. 150–155.

Agamben Giorgio, 2008, Homo sacer. Suwerenna władza i nagie życie, tłum. Mateusz Salwa, Prószyński i S-ka, Warszawa.

Arendt Hannah, 2014, Korzenie totalitaryzmu, tłum. Daniel Grinberg, Mariola Szawiel, Świat Książki, Warszawa.

Buggeln Marc, 2012, Das System der KZ-Außenlager Krieg, Sklavenarbeit und Massengewalt, Reihe Gesprächskreis Geschichte, z. 95, Friedrich-Ebert-Stiftung, Bonn.

Daniels Roger, 1971, Concentration Camps USA: Japanese Americans and World War II, Holt, Rinehart and Winston, New York.

Diken Bülent, 2011, Od obozów dla uchodźców do osiedli grodzonych. Biopolityka i koniec miasta, „Praktyka Teoretyczna”, nr 2–3, s. 126–140.

Dziurok Adam (red.), 2002, Obóz pracy w Świętochłowicach w 1945 roku. Dokumenty, zeznania, relacje, listy, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa.

Dziurok Adam, 2015, Zbrodnie na Górnym Śląsku w roku 1945, w: Gabryjela Zielińska (red.), Konferencja Tragedia Górnośląska 1945. Warszawa, 22 kwietnia 2015 r., Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa, s. 9–20.

Feierstein Daniel, 2014, Genocide as Social Practice. Reorganizing Society under the Nazis and Argentina’s Military Juntas, Rutgers University Press, New Brunswick.

Fein Helen, 1993, Genocide. A Sociological Perspective, Sage Publications, London–Newbury Park.

Glick Peter, 2009, Jagnięta ofiarne w wilczym przebraniu. Zawistne uprzedzenia, ideologia i czynienie z Żydów kozłów ofiarnych, tłum. Anna Czarna, w: Leonard S. Newman, Ralph Erber (red.), Zrozumieć Zagładę. Społeczna psychologia Holokaustu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 103–130.

Grzywacz Marta, 2020, Nasza pani z Ravensbrück, Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa.

Hilberg Raul, 2014, Zagłada Żydów europejskich, t. 1–3, tłum. Jerzy Giebułtowski, Wydawca: Piotr Stefaniuk, Warszawa.

Hördler Stefan, 2015, Effizienz und Mord. Das KZ-System 1943–1945, w: Regine Heubaum, Jens-Christian Wagner (red.), Zwischen Harz und Heide. Todesmärsche und Räumungstransporte im April 1945, Göttingen (Wallstein), s. 98–107.

Kampka Agnieszka, 2017, Multimodalna analiza dyskursu — ujęcie semiotyczne, w: Marek Czyżewski, Michał Otrocki, Tomasz Piekot, Jerzy Stachowiak (red.), Analiza dyskursu publicznego. Przegląd metod i perspektyw badawczych, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa, s. 95–122.

Kobylarz-Buła Renata, 2015, System obozów w Polsce po zakończeniu II wojny światowej na przykładzie obozów na Górnym Śląsku (1945–1956), w: Gabryjela Zielińska (red.), Konferencja Tragedia Górnośląska 1945. Warszawa, 22 kwietnia 2015 r., Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa, s. 33–47.

Łuszczyna Marek, 2017, Mała zbrodnia. Polskie obozy koncentracyjne, Znak, Kraków.

Megargee Geoffrey P. (główny redaktor), 2009, The United States Holocaust Memorial Museum, Encyclopedia of Camps And Ghettos, 1933–1945, 3 t., Indiana University Press, Bloomington–Indianapolis.

Melson Robert F., Revolution and Genocide. On the Origins of the Armenian Genocide and the Holocaust, The University of Chicago Press, Chicago–London 1992.

Moore Paul, 2010, “And What Concentration Camps Those Were!”: Foreign Concentration Camps in Nazi Propaganda, 1933–9, „Journal of Contemporary History”, t. 45(3), s. 649–674.

Nijakowski Lech M., 2020, Collectivist Logic in Comparative Genocide Studies and in the Battles for Memory, „Narracje o Zagładzie”, nr 6, s. 39–60.

Nowak Edmund, 2002, Obozy na Śląsku Opolskim w systemie powojennych obozów w Polsce (1945–1950). Historia i implikacje, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.

Olejnik Leszek, 2006, Zdrajcy narodu? Losy Volksdeutschów w Polsce po II wojnie światowej, Wydawnictwo Trio, Warszawa.

Ostrowska Joanna, 2018, Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa.

Pitzer Andrea, 2020, Noc, która się nie kończy. Historia obozów koncentracyjnych, tłum. Bartłomiej Pietrzyk, Znak Horyzont, Kraków.

Rams Adrian (red.), 2018, Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956, 3 t., Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno.

Renton Alex, 2020, Jak wytresować lorda, tłum. Agnieszka Rasmus-Zgorzelska, Prószyński i S-ka, Warszawa.

Rushton Colin, 2020, Sabotażysta z Auschwitz, tłum. Tadeusz Woźniak, Bellona, Warszawa.

Rzepliński Andrzej, Hosaniak Joanna (red.), 2004, Korea Północna za zasłoną, tłum. Joanna Hosaniak, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa.

Skocpol Theda, 1994, Social Revolutions in the Modern World, Cambridge University Press, Cambridge.

Sofsky Wolfgang, 2016, Ustrój terroru. Obóz koncentracyjny, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa.

Sowińska-Gogacz Jolanta, Torański Błażej, 2020, Mały Oświęcim. Dziecięcy obóz w Łodzi, Prószyński i S-ka, Warszawa.

Stucki Andreas, 2018, “Frequent Deaths”: The Colonial Development of Concentration Camps Reconsidered, 1868–1974, „Journal of Genocide Research”, t. 20(3), s. 305–326.

Śleszyński Wojciech, 2003, Utworzenie i funkcjonowanie obozu odosobnienia w Berezie Kartuskiej (1934–1939), „Dzieje Najnowsze”, nr 2, s. 35–53.

Ther Philipp, 2012, Ciemna strona państw narodowych. Czystki etniczne w nowoczesnej Europie, tłum. Tomasz Gabiś, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.

Tragedia, 2015, Tragedia w cieniu „wyzwolenia”. Górny Śląsk w 1945 roku. Materiały edukacyjne, Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Oddział w Katowicach, Katowice.

Van Leeuwen Theo, 2004, Ten Reasons Why Linguists Should Pay Attention to Visual Communication, w: Philip LeVine, Ron Scollon (red.), Discourse and Technology. Multimodal Discourse Analysis, Georgetown University Press, Washington, s. 7–19.

Wachsmann Nikolaus, 2016, Historia nazistowskich obozów koncentracyjnych, tłum. Maciej Antosiewicz, Świat Książki, Warszawa.

Wodak Ruth, de Cillia Rudolf, Reisigl Martin, Liebhart Karin, 2003, The Discursive Construction of National Identity, tłum. Angelika Hirsch, Richard Mitten, Edinburgh University Press, Edinburgh.

Wójcik Michał, 2021, Zemsta. Zapomniane powstania w obozach zagłady. Treblinka, Sobibór, Auschwitz-Birkenau, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.

Ziegler Jean, 2020, Lesbos, hańba Europy, tłum. Karolina Zebrzyńska, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa.

Pobierz

Opublikowane : 2023-03-31


Nijakowski, L. M. (2023). Trudna definicja „obozu koncentracyjnego”. Kultura I Społeczeństwo, 67(1), 3-18. https://doi.org/10.35757/KiS.2023.67.1.1

Lech M. Nijakowski  nijakowskil@is.uw.edu.pl
Uniwersytet Warszawski  Polska
https://orcid.org/0000-0003-0177-6305




Inne teksty tego samego autora