Frames of War: Russia’s Invasion of Ukraine as a Historical Event
Framework Analysis of the Polish Press Discourse
Abstract
The article aims to describe the changes in the Polish historical and political imaginarium brought about by Russia’s full-scale invasion of Ukraine. The framing analysis covers the press discourse from the first weeks of war (from 24 February to the end of March 2022), its corpus comprising original articles containing a detailed analysis of the situation, thoughts on the meaning of what was happening, and references to history, images of the past or historical content (events and figures). A feature of the said articles was a doubly historicised narrative: history both as the subject of the story, and as the story itself, generating the meaning of what is experienced together. As a result of the analysis the article describes ways of invoking the past from an internal (Poland-centric) and external (geopolitical) perspective, along with two basic frames or ways of capturing the war as a historical fact: a diachronic frame, placing the event in the context of a broader historical narrative of the relations between the Russian empire and the West, and a synchronous frame, treating the event as a moment in the universal battle between good and evil.
Keywords
framing analysis; war in Ukraine; historical event; historical imagination; meaning of war
References
Babińska Maria, Bilewicz Michał, Górska Paulina, Toruńczyk-Ruiz Sabina, Wypych Michał, 2022, Polacy wobec Ukraińców. Wyniki badań sondażowych zrealizowanych po inwazji rosyjskiej na Ukrainę w 2022 roku, „Nauka”, nr 4, s. 37–58.
Barthes Roland, 1985, Retoryka obrazu, tłum. Zbigniew Kruszyński, „Pamiętnik Literacki”, nr 3, s. 289–302.
Benjamin Walter, 2005, Pasaże, tłum. Ireneusz Kania, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Bińczyk Ewa, 2018, Epoka człowieka: retoryka i marazm antropocenu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Butler Judith, 2011, Ramy wojny. Kiedy życie godne jest opłakiwania?, tłum. Agata Czarnacka, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa.
Chakrabarty Dipeh, 2014, Klimat historii. Cztery tezy, tłum. Magda Szcześniak, „Teksty Drugie”, nr 5, s. 168–199.
Demel Grzegorz, 2022, A więc wojna! Pierwsze reakcje polskich tygodników opinii na rosyjską inwazję na Ukrainę, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, t. 86, z. 2 (https://doi.org/10.14746/rpeis.2022.84.2.14).
van Dijk Theo A., 2003, Dyskurs polityczny i ideologia, tłum. Aneta Wysocka, „Etnolingwistyka”, t. 15, s. 7–28.
Entman Robert M., 1991, Framing U.S. Coverage of International News: Contrasts in Narratives of the KAL and Iran Air Incidents, „Journal of Communication”, t. 41, s. 6–27.
Entman Robert M., 2007, Framing Bias: Media in the Distribution of Power, „Journal of Communication”, t. 57(1), s. 163–173.
Franczak Karol, 2017, Analiza ramowania, w: Marek Czyżewski, Marek Otrot, Tomasz Piekot, Jerzy Stachowiak (red.), Analiza dyskursu publicznego. Przegląd metod i perspektyw badawczych, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa.
Hoffman David L., 2021, The Memory of the Second World War in Soviet and Post-Soviet Russia, Routledge, London–New York.
Judt Tony, 2013, Historia niedokończona. Francuscy intelektualiści 1944–1956, tłum. Paweł Marczewski, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Koselleck Reinhart, 2012, „Przestrzeń doświadczenia” i „horyzont oczekiwań” — dwie kategorie historyczne, tłum. Wojciech Kunicki, w: Reinhart Koselleck, Semantyka historyczna, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Lakoff Georg, 2003, Metafory i wojna: system metafor użyty, by usprawiedliwić wojnę w Zatoce Perskiej, tłum. Aneta Wysocka, „Etnolingwistyka”, t. 15, s. 29–47.
Laruelle Marlene, 2019, Russian Nationalism. Imaginaries, Doctrines, and Political Battlefields, Routledge, Oxon–New York.
Leder Andrzej, 2014, Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Löwith Karl, 2002, Historia powszechna i dzieje zbawienia. Teologiczne przesłanki filozofii dziejów, tłum. Józef Marzęcki, Wydawnictwo Antyk, Kęty.
Łuczewski Michał, 2017, Kapitał moralny. Polityki historyczne w późnej nowoczesności, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków.
Markowska Barbara, 2019, Herosi czy ofiary? Kapitał moralny Polaków w narracji Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 163–190.
Markowska Barbara, 2021, Historyczny populizm. Strategie dyskursywne w polskim przekazie telewizyjnym w roku świętowania stulecia niepodległości, w: Barbara Markowska (red.), Dyskurs historyczny w mediach masowych: reprezentacje przeszłości w polskiej i ukraińskiej sferze medialnej, Scholar, Warszawa, s. 237–284.
Marks Karol, 2011, 18 brumaire’a Ludwika Bonaparte, tłum. Marek Beylin, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Mielczarek Tomasz, 2018, Tygodniki opinii w zmieniającej się rzeczywistości, Universitas, Kraków.
Putin Władimir, 2021, O historycznej jedności Rosjan i Ukraińców (https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,27388209,wladimir-putin-ohistorycznej-jednosci-rosjan-i-ukraincow.html [dostęp: 30.05.2022]).
Sadura Przemysław, Sierakowski Sławomir, 2022, Polacy za Ukrainą, ale przeciw Ukraińcom. Raport z badań socjologicznych, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Shore Marci, 2018, Ukraińska noc. Rewolucja jako doświadczenie, tłum. Marcin Szuster, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Sierakowski Sławomir, 2022, Wstęp, w: Michał Sutowski, Agnieszka Wiśniewska, Co wyrośnie z kieszeni pełnej ziaren słonecznika? Wojna na Ukrainie, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Snyder Timothy, 2018, Rosyjski faszysta, patron Putina (https://krytykapolityczna.pl/swiat/iwan-iljin-patron-putina/ [dostęp: 30.01.2023]).
Stryjek Tomasz, 2021, Rzeczpospolita podzielona. Obrazy przeszłości i dyskursy historyczne w prasie polskiej w 2018 r. Próba zmapowania debaty, w: Barbara Markowska (red.), Dyskurs historyczny w mediach masowych. Reprezentacje przeszłości w polskiej i ukraińskiej sferze medialnej, Scholar, Warszawa, s. 113–235.
Tabaszewska Justyna, 2022, Pamięć afektywna: dynamika polskiej pamięci po 1989 roku, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
Taylor Charles, 2010, Nowoczesne imaginaria społeczne, tłum. Adam Puchejda, Karolina Szymaniak, Znak, Kraków.
White Hayden, 2009, Zdarzenie historyczne, tłum. Rafał Borysławski, w: Ewa Domańska (red.), Proza historyczna, Universitas, Kraków.
White Hayden, 2010, Fabularyzacja historyczna a problem prawdy, tłum. Ewa Domańska, w: Hayden White, Poetyka pisarstwa historycznego, red. Ewa Domańska, Mariusz Wilczyński, Universitas, Kraków.
Collegium Civitas Poland
https://orcid.org/0000-0002-9824-0453
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
