Niedoszłe przejście graniczne Wołosate–Łubnia. Refleksja nad bieszczadzkim odcinkiem pogranicza polsko-ukraińskiego


Abstrakt

The author writes about an initiative to open a border crossing between Poland and Ukraine in the Bieszczady village of Wołosate, concentrating particularly on the social actors involved and showing their positions: the Bieszczady National Park, the Bieszczady Border Guard Division, local society, the Polish state, and also tourists, ecologists, and other activists engaged in the affair. The author’s reflections are based on statements gathered during a stay in Wołosate and Ustrzyki Górne in July 2014 and on other opinions regarding the question. These considerations differentiate, at the theoretical level, between the border administration and society, and enable the marked specificity of this fragment of the Polish-Ukrainian border to be perceived.


Słowa kluczowe

Wołosate; przejście graniczne; pogranicze polsko-ukraińskie; Bieszczadzki Park Narodowy

Babiński Grzegorz, 1997, Pogranicze polsko-ukraińskie. Etniczność — zróżnicowanie religijne — tożsamość, Nomos, Kraków.

Baczyńska Elżbieta, 2006, Problemy marginalizacji społecznej na pograniczu polsko-słowacko-ukraińskim, w: Żywia Leszkowicz-Baczyńska (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Nowe pogranicza?, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra.

Bojar Hanna, 2003, Przybysze ze wschodu w społecznościach lokalnych pogranicza polsko-ukraińskiego — stereotypy i realia, w: Maria Zielińska (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Teorie, studia, interpretacje, t. 1, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra.

Bojar Hanna, Wojakowski Dariusz, 2008, Wprowadzenie. Socjologia pogranicza w poszukiwaniu nowych horyzontów, „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. 14.

Dębicki Jacek, Harc Lucyna, 2006, Interdyscyplinarność albo zintegrowanie dyscyplin a historyczne badania regionalne (na przykładzie Śląska), w: Stanisław Rosik, Przemysław Wiszewski (red.), Mundus hominis — cywilizacja, natura, kultura. Wokół interdyscyplinarności badań historycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Dębicki Marcin, 2015, Wzdłuż meandrów Sanu. Transgraniczność nieobecna, nieoczywista, potencjalna, wyobrażona — jako refleks współczesnych i niegdysiejszych realiów bieszczadzkiego odcinka pogranicza polsko-ukraińskiego, w: Marcin Dębicki, Julita Makaro (red.), Sąsiedztwa III RP — Ukraina. Zagadnienia społeczne, Wydawnictwo Gajt, Wrocław.

Dębicki Marcin, 2016, Za górami, za lasami… albo granica jak niewidzialny mur. Endemizm zakarpackiego odcinka pogranicza ukraińsko-polskiego, „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. 28 (w druku).

Dolińska Kamilla, Doliński Wojciech, 2009, Transgraniczność jako doświadczanie „inności” i jej teoretyczne implikacje, w: Zbigniew Kurcz, Andrzej Sakson (red.), Polskie transgranicza, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Gliński Piotr, 2001, Konflikt o Puszczę. Raport z badań nad konfliktem społecznym z poszerzeniem Białowieskiego Parku Narodowego, „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. 10.

Gorzko Marek, 2004, Stosunek do regionu w świetle badania kwestionariuszowego, w: Magdalena Fiternicka-Gorzko i in. (red.), W cieniu bieszczadzkich cerkiewek. Z badań socjologicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.

Kaniewska Grażyna, b.d. Bogusława Kranz Ustrzyki Górne (http://www.gazetasolecka.pl/soltys_miesiaca06.html [18.01.2014]).

Konieczna-Sałamatin Joanna, 2012, Pogranicze polsko-ukraińskie jako niewykorzystana szansa, w: Joanna Fomina, Joanna Konieczna-Sałamatin (red.), Granica do naprawy. Problemy pogranicza Polski i Ukrainy, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa.

Królikowska Karolina, 2007, Konflikty społeczne w polskich parkach narodowych, Impuls, Kraków.

Kuchciński Marek, 2004, Interpelacja nr 6384 do Prezesa Rady Ministrów w sprawie projektu uruchomienia polsko-ukraińskiego przejścia granicznego Wołosate–Łubnia w rezerwacie ścisłym Bieszczadzkiego Parku Narodowego (http://orka2.sejm.gov.pl/IZ4.nsf/main/1AFCAA37 [11.04.2015]).

Kurcz Zbigniew, 2012, Powrót pograniczy. Entuzjazm, normalność, problemy, w: Krzysztof Frysztacki, Piotr Sztompka (red.), Polska początku XXI wieku: przemiany kulturowe i cywilizacyjne, Polska Akademia Nauk. Komitet Socjologii, Warszawa.

Kurczewska Joanna, 2003, Granica polsko-ukraińska: trzy spojrzenia teoretyczne, w: Maria Zielińska (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Teorie, studia, interpretacje, t. 1, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra.

Kurczewska Joanna, 2005, Granica niejedno ma imię. Trzy podejścia teoretyczne, w: Joanna Kurczewska, Hanna Bojar (red.), Granice na pograniczach. Z badań społeczności lokalnych wschodniego pogranicza Polski, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.

Kurczewska Joanna, 2009, Border Metaphors in the Polish Sociology of Borderlands, „Polish Sociological Review”, nr 2.

Łoginow Jakub, 2011, Granica wstydu, „Polityka”, nr 46.

Myczkowski Zbigniew, 2001, Ochrona zasobów kulturowych w Bieszczadzkim Parku Narodowym i otulinie, „Monografie Bieszczadzkie”, t. 13.

Olszański Tadeusz A., 2013, Kresy Zachodnie. Miejsce Galicji Wschodniej i Wołynia w państwie ukraińskim, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa.

Ossowski Stanisław, 1984, O ojczyźnie i narodzie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Pytlakowski Piotr, 2015, Dym nasz powszedni, „Polityka”, nr 46.

Rymarowicz Leszek, 2012, Iwan Franko i Wójt Łeńko, czyli znowu o Wołosatem, „Płaj. Almanach Karpacki”, z. 45.

Rymarowicz Leszek, 2014, Wokół Wołosatego raz jeszcze, „Płaj. Almanach Karpacki”, z. 48.

Rózga Aleksandra, b.d., Droga do człowieka (http://kobietynawsi.pl/Droga-do-czlowieka [27.01.2015]).

Sadowski Andrzej, 1992, Pogranicze. Studia Społeczne. Wprowadzenie, „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. 1.

Sadowski Andrzej, 2001, Społeczno-kulturowe następstwa poszerzenia Białowieskiego Parku Narodowego, „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. 10.

Skomra Sławomir, 2013, Piechotą za wschodnią granicę, „Gazeta Wyborcza”, 30 stycznia.

Sztumski Janusz, 2000, Konflikty społeczne i negocjacje jako sposoby ich przezwyciężania, Wydawnictwo Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa.

Szul Roman, 1999, Rola granicy w gospodarce — próba ujęcia teoretycznego, w: Agnieszka Mync, Roman Szul (red.), Rola granicy i współpracy transgranicznej w rozwoju regionalnym i lokalnym, Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego — Uniwersytet Warszawski, Warszawa.

Szymanik Grzegorz, 2014, Granica, „Gazeta Wyborcza”, dodatek „Duży Format”, 16 października.

Świdrowska Elżbieta, 2012, Otoczenie społeczne granicy polsko-ukraińskiej, w: Joanna Fomina, Joanna Konieczna-Sałamatin (red.), Granica do naprawy. Problemy pogranicza Polski i Ukrainy, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa.

Wilson Thomas M., Donnan Hastings, 2000, Nation, State and Identity at International Borders, w: Thomas M. Wilson, Hastings Donnan (red.), Border Identities. Nation and State at International Frontiers, Cambridge University Press, Cambridge.

Pobierz

Opublikowane : 2016-03-21


Dębicki, M. (2016). Niedoszłe przejście graniczne Wołosate–Łubnia. Refleksja nad bieszczadzkim odcinkiem pogranicza polsko-ukraińskiego. Kultura I Społeczeństwo, 60(1), 67-91. https://doi.org/10.35757/KiS.2016.60.1.4

Marcin Dębicki  marcin.debicki@uwr.edu.pl
Uniwersytet Wrocławski  Polska
https://orcid.org/0000-0002-6510-0614




Inne teksty tego samego autora