Idea wykuwana w „Mordorze”. Ziemowita Szczerka konceptualizacyjne ujęcie Europy Środkowej


Abstrakt

The authors’ aim is to reconstruct the idea of Central Europe as presented in a renowned book by Ziemowit Szczerek, Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian (2013; English: Mordor’s Coming To Eat Us: A Secret History of the Slavs). Szczerek’s idea is reconstructed from a variety of perspectives. Among other things, the authors analyze the tendency to prioritize states and societies within Central Europe, the attempt to locate Central Europe’s borders “somewhere between Poland and Ukraine,” and references to the Habsburg past. Additionally, they focus on the multicultural region of Transcarpathia, and on demarcating Central Europe’s eastern border by means of the emotions experienced while travelling.


Słowa kluczowe

Ziemowit Szczerek; Europa Środkowa; Polska; Ukraina; socjologia literatury; socjologia emocji; granice

Barth Fredrik, 2004, Granice i grupy etniczne: społeczna organizacja różnic kulturowych, w: Marian Kempny, Ewa Nowicka (wyb.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Cobel-Tokarska Marta, 2015, „Strasznie i pięknie”. Ukraińskie podróże młodych Polaków, w: Marcin Dębicki, Julita Makaro (red.), Sąsiedztwa III RP — Ukraina. Zagadnienia społeczne, Wydawnictwo Gajt 1991 s.c., Wrocław.

Cobel-Tokarska Marta, Dębicki Marcin, 2017, Słowo i terytorium. Eseje o Europie Środkowej, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa.

Cwalina Wojciech, 2001, Znaczenie emocji w procesach poznawczych człowieka, „Roczniki Psychologiczne”, nr 4.

Czapliński Przemysław, 2016, Poruszona mapa. Wyobraźnia geograficzno-kulturowa polskiej literatury przełomu XX i XXI wieku, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Durkheim Émile, 2011 [1897], Samobójstwo. Studium z socjologii, tłum. Krzysztof Wakar, Oficyna Naukowa, Warszawa.

Ewertowski Tomasz, 2009, Demitologizacja czy remitologizacja Europy Środkowej? Stasiuk i Andruchowycz na prowincji, „Podteksty”, nr 4.

Fałkowski Mateusz, 2003, Polska jako Wschód i jako Zachód, w: Lena Kolarska-Bobińska (red.), Obraz Polski i Polaków w Europie, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.

Fügen Hans Norbert, 1980, Drogi socjologii literatury, w: Andrzej Mencwel (red.), W kręgu socjologii literatury. Antologia tekstów zagranicznych, t. 1, PIW, Warszawa.

Gruszczyński Leszek A., 1999, Kwestionariusze w socjologii. Budowa narzędzi do badań surveyowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.

Hohshild Arlie R., 1983, The Managed Heart: Commercialization of Human Feeling, University of California Press, Berkeley.

Huntington Samuel P., 2000, Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, tłum. Hanna Jankowska, Muza, Warszawa.

Jarnecki Michał, Kołakowski Piotr, 2017, „Ukraiński Piemont”. Ruś Zakarpacka w okresie autonomii 1938–1939, Rytm, Warszawa.

Kieniewicz Jan, 2014, Pogranicza i peryferie: o granicach cywilizacji europejskiej, w: Maciej Koźmiński (red.), Cywilizacja europejska — różnorodność i podziały, t. 3, Universitas, Kraków.

Kubera Jacek, 2012, Teksty literackie jako przedmiot badań socjologicznych, w: Agnieszka Figiel, Łukasz Rogowski (red.), W tym szaleństwie jest metoda, Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań.

Kubiak Adam, 2015, Rzeczy mniejsze. Dysformia i fiasko: semi-peryferyjne formy kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.

Kundera Milan, 1984, Zachód porwany albo tragedia Europy Środkowej, „Zeszyty Literackie”, z. 5.

Olszański Tadeusz A., 2013, Kresy Zachodnie. Miejsce Galicji Wschodniej i Wołynia w państwie ukraińskim, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa.

Parfianowicz-Vertun Weronika, 2015, Europa Środkowa w tekstach i w działaniach. Polskie i czeskie dyskusje, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Pijanowski Paweł, 2013, Jadąc do Mordoru („Przyjdzie Mordor i nas zje” Ziemowita Szczerka) Antyprzewodnik po Ukrainie?, 8 sierpnia (popmoderna.pl/jadac-do-mordoru-„przyjdzie-mordor-i-nas-zje-ziemowita-szczerka/ [23.11.2017]).

Pospiszyl Karolina, 2010, Zbieranie fragmentów, czyli literackie egzystencje Europy Środkowej, „Proudy. Středoevropský časopis pro vědu a literaturu”, nr 2.

Riabczuk Mykoła, 2007, Has the Second Rzecz Pospolita Expanded to the Borders of the First RP in the Contemporary Ukraine? Critical Outlook on a Huntingtonian Fault-line and the Regional Results of Political Elections, „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa”, z. 31.

Stasiuk Andrzej, 2001, Dziennik okrętowy, w: Jurij Andruchowycz, Andrzej Stasiuk, Moja Europa. Dwa eseje o Europie zwanej Środkową, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.

Stasiuk Andrzej, 2004, Jadąc do Babadag, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.

Stasiuk Andrzej, 2016, Osiołkiem, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.

Swales John, 1987, Approaching the Concept of Discourse Community. Annual Meeting of the Conference on College Composition and Communication, Atlanta [http://files.eric.ed.gov./full-text/ED286184.pdf].

Szczerek Ziemowit, 2013, Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian, Korporacja Ha!art, Kraków.

Szczerek Ziemowit, 2014, Stymulacja płynną wiagrą. Z Ziemowitem Szczerkiem rozmawia Zbigniew Rokita, „Nowa Europa Wschodnia”, nr 2.

Szczerek Ziemowit, 2015, Tatuaż z tryzubem, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.

Szczerek Ziemowit, 2017a, Międzymorze. Podróże przez prawdziwą i wyobrażoną Europę Środkową, Agora–Wydawnictwo Czarne, Warszawa–Wołowiec.

Szczerek Ziemowit, 2017b, Wielka Polska od Krakowa do Poznania, „Gazeta Wyborcza”, nr 262.

Szczerek Ziemowit, 2017c, Wyobrażenia i rzeczywistość, „Nowa Europa Wschodnia”, nr 2.

Turner Jonathan H., Stets Jan E., 2009, Socjologia emocji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Upalevski Ilija, 2016, Europa Środkowa — wspólnota tekstów. Intertekstualność jako przestrzeń funkcjonowania i podtrzymywania mitu środkowoeuropejskiego, „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa”, z. 48.

Vilikovský Pavel, 2013, Okrutny maszynista. Zbiór opowiadań, Słowackie Klimaty, Wrocław.

Waldenberg Marek, 2000, Narody zależne i mniejszości narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej. Dzieje konfliktów i idei, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Wojakowski Dariusz, Bieniecki Mirosław, 2007, Pogranicze polsko-ukraińskie: różnorodność wymiarów i perspektyw badawczych, w: Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Pogranicza Polski w integrującej się Europie, Maria Zielińska, Beata Trzop, Krzysztof Lisowski (red.), Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra.

Zajonc Robert B., 1984, On the Primacy of Affect, „American Psychologist”, t. 39(2), s. 117–123.

Zajonc Robert B., 1985, Uczucia a myślenie: nie trzeba się domyślać, by wiedzieć, co się woli, „Przegląd Psychologiczny”, t. 28, nr 1.

Zajonc Robert B., 1998, Dowody na istnienie emocji nieświadomych, w: Paul Ekman, Richard J. Davidson (red.), Natura emocji. Podstawowe zagadnienia, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.

Zenderowski Radosław, 2004, Pomiędzy Wschodem a Zachodem?, „Przegląd Zachodni”, nr 3.

Pobierz

Opublikowane : 2018-06-28


Cobel-Tokarska, M., & Dębicki, M. (2018). Idea wykuwana w „Mordorze”. Ziemowita Szczerka konceptualizacyjne ujęcie Europy Środkowej. Kultura I Społeczeństwo, 62(2), 155-183. https://doi.org/10.35757/KiS.2018.62.2.9

Marta Cobel-Tokarska  mcobelto@gmail.com
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie  Polska
https://orcid.org/0000-0002-8151-8367
Marcin Dębicki 
Uniwersytet Wrocławski  Polska
https://orcid.org/0000-0002-6510-0614




Inne teksty tego samego autora