Polityka RFN wobec Rosji – szanse i zagrożenia dla Europy i świata w XXI wieku


Abstrakt

This article presents the policy of the united Germany towards Russia, its underpinnings and its positive and negative effects on Europe and the world in the twenty-first century. The author questions the objectives and consequences of this policy for Germany, Russia and Europe. He tries to answer the questions of whether there will be another Rapallo and whether Russia and Germany will try to play a dominant role in Europe. Does the cooperation of Germany and Russia contribute to peace in Europe and Euro-Atlantic relations? Will the position of Germany in the EU increase after Brexit? This is not an easy task, given the complex and dynamic situation in the world and the difficult socio-political and economic situation of contemporary Russia, as well as the enormity of the tasks that the country needs to perform to become a modern, strong, well-managed, democratic and peaceful power. Russia has long been assisted by Germany in this process, a country which today is the undisputed leader in Europe and plays an increasingly important role in the world.
The main thesis of this article is that the way to a new democratic and multipolar global order is still very long and that Germany – mindful of history and the tragic experience – will not return to the policy of cooperation with Russia, which would lead to a new division of Europe and the world. According to the author, Germany remembers the past and will therefore remain a democratic country and an important link in the Euro-Atlantic system. Furthermore, Russia will also become a democratic, peaceful state and an important actor in a new, multipolar global order. This will happen after it liberates itself from the rule of Vladimir Putin. This will not happen quickly unless Russia faces an economic disaster and the eruption of social discontent (Euromaidan on the Red Square), which forces Vladimir Putin to leave the political scene.


Ash T.G, Free World: America, Europe and the Surprising Future of the West, Random House, New York 2010.

Asmus R.D., Mała wojna, która wstrząsnęła światem. Gruzja, Rosja i przyszłość Zachodu, przeł. J. Tokarski, Fundacja Res Publica im. Henryka Rzeczkowskiego, Warszawa 2010.

Beck U., Das deutsche Europa, Suhrkamp, Berlin 2013.

Beck U., Niemiecka Europa. Nowe krajobrazy władzy pod znakiem kryzysu, tłum. R. Formuszewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.

Bielecki T., NATO na początku XXI wieku, „Gazeta Wyborcza”, 19 listopada 2010, s. 10.

Bielecki T., Zawadzki M., Unia i NATO postanowiły się wzmocnić, „Gazeta Wyborcza”, 9–10 lipca 2016, s. 3.

Bieleń S., Polityka zagraniczna Rosji, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008, s. 19-21.

Borońska-Hryniewiecka K., Brexit a władza ustawodawcza: rola parlamentów Zjednoczonego Królestwa w procesie wychodzenia państwa z Unii Europejskiej, „Sprawy Międzynarodowe” 2016, nr 3, s. 62-77.

Bowers L.N. (red.), German Foreign and Security Policy, New York 2009.

Brzeziński Z., Wybór – dominacja czy przywództwo, przeł. B. Pietrzyk, Wydawnictwo Znak, Kraków 2004.

Brzeziński Z., Strategiczna wizja. Ameryka a kryzys globalnej potęgi, przeł. K. Skoneczny, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2013, s. 10.

Buhler P., O potędze w XXI wieku, Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa 2014, s. 189.

Cameron R., Neal L., Historia gospodarcza świata. Od paleolitu do czasów najnowszych, przeł. H. Lisiecka-Michalska, M. Kluźniak, Książka i Wiedza, Warszawa 2004, s. 427-433.

Cianciara A., Gospodarcze uwarunkowania polityki wschodniej Niemiec i Francji, „Myśl Ekonomiczna i Polityczna” 2014, nr 2(45), s. 202-203.

Cohen A., Russia in the Arctic: Challenges to U.S Energy and Geopolitics in the High North, w: S.J. Blank (red.), Russia in the Arctic, U.S Army War College Press, Carlisle 2011, s. 19.

Curanović A., Aktywność Federacji Rosyjskiej w regionie Arktyki w kontekście rywalizacji mocarstw. Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2010, s. 14-17.

Cziomer E., Rola Rosji i ewolucja obszaru poradzieckiego, w: Współczesne stosunki międzynarodowe, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2015, s. 140.

Cziomer E., Wybrane implikacje wzrostu międzynarodowej roli Niemiec dla współpracy z Rosją w dobie globalizacji i kryzysów Unii Europejskiej w XXI wieku, „Rocznik Integracji Europejskiej” 2016, nr 10, s. 81-100.

Dahl M., Europejski kryzys imigracyjny i jego konsekwencje dla Republiki Federalnej Niemiec – aspekty polityczne, społeczne i gospodarcze, „Studia Polityczne” 2016, nr 4(44), s. 262.

De Haas M., Medvedev’s Security Policy: A Provisional Assessment, „Russian Analitical Digest” 2009, nr 62, s. 4-9.

Drzewicki A., Współczesny wymiar stosunków niemiecko-rosyjskich, „Biuletyn Niemiecki” 2012, nr 26.

Fiszer J.M., Władimir Putin jako „fenomenalny” przywódca Rosji, „Stosunki Międzynarodowe – Zeszyty Naukowe”, Uczelnia Vistula w Warszawie, 2011, nr 26, s. 7-25.

Fiszer J.M., Czy Rosja pod rządami Władimira Putina zagraża Europie i światu?, „Biuletyn Analiz i Opinii” 2015, nr 3(20), s. 1-10.

Fiszer J.M., Kto wygrał II wojnę światową, a kto przegrał pokój?, „Rocznik Polsko-Niemiecki” 2016, nr 24, z. 1, s. 22-31.

Fiszer J.M., Ukraine between Russia and the European Union and Its Prospects: Geopolitical and Geo-Economic Dilemmas, w: A. J. Kukuła (ed.), Perspectives of Socio-economic Development of Ukraine and Its Regions in the Conditions of the Association Agreement with the European Union, Wydawnictwo KUL, Lublin 2016, s. 39-69.

Fiszer J.M., Zadania i cele polityki zagranicznej Władimira Putina, „Myśl Ekonomiczna i Polityczna” 2016, nr 1(52), s. 167-201.

Fiszer J.M., Geopolityczne i geoekonomiczne aspekty europeizacji Ukrainy i jej perspektywy, w: J. Tymanowski. J. Karwacka, J. Bryl (red.), Procesy europeizacji Ukrainy w wybranych obszarach, BHZ „Nacjonalnaja Akademia Uprawlenija”, Kijów – Warszawa 2016, s. 15-39.

Franzke J., Wertepolitik versus Realpolitik. Die Russlandpolitik der Regierung Merkel/Steinmeier, „Welt Trends” 2009, nr 67, s. 93-98.

Friedman G., Następna dekada. Gdzie byliśmy i dokąd zmierzamy, przeł. M. Wyrwas-Wiśniewska, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2012.

Fukuyama F., Koniec historii, tłum. T. Bieroń, M. Wichrowski, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1996.

Fukuyama F., Budowanie państwa. Władza i ład międzynarodowy w XXI wieku, przeł. J. Serwański, Wydawnictwo REBIS, Poznań 2005.

Galeotti M., Heavy Metal Diplomacy: Russia’s Political USE of Its Military in Europe Since 2014, European Council on Foreign Relations, London 2016, s. 1-11.

Gessen M., Putin. Człowiek bez twarzy, tłum. J. Szajkowska, M. Witkowska, Pruszyński i S-ka, Warszawa 2012.

Gilpin R., War and Change in World Politics, Cambridge University Press, New York 1983.

Góralczyk B. (red.), Unia Europejska jako aktor na scenie globalnej. Razem czy osobno?, Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014.

Góralczyk B., Państwa BRICS nie tworzą wspólnego frontu, „Obserwator finansowy.pl”, www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/makroekonomia/państw... (dostęp: 15 października 2016).

Gromadzki G., Kucharczyk J., Ludzie – Historia – Polityka. Polska i Niemcy w oczach Rosjan, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2012, http://fwpn.org.pl (dostęp: 3 lutego 2013).

Haj Saleh Y. Al., Die Revolution in Syrien, „Neue Gesellschaft Frankfurter Hefte” 2012, nr 9, s. 12-16.

Janicka I., Nastroje prawicowo-ekstermistyczne społeczeństwa niemieckiego, „Przegląd Politologiczny” 2016, nr 3, s. 145-157.

Jarkowiec M., Do zobaczenia panie prezydencie, „Gazeta Wyborcza”, 14–15 stycznia 2017, s. 13.

Jaroszewicz A., Konsekwencje wojny w Gruzji dla stosunków Rosji z państwami obszaru WNP, „Tydzień na Wschodzie”, 19 sierpnia 2008, s. 1.

Kaczorowska M., Krajobraz polityczny po Brexicie, „Sprawy Międzynarodowe” 2016, nr 3, s. 39-61.

Kędzierski M., Między partnerstwem a rywalizacją. Polityka RFN wobec Rosji po zjednoczeniu Niemiec, www.psz.pl/117-polityka/miedzy-partnerstwem-a-rywalizacja ..., 25 października 2016.

Kiwerska J., Problem amerykańskiego przywództwa w świecie, w: S. Wojciechowski, M. Tomczak (red.), Mocarstwowość na przełomie XX i XXI wieku. Teorie – analizy – prognozy, Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu, Poznań 2010, s. 101-127.

Kiwerska J., Niemcy we wspólnocie transatlantyckiej, w: J. Kiwerska, B. Koszel, M. Tomczyk, S. Żerko, Polityka zagraniczna zjednoczonych Niemiec, Instytut Zachodni, Poznań 2011, s. 242.

Kiwerska J.,Koszel B., Tomczak M., Żerko S., Polityka zagraniczna zjednoczonych Niemiec, Instytut Zachodni, Poznań 2011.

Kokot M., Kraje bałtyckie boją się Rosji, „Gazeta Wyborcza”, 7 lipca 2016, s. 5.

Kokot M., Jak Kreml na nowo podbija Europę metodami KGB, „Gazeta Wyborcza”, 13 stycznia 2017, s. 16-17.

Koralewski J., Rozpad ZSRR a powstanie Federacji Rosyjskiej. Mocarstwowość utracona?, w: S. Wojciechowski, M. Tomczak (red.), Mocarstwowość na przełomie XX i XXI wieku. Teorie – analizy – prognozy, Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu, Poznań 2010, s. 129-145.

Kosman M., Malendowicz P., Głos polskich i niemieckich nacjonalistów w debacie na temat integracji europejskiej, „Rocznik Integracji Europejskiej” 2015, nr 9, s. 215.

Kosman M.M., Polityka RFN wobec ZSRR/Rosji w latach 1989–2009…, s. 319–415.

Koziej S., Między piekłem a rajem. Szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006.

Krawczyk T.F., Unia Europejska w przebudowie. Wyzwania polskiej polityki europejskiej po wyborach, http://cakj.pl/wp-content/uploads/2015/11/Europa-w-przebudowie.pdf (dostęp: 30 kwietnia 2016).

Krzemiński A., Niemcy na huśtawce, „Polityka”, 30 lipca – 5 sierpnia 2014, s. 43-45.

Kruczkowska M., Chiny: będziemy wreszcie numerem 1. Rozmowa z prof. Bogdanem Góralczykiem, „Gazeta Wyborcza”, 20 stycznia 2017, s. 16.

Kublik A., Putin forsuje Nord Stream 2, „Gazeta Wyborcza”, 7 grudnia 2016, s. 8.

Kuczyński G., Strategia Rosji wobec Zachodu, „Bezpieczeństwo Narodowe” 2009, nr 9–10.

Kukliński A., Pawłowski K. (red.), The Atlanic Community. The Titanic of the XXI Century?, Wyższa Szkoła Biznesu – National Louis University, Nowy Sącz 2010.

Kuźniar R., Europa i porządek międzynarodowy, w: „Stosunki Międzynarodowe – International Relations” 2014, t. 50, nr 2, s. 41-56.

Kuźniar R., Ukraine – Europe’s hic Rhodus, hic salta, w: B.J. Góralczyk (red.), European Union on the Global Scene: United or Irrelevant?, Centre for Europe, University of Warsaw 2015, s. 63-85.

Lucas E., Nowa zimna wojna. Jak Kreml zagraża Rosji i Zachodowi, tłum. J. Stawski, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2008.

Ławrow S.W., Filozofia polityki zagranicznej Rosji (tekst w jęz. ros.), „Mieżdunarodnaja żyzn’” 2013, nr 3, s. 13.

Matzke M., Nowa rola Niemiec: mediator i gwarant stabilności, www.dw.com/pl/nowa-rola-niemiec--mediator-i-gwarant-stabilności.

Michnik A., Ten prezydent to nasz egzamin, „Gazeta Wyborcza”, 21–22 stycznia 2017, s. 1.

Miszczak K., Polityka zagraniczna, bezpieczeństwa i obrony koalicji rządowej SPD-Sojusz 90/Zieloni w okresie 1998–2005, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2012.

Mniej Europy, więcej Europy. Z Iwanem Kraszewem rozmawia Adam Leszczyński, „Gazeta Wyborcza”, 31 maja – 1 czerwca 2014, s. 23.

Modelski G., Thompson W.R., Leading Sectors and World Powers: The Co-evolution of Global Economics and Polities, University of South Carolina Press, Columbia 1966, s. 128-136.

Modelski G., The Long Cycle of Global Politics and the Nation- State, „Comparative Studies in Society and History” 1978, t. 20, nr 2, s. 213-236.

Müller J.W., Wo Europa endet? Ungarn, Brüssel und das Schicksal der liberalen Demokratie, Suhrkamp, Berlin 2013.

Ochmann C., Przyszłość Partnerstwa Wschodniego z niemieckiej perspektywy, „Biuletyn Niemiecki” 2010, nr 6.

Olszański T., Duma zwiększyła uprawnienia prezydenta do użycia wojska za granicą, „Tydzień na Wschodzie”, 28 października 2009, s. 4.

Ostrowski M., Zalewski T., Co się stanie?, „Polityka”, 16–22 listopada 2016, s. 15.

Palikanow D., Rosja: nowa koncepcja polityki zagranicznej stawia na b. ZSRR (tekst w jęz. ros.), „Kommiersant”, 14 grudnia 2012.

Pastusiak L., Prezydent dobrych intencji. Polityka zagraniczna Baracka Obamy, Akademia Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie, Warszawa 2015.

Politkowskaja A., Rosja Putina, tłum. T. Korecki, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa 2005, s. 39.

Radkiewicz W., Koncepcja polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej, „Tydzień na Wschodzie”, 20 lutego 2013, s. 1-3.

Radziwinowicz W., Oferta Putina dla Trumpa, „Gazeta Wyborcza”, 18 stycznia 2017, s. 2.

Raś M., Ewolucja polityki zagranicznej Rosji wobec Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej w latach 1991–2001, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005, s. 157-158.

Sasnal P., Kryzys w Libii, a reakcje społeczności międzynarodowej, „Biuletyn PISM” 2011, nr 20, s. 2.

Skulska B., Bezpieczeństwo międzynarodowe w regionie Azji i Pacyfiku, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2010, s. 68.

Soja M., Stosunki UE – NATO w dziedzinie bezpieczeństwa europejskiego i obrony na przełomie XX i XXI wieku, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2011, s. 209-216.

Stent A., Russland, w: S. Schmidt, G. Hellmann, R. Wolf (red.), Handbuch zur deutschen Auβenpolitik, VS Verlag, Wiesbaden 2007, s. 443-444.

Stępin A., Angela Merkel. Cesarzowa Europy, Wydawca Agora SA, Warszawa 2014.

Szosy R., Sytuacja się pogarsza, ale car nic o tym nie wie, „Rzeczpospolita”, 28 września 2016, s. A12.

Szpunar O., Gurgul A., Figurski P., Franciszek w Krakowie, „Gazeta Wyborcza”, 28 lipca 2016, s. 3.

Ścios A., Rosja – imperium czy potęga mitu, 21 marca 2013, https://bezdekretu.blogspot.com/2013/03/rosja-imperium-czy-potega-mitu.html.

Świder K., Rosyjska świadomość geopolityczna a Ukraina i Białoruś (po rozpadzie Związku Radzieckiego, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2015, s. 181-249.

Świder K., Kultura strategiczna Rosji w świetle rosyjskich koncepcji i strategii bezpieczeństwa narodowego, „Studia Polityczne” 2016, nr 2(42), s. 24-25.

Topolski J., Siła militarna w polityce zagranicznej Federacji Rosyjskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2004.

Wallerstein J., Koniec świata jaki znamy, przeł. M. Gilewicz [et al.], Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.

Wieliński B.T., Mutti jest tylko jedna, „Wysokie Obcasy”, 21 września 2013, s. 11-17.

Wieliński B.T., Nasza siła odstraszania rośnie. Rozmowa z Radosławem Sikorskim, „Gazeta Wyborcza”, 7 lipca 2016, s. 4-5.

Wieliński B.T., Angela Merkel, niezatapialna?, „Gazeta Wyborcza”, 31 grudnia 2016 – 1 stycznia 2017, s. 19.

Wiliams P.D., Security Studies. An Introduction, Routledge, London – New York 2012.

Winiecki J., Uszczelnianie granic. W Warszawie NATO musi zdecydować nie tylko jak i przed kim, ale także czego i jakich wartości chce bronić, „Polityka”, 6–12 lipca 2016, s. 13.

Wójcik Ł., Więzień Kremla, „Polityka”, 1–6 stycznia 2015, s. 22-24.

Wójcik Ł., Dryf kontynentalny, „Polityka”, 25-31 stycznia 2017, s. 10-11.

Wroński P., Rosja już mniej groźna. Przebudzenie NATO, „Gazeta Wyborcza”, 11 lipca 2016, s. 1.

Zacher L.W., Przyszłość w świetle prognoz światowych u progu XXI wieku, „Polska 2000 Plus” 2001, nr 1.

Zawadzki A., Ameryka przede wszystkim, „Gazeta Wyborcza”, 21–22 stycznia 2017, s. 3.

Zawilska-Florczuk M., Nowy rząd RFN: integracja i edukacja zamiast wielkich reform, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 2011, www.osw.waw.pl/pl.

Zdanowski J., Bliski Wschód 2011: bunt czy rewolucja?, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2011, s. 191-203.

Zięba R., Międzynarodowe implikacje kryzysu ukraińskiego, „Stosunki Międzynarodowe – International Relations” 2014, t. 50, nr 20, s. 39-40.

Żakowski, Ameryka wraca do domu. Wywiad z George’em Friedmanem, amerykańskim politologiem, właścicielem prywatnej agencji wywiadowczej, o nadmiernym znaczeniu Niemiec w Europie i militarnych obowiązkach Polski, „Polityka”, 29 października – 6 listopada 2012, s. 4-46.

Żerko S., Niemiecka polityka wobec Rosji: kontynuacja mimo wszystko, „Biuletyn Instytutu Zachodniego” 2012, nr 104.

Żuchowski P., Nowa Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Federacji Rosyjskiej, „Tydzień na Wschodzie”, 20 maja 2009, s. 1.

Żukrowska K.(red.), Bezpieczeństwo Międzynarodowe, Ius At Tax, Warszawa 2011.

Pobierz

Opublikowane : 2017-04-28


Fiszer, J. M. (2017). Polityka RFN wobec Rosji – szanse i zagrożenia dla Europy i świata w XXI wieku. Rocznik Polsko-Niemiecki, (25/1), 39-69. https://doi.org/10.35757/RPN.2017.25.04

Józef M. Fiszer  fiszer@isppan.waw.pl
Instytut Studiów Politycznych PAN  Polska
https://orcid.org/0000-0003-2461-4341




Inne teksty tego samego autora