Myślenie według wartości. O „drugim” w filozofii Józefa Tischnera
Abstrakt
Man and specifically human experiences define the space of Józef Tischner’s philosophy. The main thread of thinking about man is “the experience of the other” through which is born the “I”, the subject of Tischner’s philosophy of drama, in which fundamental issue is the meeting. Contemporary man, usually locked in his narrative of monadic life, is wary of the other. However, personal growth does not happen alone, but with the other. Man is not enough for himself, he needs confirmation and recognition of the other. From the meeting with the other begins a drama which cannot be predicted. Through the drama that happens between “I” and you, the participants are open to the world of values and the agathological and axiological horizon of existence is before them. From the other, as Tischner notes, a call is coming to save him. By axiological thinking, one should try to solve the problem of the tragedy of the situation in which the other was found. This is thinking about the other according to value. The primacy of good over evil is revealed in the recognition of human freedom which is the essence of the relationship with the other.
Bibliografia
Człowiek jest istotą dramatyczną. Rozmowa z ks. prof. Józefem Tischnerem, w: C. Wodziński, Filozofia jako sztuka myślenia, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2000.
Galarowicz J., Paradoks egzystencji etycznej. Inspiracje: Ingarden – Wojtyła – Tischner, Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, Kraków 2009.
Kępiński A., Psychopatie, Wydawnictwo Literackie, Warszawa 2013.
Kot D., Posłowie, w: J. Tischner, Inny. Eseje o spotkaniu, Wydawnictwo Znak, Kraków 2017.
Kuderowicz Z., Józef Tischner – jako filozof i etyk, w: Filozofia XX wieku, t. 1, red. Z. Kuderowicz, Wiedza Powszechna, Warszawa 2002.
Lévinas E., Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
Siwek A., Dobro a polityka. Platon i Tischner. Dwie filozofie dobra, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2014.
Skarga B., Człowiek agatologiczny, w: Pytając o człowieka. Myśl filozoficzna Józefa Tischnera, red. W. Zuziak, Wydawnictwo Znak, Kraków 2002.
Skarga B., Emmanuel Lévinas – metafizyka jako etyka, w: Filozofia XX wieku, t. 1, red. Z. Kuderowicz, Wiedza powszechna, Warszawa 2002.
Spotkanie. Z ks. Józefem Tischnerem rozmawia Anna Karoń-Ostrowska, Wydawnictwo Znak, Kraków 2003.
Stawrowski Z., Między miłością a sprawiedliwością, „Logos i Ethos” 2001, nr 1(10).
Stróżewski W., Istnienie i dobro, w: Pytając o człowieka. Myśl filozoficzna Józefa Tischnera, red. W. Zuziak, Wydawnictwpo Znak, Kraków 2002.
Szary S., Człowiek – podmiot dramatu. Antropologiczne aspekty filozofii dramatu Józefa Tischnera, Wydawnictwo Antyk, Kęty 2005.
Tarnowski K., „Myślenie według wartości” Józefa Tischnera, „Znak” 1985, nr 12 (373).
Tischner J., Etyka solidarności, Wydawnictwo Znak, Kraków 2000.
Tischner J., Etyka wartości i nadziei, w: Wobec wartości, red. D. von Hildebrand i in., Wobec wartości, Wydawnictwo „W Drodze”, Poznań 1984.
Tischner J., Fenomenologia spotkania, „Analecta Cracoviensia” 1978.
Tischner J., Filozofia dramatu, Wydawnictwo Znak, Kraków 1999.
Tischner J., Inny. Eseje o spotkaniu, Wydawnictwo Znak, Kraków 2017.
Tischner J., Jak żyć, Wydawnictwo TUM, Wrocław 2000.
Tischner J., Myślenie w żywiole piękna, Wydawnictwo Znak, Kraków 2004.
Tischner J., Myślenie według wartości, Wydawnictwo Znak, Kraków 2011.
Tischner J., Spór o istnienie człowieka, Wydawnictwo Znak, Kraków 1998.
Tischner J., Świat ludzkiej nadziei, Wydawnictwo Znak, Kraków 2005.
Tischner J., W krainie schorowanej wyobraźni, Wydawnictwo Znak, Kraków 1993.
Tischner J., Zarys filozofii człowieka: dla duszpasterzy i artystów, Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, Kraków 1991.
Tischner J., Zło w dialogu kuszenia, „Znak” 1982, nr 3 (328).
Tischner J., Żakowski J., Tischner czyta Katechizm, Wydawnictwo Znak, Kraków 2000.
Zuziak W., Ja – Ty – On. Dojrzewanie do Boga poprzez dialog, w: Między potępieniem a zbawieniem. Myślenie religijne Józefa Tischnera, red. J. Jagiełło, W. Zuziak, Wydawnictwo Znak, Kraków 2004.
Collegium Civitas w Warszawie Polska
https://orcid.org/0000-0003-4827-6535
Absolwentka Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, studiowała również filozofię teoretyczną na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz ukończyła Pomagisterskie Studium Dziennikarstwa na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Uczestniczy w seminarium doktorskim Collegium Civitas, pracuje w Miejskim Ośrodku Kultury w Piotrkowie Trybunalskim.
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
