Polska Pomoc dla Afganistanu i Iraku jako wsparcie międzynarodowej próby rozwoju oraz stabilizacji Azji Centralnej i Bliskiego Wschodu


Abstrakt

Realizowane pod egidą Stanów Zjednoczonych misje stabilizacyjno-wojskowe w Afganistanie i Iraku uzasadniane były działaniami na rzecz globalnego bezpieczeństwa. Stabilizację w tych miejscach traktowano też jako jedno z największych wyzwań rozwojowych XXI w. Choć Polska Pomoc realizowana bilateralnie w dużym stopniu dotyczyła wspierania państw powstałych po rozpadzie ZSRR, to trafiała też do Iraku i Afganistanu, a dodatkowe wsparcie kierowano tam w ramach współpracy wielostronnej. Artykuł omawia wkład Polskiej Pomocy w międzynarodową próbę rozwoju tych dwóch państw przy jednocześnie trwających tam misjach stabilizacyjno-wojskowych. Przyjęto tezę, że Polska Pomoc dla Afganistanu i Iraku miała wesprzeć prowadzone misje, a jej celem było wdrażanie działań pomocowych przy jednoczesnej próbie wzmocnienia globalnego bezpieczeństwa. Dokonana analiza treści i dyskursów przedstawionych w dokumentach rządowych i publikacjach wykazała, że był to przykład dość wyjątkowej praktyki wsparcia zagranicznego Polski na rzecz rozwoju Azji Centralnej i Bliskiego Wschodu, a dalsza niestabilność tych obszarów oraz poziom ich ubóstwa pokazały jej nieskuteczność, co warto mieć na uwadze przy formułowaniu polskiej polityki rozwojowej w ramach strategii polityki zagranicznej na kolejne lata. Tym bardziej, że choć pomoc rozwojowa nie trafiała zbyt często do debaty publicznej, to polskim działaniom w Afganistanie i Iraku towarzyszyła w szerokim zakresie.


Słowa kluczowe

Polska Pomoc; Irak; Afganistan; bezpieczeństwo; rozwój

Bardel M., Afganistan a sprawa polska, „Znak” 2007, marzec: <https://www.miesiecznik.znak.com.pl/6222007z-anna-krasnowolska-jadwiga-pietrusinska-i-piotrem-klodkowskim-rozmawia-michal-bardelafganistan-a-sprawa-polska/> [dostęp: 12 I 2022].

Cywiński P., Balcerowicz: To jeszcze nie koniec wojny, „Magazyn Kontakt” [online], 24 X 2014 [dostęp: 12 I 2022]: <https://magazynkontakt.pl/balcerowicz-to-jeszcze-nie-koniec-wojny/>.

Czaputowicz J., Zaangażowanie w Iraku a polska polityka europejska, „Polska w Europie” 2004, nr 3.

Dobranowska-Wittels M., Polska Akcja Humanitarna. Chcą założyć misję w Iraku, „Portal Organizacji Pozarządowych” [online], 1 VIII 2003 [dostęp: 2 IX 2021]: <https://publicystyka.ngo.pl/polska-akcja-humanitarna-chca-zalozyc-misje-w-iraku>.

Entous A., U.S. commander sees signs of progress in Afghanistan, „Reuters” [online], 4 II 2010 [dostęp: 12 I 2022]: <https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-usa-mcchrystal-idustre6135o220100204>.

Fyderek Ł., Jarecka-Stępień K., Kurpiewska-Korbut R., Stępień J., Wprowadzenie do problematyki pomocy rozwojowej, Księgarnia Akademicka, Kraków 2010.

Hołdak K., Konarzewska A., Afganistan, Irak, Czad – co mamy z misji? Bilans zysków i strat. Perspektywy, „Bezpieczeństwo Narodowe” 2008, nr 1–2 (7–8).

Janina Ochojska i Marek Ostrowski o sytuacji w Afganistanie, „TVN 24” [online], 17 VIII 2021 [dostęp: 2 IX 2021]: <https://tvn24.pl/swiat/afganistan-janina-ochojska-i-marek-ostrowski-o-sytuacji-w-afganistanie-5196421>.

Kaliciak G., Afganistan. Odpowiedzieć ogniem. Prawdziwa historia działań 17 brygady, Czarne, Wołowiec 2016.

Koniec misji w Afganistanie. Po prawie dwóch dekadach Polacy wracają do domu, „Wojsko Polskie” [online, dostęp: 9 IX 2021]: <https://www.wojsko-polskie.pl/articles/tym-zyjemy-v/2021-06-30b-koniec-misji-w-afganistanie-po-prawie-dwoch-dekadach-polacy-wracaja-do-domu/>.

Kowalska-Sendek M., Ryba i wędka, „Polska Zbrojna” 2014, nr 12.

Kraiński R., Ekonomiczne aspekty polskich misji wojskowych w Iraku i Afganistanie, „Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych” 2016, nr 4 (24).

Krzyżanowski G., Czy polscy żołnierze powinni jechać do Afganistanu? – relacja z debaty, „Portal Spraw Zagranicznych” [online], 18 XII 2006 [dostęp: 10 X 2022]: <https://psz.pl/92-polska/grzegorz-krzyzanowski-czy-polscy-zolnierze-powinni-jechac-do-afganistanu-relacja-z-debaty>.

Kugiel P., Polska pomaga – zmiana i kontynuacja w polskiej współpracy rozwojowej od odzyskania niepodległości do współczesności, „Sprawy Międzynarodowe” 2018, nr 3.

Kuźniar R., Liberalny interwencjonizm Zachodu po zimnej wojnie – przesłanki i konsekwencje, „Stosunki Międzynarodowe – International Relations” 2015, t. 51, nr 3.

Lech Kaczyński: misja w Afganistanie naszym obowiązkiem, „Newsweek” [online], 15 VIII 2009 [dostęp: 10 X 2022]: <https://www.newsweek.pl/polska/lech-kaczynski-misja-w-afganistanie-naszym-obowiazkiem/kb6wf1e>.

Lewandowski R., Lewandowski W., Konsekwencje zaangażowania Polski w Iraku, „Bezpieczeństwo Narodowe” 2009, nr 1–2 (9–10).

Lorenc M., Polska opinia publiczna wobec działań PKW w Afganistanie i Iraku, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2008, nr 2.

Matuszak J. Z., Wojsko Polskie w Afganistanie 2002–2014, Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2014.

Ofensywa talibów. Premier: w związku z sytuacją w Afganistanie będą wizy humanitarne dla 45 osób, „TVN 24” [online], 15 VIII 2021 [dostęp: 12 XII 2021]: <https://tvn24.pl/swiat/afganistan-ofensywa-talibow-w-kabulu-premier-mateusz-morawiecki-o-wizach-humanitarnych-dla-45-osobwiceminister-spraw-zagranicznych-pawel-jablonski-o-sytuacji-polakow-w-kabulu-5192292>.

Rosłoń P., Rozwój współpracy cywilno-wojskowej w siłach zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej. Cz. 2, „Obronność. Zeszyty naukowe” 2016, nr 3 (19).

Sanak T., Irak i Afganistan. Wykorzystać doświadczenia!, „Wojskowy Instytut Medyczny” [online], 3 iv 2013 [dostęp: 12 i 2022]: <https://wim.mil.pl/szpital/medycyna-w-mundurze/1344-trzeba-wykorzysta-dowiadczenia>.

Stępień J., Problematyka terminologiczno-definicyjna, [w:] Ł. Fyderek, K. Jarecka-Stępień, R. Kurpiewska-Korbut, J. Stępień, Wprowadzenie do problematyki pomocy rozwojowej, Księgarnia Akademicka, Kraków 2010.

Swithern S., Global Humanitarian Assistance. Report 2014, Global Humanitarian Assistance, London 2015.

Świat według Janki. Rozmawiała Marzena Zdanowska, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 2015.

Winid B., Udział Polski w działaniach stabilizacyjnych w Afganistanie, „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2007 nr 1 (35): <https://docplayer.pl/7723067-Udzial-polski-w-dzialaniach-stabilizacyjnych-w-afganistanie.html> [dostęp: 8 X 2022].

Wnuk M., Kawecka P., Bazyl J., Współpraca rozwojowa w debacie parlamentarnej siódmej kadencji Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej (2011–2015), Mam Prawo Wiedzieć, Grupa „Zagranica”, Warszawa 2015.

Zalas-Kamińska K., Polska współpraca rozwojowa post-2020. Plany i wyzwania, Grupa „Zagranica”, Warszawa 2022.

Zięba R., Współczesne wyzwania i zagrożenia dla bezpieczeństwa międzynarodowego, „Stosunki Międzynarodowe – International Relations” 2016, t. 52, nr 3.

Pobierz

Opublikowane : 2022-12-31


Zalas-Kamińska, K. (2022). Polska Pomoc dla Afganistanu i Iraku jako wsparcie międzynarodowej próby rozwoju oraz stabilizacji Azji Centralnej i Bliskiego Wschodu. Sprawy Międzynarodowe, 75(2), 229-258. https://doi.org/10.35757/SM.2022.75.2.11

Katarzyna Zalas-Kamińska  katarzyna.zalas-kaminska@uwr.edu.pl
Uniwersytet Wrocławski  Polska
https://orcid.org/0000-0003-2605-1036