„Młody” Abramowski i kwestia kobieca. Część I: Historia kobiet. Rekonstrukcja
Abstrakt
The subject of the series of articles is Edward Abramowski’s early thought as expressed in his collected works written up to 1896. It focuses on the following questions: Did Abramowski notice the asymmetry in the positions of men and women? Did he consider it necessary to maintain the gender status quo or to liberate women?
The first article reconstructs, in the spirit of literal exegesis, what Abramowski wrote about the situation of women throughout history. The second article considers why Abramowski took this and not another position, and its interpretation is based on an analysis of the external determinants of Abramowski’s thought. The third article explains the meaning and function of Abramowski’s view in his time and distinguishes its supra-historical content.
The following arguments support the legitimacy of separating reconstruction from interpretation. Reconstruction (Part I) provides a basis for verifying theses and reasons that appear in interpretations (Parts II and III). None of the interpretations ends (Parts II and III) with the same knowledge that initiates it (Part I). Besides, the results of the two interpretations (Parts II and III) do not coincide. It is also important that the issues discussed in the articles are controversial. Abramowski is a leading fi gure in the history of the Polish socialist movement, Polish philosophy, sociology and psychology. He polarises the world of science but outside it, some circles also perceive him as a positive fi gure, while others as a negative one. The same applies to attitudes to the exploitation and liberation of women. Additionally, ‘young’ Abramowski is surprising, while his story about inter-sex relations is not predictable or obvious.
Bibliografia
Abramowski E., Pisma, t. 1, red. K. Krzeczkowski, Związek Spółdzielni Spożywców Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.
Abramowski E., Pisma, t. 2, red. K. Krzeczkowski, Związek Polskich Stowarzyszeń Spożywców, Warszawa 1924.
Abramowski E., Pisma, t. 3, red. K. Krzeczkowski, Związek Spółdzielni Spożywców Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1927.
Abramowski E., Pisma, t. 4, red. K. Krzeczkowski, Związek Spółdzielni Spożywców Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1928.
Abramowski E., Pisma popularnonaukowe i propagandowe. 1890–1895, red. J. Kulas, Książka i Wiedza, Warszawa 1979.
Abramowski E., Sprawa robotnicza, Wydawnictwo Polskiej Partyi Socyalistycznej, Kraków 1905.
Augustyniak M., Myśl społeczno-filozoficzna Edwarda Abramowskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2006.
Bondarczuk M., Akademicka „międzynarodówka” kobieca? Solidarność, rywalizacja i samotność w Szwajcarii (1870–1900), „Wielogłos” 2020, nr 2, s. 5–34.
Cywiński B., Myśl polityczna Edwarda Abramowskiego, w: Twórcy polskiej myśli politycznej, red. J.S. Miś, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1978, s. 29–105.
Dąbrowska M., O Edwardzie Abramowskim, „Bluszcz” 1924, nr 22, https://www.wbc.poznan.pl/Content/257903/315122.pdf [dostęp 17.08.2021].
Dzieje zjazdu paryskiego 1892 roku. Przyczynek do historji Polskiego Ruchu Socjalistycznego, red. L. Wasilewski, Wydawnictwo Instytutu Badania Najnowszej Historji Polski, Warszawa 1934.
Giełżyński W., Edward Abramowski: zwiastun „Solidarności”, Polonia, Londyn 1986.
Łagosz Z., Seks w komunie i komunizmie, „Trans;wizje. Pismo Psycho-Aktywne” 2015, nr 6, s. 130–135.
Krzeczkowski K., Dzieje życia i twórczości Edwarda Abramowskiego, Wydawnictwo Spółdzielczego Instytutu Naukowego, Warszawa 1933.
Perl F., Od „kas oporu” do 1 maja [1910], Lewicowo, http://lewicowo.pl/od-kas-oporu-do-1-maja/ [dostęp 4.07.2020].
Pietkiewicz K., Stanisława Motz-Abramowska [1925], Lewicowo, http://lewicowo.pl/stanislawa-motz-abramowska/ [dostęp 8.10.2020].
Pietkiewicz Z., Nieco o istocie kwestji kobiecej, w: Upominek. Książka zbiorowa na cześć Elizy Orzeszkowej (1866–1891), cz. II, s. 545–550, G. Gebethner i Spółka, Br. Rymowicz, Kraków–Petersburg 1893.
Próchnik A., Edward Abramowski (1868–1918), w: Księga życiorysów działaczy ruchu rewolucyjnego w Polsce, t. 1, red. J. Cynarski, A. Próchnik, s. 181–184, Wydawnictwo „Kronika Ruchu Rewolucyjnego” – Organu Stowarzyszenia b. Więźniów Politycznych; Spółka Nakładowo-Wydawnicza „Robotnik”, Warszawa 1939.
Próchnik A., Kobieta w polskim mchu socjalistycznym [1948], http://lewicowo.pl/kobieta-w-polskim-ruchu-socjalistycznym/ [dostęp 12.10.2020].
Rawls J., Wykłady z historii filozofii polityki, red. Samuel Freeman, przeł. S. Szymański, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007.
Sepczyńska D., Czy Edward Abramowski jest etykiem troski?, cz. 1: Prezentacja etyki troski i etyki przyjaźni, „Principia” 2019, nr 66, s. 15–36.
Wojciechowski S., Moje wspomnienia, t. 1, Książnica-Atlass, Lwów 1938.
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Polska
https://orcid.org/0000-0003-4295-6097
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
